دشت هویج که به آن دشت گرچال هم گفته می‌شود، یکی از زیباترین جاذبه‌های روستای افجه به شمار می‌رود. دشتی که در ارتفاع ۲ هزار و ۴۰۰ متری از سطح دریا و در بالادست مرکز روستا، ناحیه گلندوک و لواسان قرار گرفته است. اگر ساکن تهران یا شهرهای اطراف پایتخت هستید، دشت هویج یکی از بهترین گزینه‌های یک گردشگری یک روزه برایتان به شمار می‌رود. کافی است خودتان را به لشگرک برسانید و از پیچ تند قوچک بگذرید تا به لواسان و افجه برسید. دشت زیبای هویج در این منطقه انتظار شما را می‌کشد! برای رسیدن به دشت هویج می‌توانید از ۲ مسیر بگذرید.
دشت در قدیم محل کشت وسیع هویج بوده، اما امروز این محصولی در دشت دیده نمی‌شود. دلیل این نام عجیب و غریب را باید در تاریخ این دشت جستجو کنید. روایت‌های تاریخی مختلف حکایت از آن دارند که در روزگار گذشته بخش وسیعی از زمین‌های این دشت به کاشت هویج اختصاص داشته است. هر چند که امروز دیگر اثری از این مزارع به چشم نمی‌خورد.
اگر راهی این منطقه شدید، بد نیست که سری هم به جاذبه‌های زیبا و مناظر بکر دره‌شمالی افجه بزنید. این دره که در تمام سال گردشگران را به خود فرا می‌خواند، مورد علاقه کوهنوردانی است که از مسیرهای آن برای صعود به قله‌های آتشکده، ساکا، یخچال و مهرچال استفاده می‌کنند.
گُرچال از ترکیب دو نام گُر + چال گرفته شده است. گُر یا آگِر در گویش ایرانیان باستان به معنای آتش (هنوز هم واژه گُر گرفتن به معنی شعله‌ور شدن آتش در زبان پارسی به کار می‌رود) و چال هم به معنای جایگاه بوده است که این دشت را در گذشته گرچال به معنای جایگاه آتش یا آتشدان می‌نامیدند. گمان بر این است که علت این نامگذاری گرم‌تر بودن این دشت نسبت به قله‌های اطراف است. با این حساب، بهتر است گشت خود را در ساعات اولیه روز آغاز کنید تا گرما سرعت شما را کند نکند. این گشت از میان باغ‌های میوه و جوی‌های آب که برای آبیاری باغ‌ها هدایت می‌شوند، انجام می‌پذیرد. در طول مسیر، لوله آب لوله‌کشی برای مصارف بهداشتی وجود دارد. در همان ابتدای مسیر آبشاری به نام پسچوبک مشرف به دره وجود دارد که نباید دیدن آن را از دست بدهید. در گشتی که به این دشت دارید، دره شمالی افجه را هم حتما ببینید. این منطقه برای گردشگرانی که به قصد کوهنوردی وصعود به قله آتشگاه ساکار یخچال یا مهرچال را دارند، بهترین مسیر است.
گفته می‌شود این دشت، در زمان شاهان صفوی، شکارگاهی پررونق بوده و با طی مسیری به دریاچه و دشت لار می‌رسیده است. آثار کاروانسراهای صفوی در طول مسیر در انتهای دره در کنار دیواره صخره‌ای قابل مشاهده است. در ضلع شمالی دشت، گردنه افجه به شم قرار دارد که راهی مالرو در آن موجود است؛ این راه، افجه و دشت هویج را به دشت لار لواسانات و دیگر ارتفاعات البرز مرکزی مرتبط می‌سازد. روایت است که ناصرالدین شاه و دیگر شاهان قاجار از این گردنه برای رفت و آمد با کالسکه به دشت لار و سایر ییلاق‌های آن نواحی استفاده می‌کرده‌اند. به این مسیر مالرو که در برخی جاها حالت سنگفرش دارد، راه شاه عباسی نیز می‌گویند.
پس از آبشار پسچوبک و طی مسیری یک کیلومتر و نیمی یال کوه که مشرف به دشت هویج است، مشاهده می‌شود. در این ناحیه آبشاری به ارتفاع ۱۵ مترو پوشش گیاهی جالب اطراف آن وجود دارد، درختان افرا لطافت و زیبایی خاصی به این منطقه داده‌اند. آبشار دیگری در منطقه به نام موآب وجود دارد که از قله ساکا سرازیر شده و در اکثر مواقع سال پرجوش و خروش است. در شمال‌غرب دشت، در امتداد راهی که به قله آتشگاه می‌رود دشت «سبوستان»قرار دارد. دشتی که آبشار چرند به ارتفاع ۵۰ متر از آن جاری است و پر از درختان میوه مثل آلو، گیلاس و گردو است. در همین ناحیه، حمام قدیمی دوره صفوی وجود دارد. این حمام هنوز مورد استفاده اهالی روستا قرار گرفته و فعال است.
