آرامگاه شهاب الدین عبدالله باخرزی یکی از آثار تاریخی و معماری شهر باخرز در استان خراسان رضوی است. عبدالله باخرز در این مکان قبری دارد که داخل آرامگاه قرار نگرفته است؛ مقبره خارج از ساختمان آرامگاه واقع است. چون شیخ عبدالله یکی از عرفای نامدار خراسان بوده، به نظر می‌رسد بنایی که در کنار سنگ قبر ساخته شده، به عنوان یادبود شیخ در نظر گرفته شده که معماری آن شبیه به خانقاه است و برای دراویش و عرفای پیرو وی ساخته شده است.
آرامگاه شیخ عبدالله باخرزی
بنایی که معروف به آرامگاه شیخ عبدالله است، در شهر باخرز قرار دارد. باخرز در ۵۵ کیلومتری شمال غرب تایباد واقع است. در شمال غربی باخرز در کنار ویرانه‌های تاریخی مالن، بنایی آجری قرار دارد که به مقبره شیخ عبدالله باخرزی شهرت دارد و قبر شیخ، در جلوی ساختمان قرار دارد.
بنای آرامگاه به ابعادی در حدود ده در هفتاد متر است و ایوانی دارد که دارای ارتفاع هشتاد، و عرض بیست متری است. این بنا گنبدی کاربندی شده در جلو دارد و گنبدخانه‌ای با گنبدی گوشه‌سازی و کاربندی در پشت آن است. قبر شیخ در بیرون از بنا قرار گرفته است. به نظر می‌رسد این بنا، عملکردی به صورت خانقاه داشته است. بنایی که در کنار این بنای آرامگاهی قرار دارد و به آن متصل است نیز چله‌خانه است که خود می‌تواند شاهدی برای اثبات ادعای مبنی بر کارکرد خانقاهی بنا مطرح شود. بنا اگرچه دارای معماری ساده‌ای است، اما در عین سادگی دارای محرابی است که تزئینات گچبری آن، به صلابت بنا افزوده است. این بنا بیشتر شیوه‌های معماری دوره صفویه را در خود دارد.
بر روی قبر شیخ در گذشته درختی کهنسال وجود داشته که برای مردم منطقه اهمیت و ارزش بسیاری داشته است، این درخت امروز از بین رفته و چیزی از آن باقی نمانده است. در ابتدا و انتهای قبر شیخ، دو سنگ بلند وجود داشته که متاسفانه سنگ پایین قبر شکسته و از بین رفته‌اند. به نظر می‌رسد بانی ساخت خانقاه و مقبره مذبور، علاالدین صانعی باخرزی، وزیر سلطان حسین بایقرا بوده و در اواخر قرن نهم هجری یا اوایل قرن دهم هجری ساخته شده است. شیوه ساختمانی خانقاه قابل مقایسه با خانقاه شیخ احمد جامی و ابوبکر زین‌الدین تایبادی است.
شیخ عبدالله باخرزی
شیخ شهاب‌الدین عبدالله باخرزی از اولاد علی بن حسن باخرزی متوفای سال ۸۲۷ هجری قمری است. بنای آرامگاه شیخ فاقد کتیبه است و در منابع تاریخی نیز به آن اشاره نشده است. اما قدمت بنای آرامگاه وی اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم هجری قمری است که به احتمال بسیار توسط علاالدین علی صانعی باخرزی وزیر سلطان حسین بایقرا ساخته شده است. شیخ عبدالله باخرزی، از عارفان قرن نهم هجری و از نوادگان مشهور، علی بن حسین باخرزی، صاحب کتاب دمیهاالقصر بوده و طبق گفته فصیحی خوافی در قرن هفتم هجری قمری دار فانی را وداع گفت.
بنای آرامگاه شیخ عبداالله در شهر باخرز هر ساله عرفا و گردشگران را به سمت خود می‌کشاند و یکی از آثار معماری تاریخی خراسان و جاهای دیدنی تایباد محسوب می‌شود.
نویسنده: زهرا آذرنیوش