آیا تا به حال نام «چشمه گراب» را شنیده‌اید؟ یا این چشمه در میان انبوه جاذبه‌های گردشگری استان خراسان رضوی برای شما نیز ناشناخته است؟ این اثر طبیعی که در واقع متشکل از چندین چشمه با طعم و رنگ مختلف است، یک شاهکار به تمام معنا و یک گنجینه ارزشمند در دل طبیعت این استان است که فواید درمانی زیادی نیز دارد و می‌تواند پذیرای مسافران زیادی هم باشد. در این مقاله قصد داریم تا نگاهی دقیق‌تر به این چشمه زیبا بیندازیم.
موقعیت
چشمه گراب که از مکان های دیدنی مشهد به شمار می‌رود، در مسیر جاده قدیم مشهد به نیشابور و در فاصله یک کیلومتری جنوب این جاده قرار دارد و فاصله آن از شهر مشهد در حدود ۵۰ کیلومتر است. نام این چشمه از نام روستایی که در نزدیکی‌اش قرار دارد، یعنی روستای «گراب»، گرفته شده است. البته انتظار نداشته باشید که مسیر دسترسی این چشمه چندان مطلوب باشد، زیرا این چشمه ارزشمند، آن طور که باید مورد توجه قرار نگرفته است.
نام چشمه
همان‌طور که گفتیم، نام چشمه از نام روستایی که در اطرافش قرار دارد، گرفته شده است؛ ولی شاید برایتان سوال باشد که واژه گراب به چه معنی است؟ پاسخ زبان‌شناسان و مورخان به این سوال این است که گراب به آن دسته از چشمه‌ها و آب‌های معدنی گفته می‌شود که از ترکیبات گوگرد برخوردار هستند.
چشمه‌هایی با ویژگی‌های متفاوت
چشمه گراب، فقط یک عدد چشمه نیست، بلکه مجموعه‌ای از چند چشمه روی تپه‌های مختلف است. این چشمه‌ها که در حدود ۵۰۰ متر با یکدیگر فاصله دارند، دارای دهانه‌های مخروطی شکل هستند و نیز در ارتفاع بالاتری از سطح زمین قرار گرفته‌اند.
اما نکته شگفت‌انگیزی که در مورد این چشمه‌ها وجود دارد، این است که آب هر کدام رنگ و طعم متفاوتی دارد که این به دلیل وجود مواد معدنی خاصی در هر کدام است. این مواد طعم آب هر کدام از چشمه‌ها را ترش، تلخ یا شور کرده و تنوع حیرت‌انگیزی به آن‌ها داده‌اند. این تنوع عاملی است که باعث متفاوت بودن گراب می‌شود و گوشه‌ای از شاهکار طبیعتی را که خداوند توانا آن را ایجاد کرده است، به تصویر می‌کشد.
حتما به این نکته پی خواهید برد که بزرگترین چشمه در این مجموعه، چشمه‌ای مخروطی شکل است که آب آن به رنگ سبز دیده می‌شود و بر روی تپه‌ای با ۳۰ متر ارتفاع جا خوش کرده است و می‌توان آن را مظهر و سرچشمه اصلی چشمه گراب در نظر گرفت.
آب بهشتی و شفابخش
محققان با تحقیق بر روی آب چشمه گراب، خواص درمانی ارزشمند آن را تایید کرده‌اند. کارشناسان زمین‌شناسی آب، چشمه گراب را در گروه آب‌های کلروره سدیک آهن‌دار و هیپوترمال با باقی مانده خشک زیاد و میزان اسیدی بودن زیاد طبقه‌بندی کرده‌اند.
در ادامه بررسی‌های علمی می‌توان گفت که در آب این چشمه موادی همچون املاح کلر و سولفات و نیز ترکیبات اشباع به میزان فراوان وجود دارند و این حاکی از آن است که آب چشمه گراب با منابع زیرزمینی این مواد که بسیار غنی هستند، ارتباط دارد. این نوع ترکیبات در زمین‌های دوره «تریاس» در دریاها باقی مانده و یافت می‌شوند.
سال‌های زیادی است که مردم بومی این منطقه، برای درمان بیماری‌های پوستی خود به این چشمه‌ها روی می‌آورند و از آب شفابخش آن‌ها استفاده می‌کنند. طبق تحقیقات صورت گرفته، آب این چشمه با توجه به ترکیباتی که در دل خود جای داده است، به دفع مواد زاید از بدن کمک شایانی می‌کند. همچنین بررسی‌ها ثابت کرده است که آب چشمه گراب برای درمان بیماری‌های مفصلی نیز بسیار سودمند می‌تواند باشد. افزایش ترشحات معده، صفرا، بزاق و لوزالمعده نیز از دیگر خاصیت‌های درمانی این آب است.
قله‌ای شبیه به آتش‌فشان
در سفر به گراب و در میان این چشمه‌های زیبا قطعا قله‌ای توجه شما را به خود جلب خواهد کرد. قله‌ای با ارتفاعی در حدود ۷۰ متر که بسیار شبیه به قله‌‌های آتش‌فشانی است. اگر به بالای این قله زیبا بروید، دهانه آتش‌فشانی آن را مشاهده می‌کنید که از نوک قله تا روی سطح آب حدود ۸ متر ارتفاع دارد و بقیه فضای آن را آب تشکیل داده است. در مورد این قله جالب ادعای جالبی مطرح شده است. احتمال می‌رود که این حوضچه آب به یک تونل آب منتهی بشود. هرچه که باشد، لذت آب تنی در آن را نباید از دست دهید.
لزوم توجه و معرفی بیشتر
با توجه به تمام مطالبی که در مورد چشمه گراب عنوان شد، قطعا شما نیز موافق هستید که این چشمه یک میراث طبیعی کم‌نظیر و ارزشمند در استان خراسان رضوی است. این چشمه نه تنها برای زمین‌شناسان جذاب است، بلکه با توجه به خواص درمانی بسیار بالایی که در آب آن وجود دارد، می‌تواند گزینه‌ای بسیار عالی برای جذب گردشگران مختلف باشد و گردشگری روستای گراب را نیز رونق دهد. لازمه این امر آن است که تلاش بیشتری در راستای معرفی آن انجام شده و مسیر دسترسی و امکانات منطقه نزدیک به آن نیز خیلی بهتر از آنی باشد که در حال حاضر وجود دارد.
نویسنده: پویا جوانمرد