کافه نادری، بخشی از تاریخ معاصر ایران و یکی از قدیمیترین و خاطرهانگیزترین کافههای تهران است. این مکان دنج که نام آن با مشاهیر و علم و ادب پارسی گره خورده، از دیرباز میعادگاه اهالی فرهیخته و روشنفکران تهرانی بوده است و هنوز نیز همچون ماشین زمان، مشتریان و علاقهمندان را به سفری دور و دراز، لابهلای تاریخی مسکوت و فراموش شده میبرد. با ما همراه شوید تا بهاتفاق هم، خود را به نوشیدن جرعهای خاطره در کافه نادری دعوت کنیم.
آنچه باید درباره کافه نادری بدانید:
کافه نادری تهران
کافه نادری کجاست؟
بخش های مختلف مجموعه کافه نادری
تاریخچه کافه نادری
اهمیت کافه نادری در تاریخ معاصر ایران
مصادره و تعطیلی کافه نادری
منوی کافه نادری
کافه نادری تهران
منبع عکس: اسمارتیز، عکاس: نامشخص
کافه و هتل نادری یکی از قدیمیترین پاتوقهای شهر تهران است که قریب به یک قرن قدمت دارد. این کافه خاطرهانگیز از سالیان دور، از مشتریان خود که عمدتا قشر خاصی از جامعه را تشکیل میدهند، پذیرایی میکند. نادری از بدو فعالیت در سالهای ابتدایی قرن حاضر، طرفداران خاص خود را داشته و همین موضوع، دال بر دوام و اعتبار آن تا به امروز بوده است. این کافه هنوز نیز با حال هوای نوستالژیک خود، سالهای دور را در ذهن مشتریان تداعی میکند و علاوه بر خاطرهبازان، علاقهمندان به ادب و فرهنگ نیز هنوز طبع و قریحه گمشده خود را در این مکان باز مییابند یا به محضر پیشگامان قلم بهدست، عرض ارادتی میکنند. آنچنان بهنظر میرسد که صدای خوش شاملو از این کافه و رخت بر نبسته و هنوز نیز تاریکی خیابان را به فنجانی از بامداد دعوت میکند.
کافه نادری کجاست؟
منبع عکس :برنا، عکاس: نامشخص
کافه نادری تهران در خیابان جمهوری و در یکی از مناطق تاریخی و قدیمی تهران واقع شده است. خیابان جمهوری در گذشته، خیابان نادری نام داشت و یکی از مهمترین گذرگاههای پایتخت محسوب میشد. طبعا وجه تسمیه کافه نادری نیز بهعلت قرارگیری در این خیابان بوده است.
واقع شدن کافه نادری در یکی از محلههای قدیمی پایتخت سبب میشود که این مکان، در مجاورت با بسیاری دیگر از مراکز تاریخی، فرهنگی و جاهای دیدنی تهران قرار بگیرد. گشتوگذار در خیابان سی تیر فرصت سفر به قلب تاریخ را به شما میدهد و موزه بانک ملی، موزه جواهرات ملی و کوچه برلن نیز در حوالی کافه نادری واقع شدهاند. بیتردید پس از تاریخگردی در این مناطق دلانگیز، نوشیدن فنجانی قهوه با طعم سالهای دور، عیش شما را تکمیل خواهد کرد. جز استفاده از وسایل نقلیه شخصی، برای دسترسی به کافه نادری راههای مختلفی وجود دارد که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.
دسترسی به کافه نادری با اتوبوس و تاکسی
از آنجایی که کافه نادری در محدوده طرح ترافیک قرار دارد، بهترین راه دسترسی به این مکان استفاده از اتوبوسها و تاکسیهای میدان جمهوری و خیابان فردوسی است.
نزدیکترین ایستگاه مترو به کافه نادری
ایستگاه میدان فردوسی نزدیکترین ایستگاه مترو به کافه نادری است
استفاده از مترو برای رسیدن به کافه نادری امکانپذیر است و نزدیکترین ایستگاه به آن، ایستگاه میدان فردوسی محسوب میشود. پس از حرکت از سمت ایستگاه میدان فردوسی به خیابان جمهوری و چهار راه استانبول که در فاصله اندکی از این از میدان قرار دارد، با قدم زدن بهسمت پل جمهوری به کافه نادری در مقابل سفارت انگلیس خواهید رسید. طی کردن این مسیر با استفاده از تاکسی و اتوبوس نیز امکانپذیر است.
