جهرم یکی از شهرهای قدیمی استان فارس است که در ۱۷۰ کیلومتری جنوب شرقی شیراز قرار گرفته است. بازار سرپوشیده جهرم كه از خیابان جدیدالاحداث منوچهری شروع، و به محله زیركنار ملاجواد ختم میشود، از جمله بازارهای صلیبی است، که یک چهارسوق در وسط آن قرار دارد. این بازار تاریخی به دست حاج محمد حسین خان جهرمی، حاکم جهرم (زاده ۱۲۵۶ هجری) ساخته شده است.
این بازار از برجستهترین جاهای دیدنی جهرم و آثار تاریخی بهجامانده از دوران زندیه است که طاق مرتفع آن از نمونههای بی نظیر طاق زنی محسوب میشود. این بازار از جمله آثار تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی است. به دلیل شباهت خیلی زیاد این بازار به بازار وکیل شیراز از آن به عنوان خواهر دوقلوی بازار وکیل یاد میکنند. به دلیل عرض کم آن شباهت زیادی به بازار قیصریه لار پیدا کرده است.
گنبد چهارسوق بازار جهرم به صورت نیم كره، با ارتفاع نسبتاً زیادی بنا شده و بر رأس آن بادگیر زیبایی نشسته است. گنبد با دقت طراحی و اجرا شده، به طوری كه با وجود زلزلههای شدید جهرم، كوچکترین خللی در اركان آن پدید نیامده است. این بازار دو طبقه است و در بخش زیرین گنبد و دورتا دور آن، كتیبه كاشی نصب شده است.
این بازار کاملا متناسب با منطقه گرمسیری جهرم ساخته شده است. دیوارهای ضخیم و گنبدی شکل و پنجرههای باریک وبلند از جمله عواملی هستند که بازار جهرم را برای تابستان خنک نگه میدارد.
این بنا دارای چندین کاروانسرا، مسجد و حمام متصل به خود است. مهمترین کاروانسراهای جهرم در جنب بازار واقع شدهاند و از نظر کیفیت کم کم به مخروبه تبدیل شدهاند. در بازار جهرم بیشتر حجرهها متعلق به پارچه فروشان است. مغازهها در این بازار معمولا از دوقسمت تشکیل شدهاند؛ قسمتی برای فروش کالا و اجناس و قسمت دیگر برای انبار و کارگاه های تولیدی. به این دلیل سطح مغازهها بالاتر از زمین است که در هنگام بارندگی آب به حجره ها نفوذ نکند.
قسمت اصلی بازار که قدیمیترین قسمت آن است، دارای چهاردرب ورودی است و سقف آن گنبدی شکل و دکانهای آن در سطح بالاتری از سطح بازار قرار گرفتهاند. نور این بازار از طریق دریچههای تعبیه شده در بالای حجرهها تامین میشود.
تمام قسمتهای بازار با چهار جهت اصلی شمال، جنوب، غرب و شرق ارتباط دارند و مسگرها و آهنگران در قسمت شرق این بازار مشغول به کاراند، البته گفته شده این قسمت از بازار در گذشته دارای سقف نبوده است.
نویسنده: زلیخا رحمانیان