«عمارت دهدشتی بوشهر» در خیابان انقلاب و در ضلع شمال غربی مسجد امام و پشت بانک مسکن شعبه مرکزی قرار دارد، این بنا در بافت قدیم در محله کوتی شهر بوشهر قرار دارد. این بنا در دوره قاجاریه توسط حاج غلامحسین دهدشتی که تاجر روغن بود، احداث شد و به «عمارت دهدشتی» یا عمارت روغنی مشهور شده است.
اسناد تجاری زیادی در این خانه تاریخی پیدا شده که هم‌اکنون طبقه‌بندی شده و در سازمان میراث فرهنگی نگهداری می‌شوند.
اسناد و اشیا موزه‌ای خانه دهدشتی
بعضی از اسناد به خط برجسته سیاق است و قدمت برخی از تمبرهای اسناد به ۲۰۰ سال پیش می‌رسد. این تمبرها مربوط به کشورهای بریتانیا، هندوستان، آلمان و نیز تمبرهای عصر قاجاری است. این ساختمان به لحاظ معماری از اهمیت فوق‌العاده خاصی برخوردار است و چهار طبقه دارد. اکثر ساختمان‌های بافت قدیم بوشهر دو طبقه و تعداد انگشت‌شماری سه طبقه بوده‌اند.
مشخصات معماری بنا
عمده مصالح تشکیل‌دهنده این بنا را گچ، سنگ‌های مرجانی، آهک، چوب ساج و (صندل) چندل تشکیل می‌دهند. پوشش سقف از چوب صندل است. سقف اتاق پذیرایی با رنگ روغن نقاشی شده که برگرفته شده از نقاشی اروپایی است.
تزیینات و گچ‌بری بسیار زیبایی در داخل اتاق‌ها و سیستم در و پنجره‌ها به کار گرفته شده است که توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. تزئیناتی از گره چینی هلالی‌ها، درها تا کنده‌کاری روی اتاق‌ها و پنجره‌های دیواری و شیشه‌هایی رنگی، باعث تلطیف نور و زیبایی ساختمان شده‌اند.
ساختمان دارای چند ارسی زیبا با گره چینی و شیشه‌های رنگی است. عمارت دهدشتی کاربری تجاری و مسکونی داشته و اکنون نیز ممکن است به صورت موزه فرهنگ مورد استفاده قرار گیرد. این بنا از سال ۱۳۷۷ توسط میراث فرهنگی بوشهر مرمت شده است.
از جمله اقدامات مرمتی انجام شده در این بنا می‌توان به شمع‌گذاری قسمت‌های در حال تخریب‚ تعمیر پشت‌بام و بازسازی و مرمت قسمت‌های فروریخته از جمله استحکام‌بخشی بنا، مرمت بخش جنوبی، سامان‌دهی بخش فوقانی، بازسازی ضلع جنوب شرقی اشاره کرد.
عمارت دهدشتی به‌عنوان یکی از بناهای تاریخی و جاهای دیدنی بوشهر، از ویژگی‌های معماری سنتی بوشهر برخوردار است، از جمله این که پس از باز شدن در و دروازه ورودی خانه و قلعه، دیواری برای جلوگیری از دید مستقیم و جدا کردن اندرونی با بیرونی ساخته شده است یا پرده‌ای ضخیم یا گلیمی، کار این دیوار را انجام می‌داد. سکوی کنار در ورودی از دیگر خصوصیات معماری بناهای این منطقه است که همچون سایر عناصر با کارکردی خاصی تعریف و ساخته شده است. این سکو با این هدف مورد استفاده قرار گرفته است که مهمان می‌توانستند در انتظار باز شدن در نشسته و رفع خستگی کنند.
این عمارت دارای اتاق‌های متعددی است، یکی از اتاق‌های آن اتاق شاه‌نشین است که در آن پنجره‌های رنگی زیبا قرار دارد و سقف‌های آن آینه‌کاری شده است.
وسط حیاط در طبقه همکف حوضی قرار دارد که زیر آن آب‌انبار ساختمان بود و در آن آب آشامیدنی نگهداری می‌کردند. سمت چپ این حوض حفره‌ای وجود دارد که در آن یک کوزه سفالی برای خنک نگه داشتن آب وجود دارد.
اگر به شهر بوشهر سفر کردید، بازدید از عمارت دهدشتی را از دست ندهید؛ عمارت دهدشتی خانه‌ای پر از شاهکار است.
عکس‌های گالری از محمدصادق نیک گستر
نویسنده: زلیخا رحمانیان