با سوار شدن به خط دو متروی تهران و تغییر مسیر از سمت شرق در ایستگاه دروازه شمیران، به ایستگاه میدان فردوسی برسید. برای دسترسی از سمت شمال تهران بهتر است با خط شماره یک مترو بهسمت کهریزک حرکت کنید و با تغییر مسیر در ایستگاه دروازه دولت، بهسمت ارم سبز بروید. با گذشت یک ایستگاه از ارم سبز، به ایستگاه فردوسی خواهید رسید.
خط چهار مترو بهراحتی شما را از غرب تهران به میدان فردوسی خواهند رساند و طی مسیری کوتاه، به کافه نادری دسترسی پیدا خواهید کرد.
دسترسی به مرکز شهر بهوسیله خط یک و سه مترو از جنوب تهران امکانپذیر است. اگر سفر با خط آزادگان را ترجیح میدهید، باید در ایستگاه تئاتر شهر بهسمت ایستگاه شهید کلاهدوز حرکت کنید و در ایستگاه فردوسی پیاده شوید.
آدرس کافه نادری: تهران، خیابان جمهوری، ضلع شرقی پل حافظ، نرسیده به چهارراه استانبول، پلاک ۵۲۴ (مشاهده روی نقشه)
شماره تماس: ۶۶۷۲۰۷۹۱ ،۶۶۷۰۱۸۷۲ ، ۶۶۷۰۸۶۱۰ (۰۲۱)
ساعت بازدید : ۱۰ صبح تا ۱۱ شب برای کافه، ۱۲ تا ۱۶ برای صرف ناهار در رستوران
بخش های مختلف مجموعه کافه نادری
منبع عکس: یورونیوز، عکاس: حسام أرماندهی
ساختمان کافه، رستوران و هتل نادری به تقلید از معماری غربی و با ویژگیهای معماری آلمانی ساخته شده است و همین معماری منحصربهفرد، توجه بسیاری را در سالهای ابتدایی فعالیت کافه به خود جلب کرد؛ گرچه این ساختمان در دهه پنجاه بهدلایل نامعلوم و البته مرموز، دچار حریق شد و خسارتهای فراوان دید؛ اما بهدلیل محبوبیت فروان، بازسازی شد و شکل مدرنتری نیز به خود گرفت.
امروزه هتل و کافه نادری بخشهای جداگانهای دارند که هرکدام نقشی پررنگ در تاریخچه این مجموعه داشتهاند. کافه و رستوران نادری از دو سالن مجزا، اما مرتبط تشکیل شده است که ورودی نسبتا باریکی در خیابان دارد و احتمالا در نگاه اول نظر شما را جلب نخواهد کرد. کنار درب ورودی کافه و در قسمت میانی ساختمان، قنادی نادری قرار دارد که اکنون تعطیل شده است و فضای خالی درون آن، غمانگیز بهنظر میرسد.
پس از ورود و گذر از راهرو کمعرضی که با عکسهای قدیمی مزین شده است، با دو سالن مجزا مواجه خواهید شد که قسمت نخست به کافیشاپ اختصاص دارد. بیگمان در نگاه اول، سقف بلند کافه، میز و صندلیهای چوبی لهستانی، کاغذدیواریهای سنتی و چراغهای دیواری قدیمی بیش از هر چیز دیگر به چشم میآید. پنجرههای چوبی رو به حیاط با پردههای مخمل قرمز رنگ نیز بهمانند همیشه، در کافه نادری خودنمایی میکنند. دستگاه قدیمی قهوهساز ایتالیایی و صندقهای فروشگاهی کهنه، کافه نادری را به یک موزه زنده تبدیل میکند. جالبترین بخش این کافه میزی چهارنفره است که از آن با عنوان میز مشاهیر یاد میشود و از گذشته تاکنون، توسط روشنفکران و اهالی قلم رزرو میشده است و امروز نیز معمولا در اختیار استادان دانشگاه و اهالی علم و فرهنگ قرار میگیرد. دیواری با رنگ متفاوت که با عکسهایی از مشاهیر و دوران دور پوشیده شده است نیز توجه هرکسی را جلب میکند.
