سد کوثر، یا تنگ دوک، سد زیبای استان چهارفصل کهگیلویه و بویراحمد، در فاصله ۶۰ کیلومتری شمال غرب گچساران قرار گرفته است. این سد روبروی رودخانه خیرآباد احداث شده و به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی گچساران، همه ساله پذیرای گردشگران زیادی به‌ویژه در ایام نوروز است. این سد مخزنی چندمنظوره برای تامین آب شرب و صنعتی شهرها و بنادر حاشیه خلیج فارس ساخته شده است. دریاچه زیبای سد، قابلیت آن را دارد که به یکی از زیباترین گردشگاه‌های جنوب کشور تبدیل شده است.
عکس از خبرگزاری ایرنا
سد کوثر گچساران
سد کوثر یا تنگ دوک در فاصله ۶۰ کیلومتری شمال غرب از شهر دوگنبدان، در شهر گچساران استان کهکیلویه و بویراحمد روی رودخانه خیرآباد ساخته شده است. رودخانه خیرآباد از دو شاخه بهرام و دهدشت (سیدآباد) تشکیل شده که آب آن‌ها از رشته‌کوه‌های زاگرس در مناطق طسوج، دشت راق، دیگان و چشمه بلقیس چرام سرچشمه می‌گیرد. این سد به پیمانکاری شرکت سایبر ساخته و در سال ۱۳۸۳ افتتاح شد. سد کوثر آب آشامیدنی ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از مردم استان‌های هرمزگان، بوشهر، خوزستان و گچساران را تامین می‌کند.
سد کوثر یک سد مخزنی چندمنظوره است که برای تامین آب شرب و صنعتی شهرها و بنادر حاشیه خلیج فارس ساخته شده است
سد کوثر یک سد مخزنی چندمنظوره است که برای تامین آب شرب و صنعتی شهرها و بنادر حاشیه خلیج فارس ساخته شده است. به این منظور، خط لوله با طول ۷۶۳ کیلومتر، بخش‌هایی از ۵ استان کهکیلویه و بویراحمد، خوزستان، بوشهر، فارس و هرمزگان در مجموع شامل ۷ شهر بزرگ و ۱۱ شهر کوچک، ۳۶ شهرک و ۴۷ دهستان با بیشتر از ۱۲۰۰ روستا را در برمی‌گیرد. علاوه بر این، سد کوثر به منظور اهدافی چون تامین صنایع نفت و گاز گچساران، تامین آب کشاورزی دشت لیشتر در شهرستان گچساران، تامین آب کشاورزی اراضی بنه باشت بهبهان در سطح ۴۵۵ هکتار، تامین آب کشاورزی دشت زیدون در سطح ۵۰۰۰ هکتار و تامین آب برای بهبود کنترل کیفیت آب رودخانه زهره به میزان ۷۰میلیلون متر مکعب در سال ساخته شده است. محل سد در تنگه بسیار باریکی است و عرض تنگه در کف در تراز ۵۰۰ حدود ۱۰ متر و تکیه‌گاه‌های سد تا تراز ۵۷۵ متر دارای شیب بسیار تند ۸۰ درجه است.
عکس از خبرگزاری ایرنا
هدف از زدن سد کوثر، تامین آب شرب و صنعتی در شهرها و بنادر حاشیه خلیج فارس با جمعیت تحت پوشش ۲/۵ میلیون نفر برای افق سال ۱۴۰۰ بوده است. سد کوثر گچساران از نوع سدهای بتنی وزنی است که ارتفاع آن از پی در حدود ۱۴۴متر و طول تاج سد در حدود ۱۹۰متر است. عرض سد در پی در حدود ۶۳ متر و در تاج ۷متر است. تراز تاج سد ۶۳۸ متر از سطح دریا بوده و در محور سد تراز سد ۴۹۴ متر از سطح دریا بوده است. مناظر زیبای اطراف رودخانه خیرآباد و طبیعت زیبای سد کوثر در گچساران یکی از مکان‌هایی است که می‌تواند گزینه مناسبی برای گذراندن تعطیلات پایان هفته اهالی جنوب ایران زمین باشد. هوای اطراف سد کوثر بسیار معتدل و دلچسب است و حتی در روزهای زمستانی و سرد یاسوج، دمای هوا در منطقه سد کوثر بسیار بهاری و سرسبز است. این سرسبزی به دلیل بارش‌های زمستانی در این منطقه ایجاد می‌شود. منطقه سد کوثر در روزهای تعطیل و بهاری پذیرای طبیعت دوستان بسیاری است.
رودخانه خیراباد در گچساران. عکس از مهران پادوک
سد کوثر به دلیل داشتن طبیعت زیبا در اطراف خود و منطقه، و حضور پرندگان مهاجر، داشتن هوای معتدل، به مکانی بکر برای گردشگران تبدیل شده است. از امکانات تفریحی این منطقه می‌توان به قایق سواری و ماهیگیری اشاره کرد.
این منطقه به دلیل داشتن هوای مطلوب و طبیعت زیبا و حضور پرندگان مهاجر از آسیای میانه تجلی دست قدرت الهی و انسان برای خلق مناظر بی بدیل و محلی برای آرامش گردشگران است. از امکانات موجود در منطقه سد کوثر گچساران می‌توان به قایق‌سواری در سد و ماهیگیری اشاره کرد. یکی از جذاب‌ترین تصاویر موجود در این منطقه، پرواز پرندگان بر پهنای آبهای درخشان دریاچه سد کوثر است که انسان را به تامل و تفکر درباره این همه زیبایی وا می‌دارد. این پرندگان از مناطق سرد و یخبندان فرار می‌کنند و در اوایل دی تا پایان زمستان خود را در منطقه سد کوثر گچساران می‌گذرانند. از انواع پرندگانی که در این مکان هستند می‌توان به لک لک، حواصیل خاکستری و سفید و مرغابی سار، چنگر، کاکانی، پرستوی دریایی، گیلانشاه و بالکان از پرندگان مهاجری هستند که در سواحل سد کوثر، رودخانه خیرآباد، زهره و دیگر مناطق خوش آب و هوای گچساران زمستان را خواهند دید. تعداد پرندگان اطراف سد کوثر را ۴۰۰ قطعه در گونه‌های مختلف دانسته‌اند. این پرندگان اغلب از کشورهای همسایه به این شهرستان کوچ می‌کنند و پایان اسفند به مناطق آسیای میانه و سیبری بازمی‌گردند.
عکس از خبرگزاری ایرنا
اگر به استان کهکیلویه و بویراحمد و شهر گچساران سری زدید حتما از دریاچه سد کوثر دیدن کنید. طبیعت بکر این منطقه و انواع پرندگان مهاجر آن، صحنه‌ای زیبا و چشم‌نواز را در مقابل چشمان گردشگرانی که به این منطقه سفر می‌کنند به تصویر می‌کشد و تجربه‌ای ناب را برای گردشگران رقم می‌زند. وجود انواع پرندگان مهاجر در اطراف چشمه سد کوثر، هوای مطلوب و معتدل منطقه، آرامش اطراف چشمه و طبیعت زیبای منطقه آن را به گردشگاهی کم‌نظیر در جنوب ایران تبدیل می‌کند.
عکس از سایت ویکیپدیا
نویسنده: زهرا آذرنیوش