مسجد جامع ورامین که به مسجد جمعه ورامین نیز خوانده می‌شود، از بناهای تاریخی دوره ایلخانی و از جاهای دیدنی ورامین در استان تهران است. در دوره سلطان محمد خدابنده (یکی از مشهورترین ایلخانان مغول) مسجد شروع به ساخت شده و در در سال ۷۲۶ در دوره پسرش به اتمام رسیده است. این بنای تاریخی دارای زیباترین نمونه‌های گچبری ایرانی است.
عکاس: حسین استوار
این بنا یک بار در سال ۸۱۵ هجری به فرمان شاهرخ تیموری بازسازی شد ولی شدت خرابی در آن شدید بوده است. امروزه این ساختمان پر از داربست است، ولی از آن به طور ویژه حفاظت نمی‌شود.
عکاس: حسین استوار
معماری مسجد
مسجد جامع ورامین ساختمانی به شکل یک مستطیل است که دارای طول تقریبا ۶۶ متر و عرض ۴۳ متر است. در بخش‌های مختلف به شکل‌های گوناگون در ساخت آن از آجر استفاده کرده‌اند. این آجرها بر زیبایی بنا افزوده‌اند.
این مسجد تاریخی بنایی با طرح چهار ایوان است. ورودی مسجد همان ضلع شمالی آن است. این ضلع توسط ایوان‌های شرقی و غربی به ضلع جنوبی می‌رسد، در این ضلع جنوبی نمازخانه وجود دارد. ضلع شرقی هم در نقش ورودی- خروجی فرعی بوده است. پیرامون مسجد امروزه خالی بوده و از معماری اطراف آن در گذشته اطلاعاتی در دسترس نیست.
گنبد مسجد دارای دو پوسته است که خود آن ریخته و آهیانه بر جای مانده است که گنبد ناری است. تاق‌های آهنگ و جهاربخش شبستان مسجد را پوشانده است. گونه‌ای ترمیه پَتکانه بسیار زیبا در ایوان جلوی گنبدخانه کار شده است. دروازه‌ای ورودی در مدخل مسجد وجود دارد که ایوان را تشکیل می‌دهد. این ایوان سرتاسر ضلع شمالی مسجد است. صحن مسجد حیاطی به شکل مستطیل است و در وسط حیاط، حوضی مشابه حوض‌های وسط قلعه‌های مسکونی و رباط‌ها موجود است.
کتیبه‌هایی نفیس در ایوان شبستان رفیع و زیبای مسجد وجود دارد، کتیبه‌های سوره جمعه در متن و در پیرامون کتیبه‌های کوفی آن نمونه‌هایی زیبا از کتیبه‌های گچبری این دوره است که دارای انواع نقش‌های اسلیمی و خط‌های عربی، کوفی و فارسی است. بالای محراب، تا گوشوارها فاقد هرگونه کاشی‌کاری است.
عکاس: حسین استوار
مسجد جامع دارای چند کتیبه زیبا است: نخستین کتیبه در سر در صحن مسجد قرار گرفته که کاشی‌کاری شده است.
در سفرنامه ژان دیولافوا درباره مسجد چنین نوشته شده است: «پس از تعارفات معموله و کمی استراحت به تماشای مسجد جامع ورامین رفتیم. این بنا در قدیم بسیار عالی و باشکوه بوده ولی اکنون ویرانه‌ای بیش نیست. مؤمنین هم از ترس فرود آمدن طاق برای عبادت به آنجا نمی‌روند؛ و بنابراین سیاحت آن مانعی ندارد و هر کس می‌تواند آزادانه و بدون اشکال به تماشای این خرابه بپردازد»
عکاس: حسین استوار
این اثر در ۱۵ دی ماه سال ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۱۷۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
موقعیت مسجد جامع ورامین روی نقشه
$('.map-container')
.click(function(){
$(this).find('iframe').addClass('clicked')})
.mouseleave(function(){
$(this).find('iframe').removeClass('clicked')});
نویسنده: فرناز رهبران رنجبر