منبع عکس:دیدو، عکاس: نامشخص
سالن دوم کافه که به رستوران نادری اختصاص دارد، کوچکتر است و از ۱۵ میز چهار و ۶ نفره تشکیل میشود. این سالن ۵۰ نفره نیز دکوراسیون مشابهی دارد و علاقه مشتریان خاطرهباز را برمیانگیزد. پس از بسته شدن منوی ناهار در بعد از ظهر، سالن دوم نیز کاربری کافیشاپ پیدا میکند.
کافه و رستوران نادری ظرفیت پذیرایی از ۱۴۰ نفر را دارد. سمت راست ورودی این کافه نیز به صندوق آن اختصاص یافته است که با پرسنل و گارسونهایی که گرد سفید روزگاران بر موی آنان نشسته است، از جالبترین ویژگیهای این مجموعه محسوب میشود. طنازی، مهربانی و گاه اخمهای پرسنل و گارسونهای کافه نادری که همگی روپوشهای سرخ یا قهوهای با پیشبند سفید بر تن دارند و قریب به ۵۰ سال از سن آنان میگذرد، ماندگارترین خاطرهای است که با خود به یادگار خواهید برد.
منبع عکس: سیری در ایران، عکاس: نامشخص
هتل نادری که در طبقه دوم ساختمان قرار دارد، دارای ورودی جداگانه است و لابی زیبا و مجلل آن نیز در خیابان جمهوری خودنمایی میکند.
در مجموعه کافه نادری، حیاطی وجود دارد که حدود سه دهه بلااستفاده مانده است. این حیاط که روزگاری از زیبایی ویژهای برخوردار بود، برای برگزاری مراسمهای جشن و پایکوبی، اجرای موسیقی توسط نوازندگان و خوانندگان مطرح و پذیرایی مشتریان مورد استفاده قرار میگرفت؛ اما امروزه درختان بلند و کهنسال حیاط خشکیدهاند و باغچههای آن از علفهای هرز پوشیده شدهاند؛ آبنماهای حیاط خاموش و ساکت هستند و اثری از گلدانهای شاداب و میز و صندلیهای چوبی همیشگی در این حیاط نیست. آنچنان که گویی خزان، قریب به ۳۰ سال است که در حیاط کافه نادری لانه کرده است.
منبع عکسها: گردشگری و میراث فرهنگی، مهمانپذیر، ایلنا
تاریخچه کافه نادری
منبع عکس: نوش آنلاین، عکاس: نامشخص
دوران اواخر قاجار و پهلوی اول، با اوج ترویج فرهنگ غربی در جامعه همراه بود و علاوه بر زبان، پوشش و همچنین دیدگاه اجتماعی و سیاسی جامعه، بافت و اماکن شهری نیز از این فرهنگ تاثیر پذیرفت. ظهور کافهها، رستورانها و مهمانخانههای فرنگیمآب، یکی از برجستهترین اتفاقات آن در فضای شهری تهران قدیم بهشمار میرفت و هتل و کافه نادری را میتوان سرآمد این مجموعهها دانست. بیگمان، پیشگامان ترویج فرهنگ کافه و کافهنشینی، قشر متوسط و سطح بالای جامعه بودند که شامل رجال سیاسی و ادبی، هنرمندان و مهاجران اروپایی میشدند. کما اینکه تاثیر و الگوگیری از سنت کافهنشینی روشنفکران اروپایی، بهخصوص ادبای مشهور فرانسوی و تفاسیری که در آثارشان ارائه میدهند، در این میان بسیار زیاد است.