دشت هویج به نوعی جزو املاک مردم روستاهای اطراف است، کسانی که با باغداری و میوه چینی روزگار می‌گذرانند. پس رعایت حقوق مردم را فراموش نکنید و مراقب باشید که به درختان و املاک مردم آسیب نرسانید. در روستای افجه که معماری زیبا و جالب توجهی دارد، می‌توانید از محله چراغان دیدن کنید که بسیار دیدنی است. و حالا که تا به اینجا آمده‌اید، حتما سری به سقاخانه حضرت ابالفضل و چنار کهنسال آن که عمرش را ۵۰۰ سال می‌دانند، بزنید.
قلعه ساکا، قصر قدیمی است که بر قله سربند برروی ارتفاعات امامه وجود دارد. قدمت آن حتی به قرن دوم یا سوم هجری هم می‌رسد. این قلعه تا زمان صفوی مورد استفاده قرار می‌گرفته و آن را از ملات آجر، خشت و گل و ساروج ساخته‌اند و با سفال‌های لعاب‌دار سبز و آبی تزیین کرده بودند. در ادامه مسیر، قصر ناصری وجود دارد که در شمال افجه و مشرف به باغ‌های روستا است. قصر متعلق به ناصرالدین و به دستور و نظارت اعتمادالدوله ساخته شده است و اکنون مبنایی مخروبه است.
از ارتفاعات دشت، قله دماوند قابل مشاهده است. بازدید از غار موزه تجربه منحصربه‌فردی است، هم از لحاظ فضای شگفت‌انگیز آن و هم از بابت حضور هنرمند و خلق اثر هنری در هنگام بازدید. غار موزه در مسیر روستای کندعلیا، بخشی از دیواره رشته‌کوه‌های البرز را به خود اختصاص داده است. پس از طی مسیری کوتاه به دروازه‌ای چوبی می‌رسید که شما را به غار موزه راهنمایی می‌کند. هنگام بازدید از این موزه جالب می‌توانید در فضای باز چای و نسکافه بخورید. همین‌طور از بالای خانه درختی که در محوطه حیاط غارموزه وجود دارد، منظره‌ای کوهستانی بی‌نظیری را ببینید.
ورودی غار موزه دهان یک شیر است که در آستانه دیواره کوه ساخته شده است؛ غاری که نه به دست طبیعت که با دست‌های ناصر هوشمند وزیری، استاد مجسمه‌ساز ایجاد شده است. دهلیزهای این غار موزه از میان سنگ سخت گرانیت البرز، عشق به فرهنگ ایران را در دل خود جا داده است. او در شیب کوه، غاراش را با دهلیزهایی ۴۰ متری وسعت بخشیده است. درون غار موزه مجسمه‌های چوبی، گچی، سیمانی، سنگی و فلزی در معرض دید شما قرار می‌گیرند، مجسمه‌هایی از شخصیت‌های بزرگ و اسطوره‌ای ایران و مجسمه‌های از حیوانات که به دست استاد ساخته شده در درون غار به چشم می‌خورد.
وزیری برای قلعه فلک‌الافلاک نزدیک به ۵۰ مجسمه براساس فولکلور منطقه با لباس‌های محلی، برای موزه رختشورخانه زنجان، در پارک جمشیدیه، پارک ملت، پارک ساعی، پارک براجین قزوین، پردیسان تهران، عسلویه، ماهشهر و موزه‌های تاریخ طبیعی، مجسمه‌های زیادی ساخته است و از تمام کارهایش دست‌کم نمونه‌ای کوچک در این مجموعه وجود دارد.
مسیر دسترسی به دشت هویچ
دشت هویج از جاهای دیدنی تهران است و مسیری سهل‌الوصول و امن دارد که از تهران آغاز و در لواسانات امتداد می‌یابد. ساکنان شمال و شرق تهران فاصله چندانی با دشت هویج ندارند. به‌طور کلی تهرانی‌ها و ساکنان اطراف این شهر، کافی است از طریق یکی از اتوبان‌های منتهی به اتوبان شهید بابایی وارد جاده لشکرگ شوند، مسافران شمال شهر نیز با قرار گرفتن در اتوبان ارتش و پس از آن، جاده سوهانک، و گذشتن از گردنه قوچک به میدان لشکرک برسند.
مسافرانی که از کرج یا شمال کشور عازم دشت هویج می‌شوند،می‌توانند پس از اطمینان از باز بودن جاده بالای دیزیین، با گذشتن از میگون، فشم، اوشان و زرده بند به میدان لشکرک برسند. در اینجا مسیر مستقیم را باید ادمه داد و با استفاده از تابلوها که مسیر رسیدن به افجه را مشخص می‌کنند و گذشتن از میدان بسیج به سمت چپ بچیپید تا به افجه برسید. پس از رسیدن به این روستا یک دو راهی می‌بینید. باید مسیر خاکی را ادامه دهید و پس از پارک کردن وسیله نقلیه پیاده‌روی را آغاز کنید. مسیری نیز برای عبور ماشین وجود دارد، البته به شرطی که ماشین‌تان شاسی بلند و دو دیفرانسیل باشد.
عکس‌های گالری از سایت فوراسکوئر
نویسنده: عماد جعفری