روستای سهولان بیش از ۴۰۰ سال قدمت دارد. این پیشینه‌ی تاریخی را می‌توان در جای جای آن مشاهده کرد. در زبان کردی سهولان یعنی «یخ». این موضوع به خوبی سردسیری بودن این منطقه را نشان می‌دهد.
در گذشته چوپانان روستاهای یادآباد و عیسی کندی گله‌های خود را برای چریدن به طبیعت ییلاقی و مراتع غنی سهولان حرکت می‌دادند. شرایط آب و هوایی مناسب و بارش‌های کافی از سهولان منطقه‌ای خوب برای کشت دیم و در پی آن تبدیل شدن این منطقه به زیستگاه انسانی ساخت.
بعد از ۴۰۰ سال هنوز زندگی در این روستا جریان دارد. زبان مردم این روستا کردی است. بر اساس سرشماری انجام گرفته در سال ۱۳۸۵ این روستا حدود ۱۸۰ نفر جمعیت داشته است.
فعالیت‌های زراعی شالوده‌ی اصلی اقتصاد روستای سهولان را تشکیل می‌دهد. گندم، جو، عدس، نخود انگور، بادام، سیب و گردو برخی از محصولات تولید شده در ایران روستا هستند. در این مکان خانه‌ها به صورت متمرکز در میان دره‌ای قرار گرفته‌اند و سقف خانه‌ها مسطح است.
اگر در فصول گرم به سهولان سفر کنید احتمالا دیدن میوه‌ها و سبزیجاتی که برای خشک شدن زیر آفتاب پهن شده‌اند برایتان جالب باشد.
از دیگر فعالیت‌های اقتصادی روستا که ریشه در فرهنگ مردم بومی دارد می‌توان به تولید انواع صنایع دستی مانند قالی، گلیم، جوراب و جاجیم اشاره کرد که عمدتا با استفاده از مواد اولیه‌ی پشمی و دامی تولید می‌شوند.
لباس‌های مشهور سنتی کردی عمده پوشش مردم روستا را تشکیل می‌دهد. از جاذبه‌های روستا باید به غار آبی سهولان اشاره کرد. لونه کبوتر (لانه کبوتر) نام دیگری است که مردم بومی به این غار داده‌اند. این نامگذاری به دلیل وجود لانه‌های کبوتر درون غار است.
غار مشهور سهولان دریاچه‌ای دارد که عمق آن در برخی نقاط به ۳۰ متر هم می‌رسد. ارتفاع غار تا سطح دریاچه در بالاترین نقطه ۵۰ متر است. نکته‌ی جالب توجه تفاوت دمای بیرون و درون غار است که به حدود ۱۰ تا ۱۵ درجه هم می‌رسد.
تاکنون ۳۰۰ مسیر آبی در این غار کشف شده است که از این رو می‌توان آن را در میان بزرگ‌ترین غارهای آبی ایران (دومین بعد از غار علیصدر) جای داد.
قلعه تاریخی اوریس و مسجد قدیمی روستا از جمله دیگر جاذبه‌های آن هستند که در کنار طبیعت سرسبز و غنی و چشمه‌ساران متعدد به علاوه‌ی فرهنگ بومی جالب از این روستا مکانی عالی برای گردشگری ساخته‌اند.
آدرس
آذربایجان غربی، مهاباد، روستای سهولان
دسترسی
مسلم است که برای سفر به روستای سهولان ابتدا باید به آذربایجان غربی و شهرستان مهاباد سفر کرد. روستای سهولان که از جاهای دیدنی مهاباد به شمار می‌رود، در فاصله‌ی ۴۳ کیلومتری شرق مهاباد واقع شده است. به مهاباد که رسیدید وارد جاده‌ی مهاباد به بوکان (جاده برهان) شوید. این روستا حدود ۳۵ کیلومتر با شهر بوکان فاصله دارد.
با عبور از تپه ماهورهای جاده برهان به روستای «عیسی کندی» خواهید رسید. در این روستا جاده به دو مسیر متفاوت تقسیم می‌شود. مسیر مستقیم شما را به بوکان و مسیر سمت راست به روستای سهولان و غار مشهور آن منتهی می‌شود. حتما دیدن این روستای پر جاذبه و زیبا را در برنامه‌ی سفر خود وارد کنید.
نویسنده: محبوبه رستمی