منبع عکس: خبربانو، عکاس: نامشخص
«خاچیک مادیکیانس»، بهعنوان موسس کافه نادری شناخته میشود. وی که مهاجری ارمنی بود، در سال ۱۳۰۶ و در خیابان نادری، یکی از گذرگاههای پر رفتوآمد تهران و مقابل باغ سفارت بریتانیا، شیرینیپزی و قنادی نادری را افتتاح کرد. آن دوران از قنادی مدرن نادری استقبال لازم بهعمل آمد؛ اما بهواسطه موج پدیدار شدن کافهها و پاتوقهایی با ظاهر فرنگی در تهران، مادیکیانس تصمیم گرفت با تغییر کاربری قنادی به کسبوکار خود رونقی مضاعف بخشد و کافه نادری را بنا نهد. نادری در واقع یک رستوران بود؛ اما ویژگی کافهای این مکان بود که همراه با آوازه هنر شیرینیپزی مادیکیانس میان روشنفکران و عامه مردم شهره شد و این مکان پرآوازه را با عنوان «کافه نادری» شناختند. پس از اندکی و با آغاز دومین دوره رشد و توسعه شهر تهران در زمان پهلوی اول، مادیکیانس نیز کافه خود را توسعه داد و در طبقات فوقانی این مجموعه، هتلی را احداث کرد. این هتل که در اواخر سال ۱۳۰۷ تکمیل شد، تا مدتها پس از «گراند هتل»، بزرگترین هتل تهران محسوب میشد.
منبع عکس: نوش آنلاین، عکاس: نامشخص
پیش از کافه نادری، کافهای دیگر به نام «لفانطه» مشغول بهکار شده بود که با سبک و سیاق کافههای عثمانی، شهرت فزایندهای نیز بههم زده بود. رونق این کافه به حدی بود که شعبه دیگری نیز از آن در خیابان بهارستان افتتاح شد؛ اما کافه نادری بهدلیل قرارگیری در موقعیت بهتر بهلحاظ مکانی، مجاورت با سفارت روسیه و بریتانیا و همسایگی با باشگاه ارمنی آرارات و آتشکده بهرام، گوی سبقت را از رقیب خود ربود. باید گفت که در این میان، کافه و رستوران گراند هتل لالهزار نیز محبوبیت بسیاری داشت؛ اما منوی متنوع و متفاوت کافه نادری، آن را از توفیق بیشتری برخوردار کرد.
اهمیت کافه نادری در تاریخ معاصر ایران
کافه نادری همواره پاتوق چهرههای سرشناس فرهنگ و ادب فارسی بوده است
کافه نادری همچون سایر کافه و رستورانهای همعصر خود، خیلی زود به محفلی برای روشنفکران، خواص، هنرمندان و اهالی ادب تبدیل شد؛ تا جایی که بین دهههای ۲۰ و ۴۰، سرآمد تمام این پاتوقها به شمار میرفت.
نام کافه نادری با چهرههای پرفروغی چون صادق هدایت، احمد شاملو، نیما یوشیج، هوشنگ ابتهاج، فروغ فرخزاد، سیاوش کسرایی، بزرگ علوی، یدالله رویایی، نادر نادرپور، نصرت رحمانی، رضا براهنی، محمدعلی سپانلو، جلال آل احمد و سیمین دانشور گره خورده است. آنان کافه نادری را محلی دنج و امن برای محافل کوچک خود میپنداشتند تا ساعاتی را تنها یا در کنار هم، لبی تر کنند، روزنامهای بخوانند، از سیاست بگویند و به خلق آثاری ماندگار بپردازند. آنگونه که اهالی فرهنگ و قلم، کافه نادری تهران را خاستگاه ادبیات مدرن ایران میدانند. نقل است در این پاتوق قدیمی، هر یک از این بزرگان صندلی و جایگاه مخصوص خود را داشت که حتی در غیاب وی خالی میماند.
منبع عکسها: خبربانو، خبرنامه ملی ایرانیان
بیش از هرکس دیگر، سنت کافهنشینی اهالی قلم در ایران با صادق هدایت و «گروه ربعه» پیوند دارد. گفته میشود که صادق هدایت همراه با بزرگ علوی، مجتبی مینوی و مسعود فرزاد، عصرها و هنگام فراغت از کار در کافه نادری گرد هم میآمدند. محل تولد «سگ ولگرد»، اثر ماندگار هدایت نیز کافه نادری عنوان شده است. جهانگیر هدایت در این رابطه میگوید:
در اروپا سنت پذیرایی در خانه چندان مرسوم نیست؛ در حالی که در ایران پذیرایی در خانه بسیار باب بوده و هست. از سوی دیگر جوانانی که بضاعت پذیرایی در خانه را نداشتند، برای دیدارهای دوستانه یا کاری، کافهای را انتخاب میکردند و در آنجا جمع میشدند و هر کسی، دُنگ یا سهم خودش را نیز میداد. با بازگشت هدایت به ایران، وی در اتاقی در خانه پدری سکونت کرد. پدر ایشان، مرحوم «اعتضادالملک» از اعیان بسیار جدی و فاخر بود و بنابراین هدایت، مطلقاًّ نمیتوانست دوستانش را آنجا دعوت و از آنان پذیرایی کند. چنین بود که همان روش فرانسوی را در ایران هم پیاده کرد. پیش از هدایت جریان جدی کافهنشینی، روشنفکرانه نبود.
