شهر رامهرمز یکی از شهر‌های استان خوزستان در جنوب غربی کشورمان است. این شهر که دارای جمعیتی بالغ بر صد و بیست هزار نفر است، با مرکز استان یعنی شهر اهواز حدود ۱۰۰ کیلومتر فاصله دارد. در مورد معنی نام آن این‌گونه اشاره شده است که چون هرمز پادشاه وقت ساسانی دچار آشفتگی شد و در هنگام رفتن به این شهر شفا یافت، نام این منطقه را «رام هرمز» نامیده‌اند. آثار باستانی فراوانی که در این شهر و اطراف آن وجود دارند، نشانگر قدمت بالای این شهر است. در این مقاله شما را با یکی از آثار فراوان تاریخی و جاهای دیدنی رامهرمز، یعنی عمارت صمیمی آشنا می‌‌کنیم.
معرفی
عمارت و باغ تاریخی صمیمی که « باغ امیر سپهدار » نیز نامیده می‌شود، از یادگارهای دوران قاجار در شهر رامهرمز و استان خوزستان است. این عمارت در واقع محل سکونت و همچنین حکومت حاکم شهر بوده است. در ساخت این عمارت و باغ، از باغ‌های فرنگی آن زمان هم الهام گرفته شده است.
مشخصات مجموعه
باغ صمیمی یک عمارت اندرونی و یک فضای ورودی برای استقرار و سکونت نگهبانان و سایر خدمه و همچنین مهمانان باغ دارد. در اطراف باغ برج باروهایی برای حفاظت از این مجموعه ساخته شده است.
عمارت اندرونی که همان کوشک میانی است، به صورت دو طبقه شامل همکف و زیرزمین ساخته شده است.این کوشک میانی در دوران پهلوی، محل زندگی صاحب وقت باغ بود.
اگر وارد طبقه همکف شویم، سرسرا، چهار اتاق و یک سفره‌خانه با سقف‌های گنبدی به چشم می‌خورند. زیرزمین بنا نیز متشکل از دو اتاق و یک سرسرا است. همچنین این عمارت به بادگیر هم مجهز است. بادگیر‌‌هایی که برای خنک کردن فضای داخلی بناها در مناطق گرم ایران در گذشته استفاده می‌شده‌اند و شاید شاخص‌ترین نمونه آن‌ها را بتوان در باغ دولت آباد یزد یافت.
باغ عمارت صمیمی که قبل از خود باغ وجود داشته است، زینت و شکوه زیادی به این مجموعه بخشیده است. در این باغ، درختان مختلفی مانند کنار، پرتقال، نارنج، انار، کاج، زیتون، انجیر، بید و نخل به چشم می‌خورند. اما شاید جالب‌ترین درخت موجود در این باغ، درختی است که مردم محلی به آن « درمان عقرب » می‌گویند و علت نامگذاری آن هم این است که اعتقاد دارند این درخت گازهایی از خود منتشر می‌کند که عقرب‌ها که تعدادشان هم درآن‌جا کم نیست، از آن فرار می‌کنند.
ثبت در آثار ملی
عمارت صمیمی رامهرمز در سال ۱۳۸۰ به شماره ثبت ۹۹۵۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و هم‌اکنون نیز مالکیت این بنای تاریخی در اختیار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خوزستان است.
تاریخچه
در کتاب «تاریخ بختیاری» نوشته «ابوالفتح اوژن بختیاری» در مورد ساخت این بنا مطالبی ذکر شده که در اینجا بخش‌هایی از آن را آورده‌ایم:
پس از فوت اسفندیار خان سردار اسعد در سال ۱۳۲۱ هجری قمری، آقایان محمد حسین خان سپهدار و حاج علیقلی‌خان، ضمن مراجعت از اروپا رهسپار دارالخلافه تهران شدند و در آنجا لقب سردار مفخمی را از مظفرالدین شاه دریافت کردند. ایشان پس از مدت کوتاهی اقامت به زادگاه خویش مراجعت نمودند و محمدحسین خان به سمت ایلخانی و نجف‌قلی خان برادر بزرگتر وی به سمت ایلگری تعیین و مشغول به کار شدند و در همان زمان با توجه به این که جناب سپهدار علاقه مفرطی به رامهرمز داشت، باغی اعلا همراه با تجارت‌خانه‌های زیاد در قریه «کیمه» که یکی از قسمت‌های مهم رامهرمز بود، بنا گذارده و به اتمام نیز رسانده است و در سال قبل نیز دختر امیرزاده بیگ زنگنه را هم که یکی از روسای طایفه جانکی گرمسیر بود، در حیطه ازدواج درآورد و به دلیل تعلق خاطرش به وی شوق فراوانی داشت که در رامهرمز اقامت گزیند و بنابراین همه‌روزه با کمال اشتیاق از رفتن به آنجا صحبت می‌کرد. نامبرده قبل از اینکه بتواند در عمارتی که تاسیس نموده است، استقرار یابد به طرز مشکوکی از دنیا رفت.
مشکلات امروزی
باغ صمیمی تنها باغ سنتی استان خوزستان است که در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. با این حال، این باغ در این روزها با مشکلاتی نیز رو به رو بوده است.
به عنوان مثال، در یکی از خبرها در سال ۱۳۹۶ از قول یک مقام مسئول نقل شد که درختان باغ دچار آفت‌زدگی شده‌اند و در حال خشک شدن هستند. همچنین جانوران زیادی در محوطه باغ در حال پرسه زدن هستند که محیط جذابی برای گردشگران فراهم نمی کند. دلیل اصلی این اتفاقات، کم بودن تعداد باغبان‌ها در باغ صمیمی برای رسیدگی به وضعیت این مکان اعلام شد.
با توجه به اینکه مجموعه عمارت و باغ صمیمی رامهرمز یکی از آثار تاریخی ارزشمند دوره قاجار در استان خوزستان است و همه ساله در ایام تعطیل نیز میزبان گردشگران زیادی از سراسر کشور است، دقت و تلاش در حفظ بنا و باغ زیبای آن اجتناب ناپذیر است تا علاوه بر به یادگار ماندن آن برای نسل‌های بعدی، سهمی در گسترش درآمد شهر رامهرمز از بخش گردشگری نیز داشته باشد.
نویسنده: پویا جوانمرد