منبع عکس: فردا نیوز، عکاس: نامشخص
خیابان نادری همچنین بهدلیل قرارگیری در قلب ماجرای کودتای ۲۸ مرداد، شاهد اتفاقهای آن دوران بود و پس از آن نیز با بسته شدن فضای سیاسی کشور، به محلی برای گفتوگو، تبادل نظر و بحثهای سیاسی تبدیل شد. این موضوع سبب شد تا کافه و رستوران نادری همواره مورد توجه نیروهای امنیتی و انتظامی قرار داشته باشد.
گرچه پس از انقلاب کافه نادری روی بهسوی فراموش شدن نهاده بود، احداث دانشگاه هنر در میدان مشق بار دیگر کافه نادری را پاتوق دانشجویان و هنرمندان کرد؛ هرچند بهنظر نمیرسد دیگر این کافه، رستوران و هتل قدیمی، طراوت سالهای پیشین خود را باز بیابد.
اهمیت و محبوبیت کافه نادری بهقدری است که امروزه، اغلب شهرهای کشور کافهای به این نام دارند که البته، از هیچ ارتباطی با نسخه تهرانی و اصیل آن برخوردار نیستند.
مصادره و تعطیلی کافه نادری
منبع عکس: تاریخ ایرانی، عکاس: نامشخص
در نخستین سال پس از انقلاب، هتل و کافه نادری مصادره شد. این مجموعه کمی بعد به بخش خصوصی واگذار شد؛ اما هرگز رونق سابق را نیافت و رکود آن، موجب شد تا قنادی این مجموعه برای همیشه تعطیل شود. در سالهای اخیر نیز بارها خبر تعطیلی کافه نادری بر سر زبانها افتاده و هربار با واکنش و همت مردم و علاقهمندان از این اتفاق جلوگیری شده است.
کافه نادری چندین بار تا مرز تعطیلی کامل پیش رفته است
در آذرماه سال ۹۶، اطلاعیه «ستاد اجرایی فرمان امام» مبنی بر دیوارکشی و تفکیک بخشی از ملک کافه نادری مشتریان و علاقهمندان این کافه را در بهت فرو برد. در این آگهی بخشی عمده از اراضی محوطه کافه نادری با متراژ ۲۰۰۰ متر به مزایده گذاشته شده بود. گرچه این مزایده کمی بعد با دخالت شهرداری منطقه ۱۲ تهران و اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لغو شد، تهدید مصادره مجدد این مکان هنوز پابرجا است؛ چراکه تصمیمگیری در این خصوص برای تعیین تکلیف این اثر تاریخی هربار به آینده موکول میشود.
گفتنی است که مجموعه کافه نادری در روز اول مهرماه سال ۱۳۸۲ با شماره ۱۰۴۴۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و اکنون بهعنوان یک اثر تاریخی و با قدمتی قریب به یک قرن، از اهمیت ویژهای برخوردار است. بهنظر میرسد که مدیریت و اداره امور مجموعه کافه نادری، در حال حاضر بر عهده نوههای خاچیک مادیکیانس باشد.
منوی کافه نادری
منبع عکس: باهوک، عکاس: نامشخص
تاریخ، در گوشهوکنار کافه نادری در جریان است. این کافه دوست داشتنی از ابتدا بهواسطه منوی منحصربهفرد و متنوع خود در دل مشتریان جا باز کرد و اکنون نیز بهگونهای متفاوت، این روند را ادامه میدهد.
غذاها
منبع عکسها: فیدیلیو، سفرزون، اسمارتیز
یکی از قدیمیترین غذاهای کافه نادری که بین اهالی رستورانگردی نیز بسیار محبوب است، «شاتوبریان کافه نادری» محسوب میشود. شاتوبریان مخصوص کافه نادری که متشکل از دو تکه فیله گوساله آبدار بههمراه سس قارچ، سیبزمینی سرخکرده، لوبیا، هویج و لبوی پخته است که همگی با قطعاتی درشت، در ظرفی چدنی تهیه و سرو میشوند. این غذای محبوب که برای وعده ناهار سرو میشود، توسط گارسونهای مجرب و حرفهای کافه نادری در اختیار مشتریان قرار میگیرند.
با توجه به منوی کافه میتوانید برای وعده ناهار انواع غذاهای فرنگی را همچون استیک با سس و دورچین مخصوص، شنیتسل مرغ و گوشت، بیف استراگانف، فیله تاوه، مارشال، ژیگو و بیفتک سفارش دهید. بسیاری از این غذاهای فرنگی برای نخستین بار در ایران، در کافه نادری سرو شدهاند. از جمله غذاهای منوی ایرانی این کافه نیز میتوان به باقالیپلو با ماهی و ماهیچه، زرشکپلو و جوجهکباب اشاره کرد. سوپ روسی برش و سوپ جوی مخصوص نادری نیز از جمله پیشغذاهای محبوب در این کافه هستند.
نوشیدنی های کافه نادری
منبع عکسها از فیدیلیو، سفرزون، کافه گردی، جیبیلو، کی کجاس، مهمانپذیر، برترینها
منوی قهوه و کیک و دسر کافه نادری همواره یکی از منوهای کامل و پربار در میان کافههای تهران قلمداد میشود. یک باریستای ارمنی، سالیان دراز است که تهیه و سرو نوشیدنیهای این کافه را بر عهده دارد.
در منوی کافه نادری انواع چای (سیاه، سبز، ترش، ماسالا)، شیر (گرم، سرد، عسل دارچین و کاکائو)، شکلات داغ، قهوه (ترک، فرانسه، یونانی، موکا، اسپرسو)، کاپوچینو، لاته و نسکافه به چشم میخورد. نوشیدنیهای سرد کافه نیز شامل بستنی مخصوص نادری، انواع شیک و گلاسه است. کافه نادری برای اینکه نخستین بار در ایران کافه گلاسه را به مشتریان عرضه کرده است، بهخود میبالد.
منبع عکس: خبر آنلاین، عکاس: نامشخص
کافه نادری پاتوق افرادی است که به سنتها و خاطرات سالهای دور خود علاقه دارند. ظروف پذیرایی کلاسیک، استکانهای بلوری، تزیینات ساده و حتی نوشابههای شیشهای، آن چیزی است که شاید شما را سر ذوق بیاورد. طبعا بین این همه کافههای مجلل و مدرن امروز در تهران، کافه نادری مکانی لاکچری به شمار نمیرود؛ اما این بدان معنا نیست که محتویات منوی این کافه از قیمتهای مناسبی برخوردارند؛ هرچند، چه کسی میتواند بگوید که قیمتهای کافه در قیاس با این میزان حس خاطرهانگیز، گران است؟
اگر تجربه صرف غذا یا نوشیدنی در مجموعه کافه نادری را دارید، نظرها و تجربیات خود را با ما و سایر کاربران کجارو در میان بگذارید.
پرسشهای متداول
کافه نادری کجاست؟
کافه نادری تهران در خیابان جمهوری و در یکی از مناطق تاریخی و قدیمی تهران واقع شده است.
آیا امکان دسترسی با مترو به کافه نادری وجود دارد؟
استفاده از مترو برای رسیدن به کافه نادری امکانپذیر است و نزدیکترین ایستگاه به آن، ایستگاه میدان فردوسی محسوب میشود.
علت شهرت کافه نادری چیست؟
کافه نادری محل تجمع مشاهیری مانند صادق هدایت، احمد شاملو، نیما یوشیج، هوشنگ ابتهاج، فروغ فرخزاد، سیاوش کسرایی، بزرگ علوی، یدالله رویایی، نادر نادرپور، نصرت رحمانی، رضا براهنی، محمدعلی سپانلو، جلال آل احمد و سیمین دانشور بوده است.
کافه نادری چند سال قدمت دارد؟
کافه نادری در سال۱۳۰۶ توسط خاچیک مادیکیانس تاسیس شد و قریب به یک قرن از افتتاح آن میگذرد.