آبادان از شهرهای استان خوزستان در جنوب غربی ایران، یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران بوده که از زیبایی‌های طبیعی، تاریخی، گردشگری، تجاری و معنوی خاصی برخوردار است. آبادان از گذشته یکی از مظاهر گفت وگوی تمدن‌ها و پذیرای ادیان و مذاهب متنوع بوده است، این موضوع را می‌توان با نگاهی ساده به تعداد معابد و مساجد پیروان سایر مذاهب و ادیان در این شهر کهن ایرانی دریافت. ابن بطوطه جهانگرد مسلمان که در قرن هشتم هجری از این شهر دیدن کرده است به وجود مساجد، معابد بسیار در آبادان اشاره دارد و اسطخری در بیش از هزار سال پیش این شهر را شهری مسلمان با حضور پیروان بسیار از سایر ادیان معرفی می‌کند. یکی از این مکان‌ها که هنوز سالم مانده، کلیسای گاراپت مقدس یکی از سه کلیسای شهرستان آبادان است.
کلیسای ارامنه گاراپت مقدس یکی از آثار ملی و جاهای دیدنی آبادان محسوب می‌شود که همواره میزبان شمار زیادی جهانگرد و گردشگر داخلی است. کلیسا گاراپت مقدس در سال ۱۳۳۶ خورشیدی در دوران پهلوی بنا شد و بزرگ‌ترین تالار اجتماعات ارمنی‌های مقیم آبادان محسوب می‌شده است. این کلیسا زیر نظر شورای خلیفه‌گری ارامنه جنوب و اصفهان فعالیت می‌کند. مجاورت این کلیسا با مسجد امام موسی بن جعفر (ع) جلوه‌ای از احترام متقابل پیروان الهی و یکی از زیباترین نمادهای گفت و گوی تمدن‌ها را به تصویر کشیده است.
کلیسای گاراپت مقدس یا کلیسای ارامنه آبادان در آبادان، ابتدای خیابان زند، جنب مسجد بهبهانی‌ها واقع شده است. کلیسا در گوشه‌ای از ساختمان مدرسه ملی ادب ویژه دانش‌آموزان ارمنی مقیم آبادان، قرار گرفته است و در روزهای دفاع مقدس نیز همچون مساجد شهر یکی از سنگرهای دفاع رزمندگان به شمار می‌آمد. این کلیسا در زمان جنگ ایران و عراق آسیب دید، اما توسط ستاد بازسازی مناطق جنگی مرمت شد. بعد از پایان جنگ تحمیلی بازسازی کلیسا که ۴۰ درصد آسیب دیده بود از سال ۱۳۷۵ شروع و در سال ۱۳۷۸ پایان یافت و مجددا در این سال و با حضور اسقف ارامنه جنوب ایران و اصفهان، دکتر کوریون پاپیان، مهمانانی از کشور لبنان، فرماندار و نیز تنی چند از مسئولان محلی و ۴۰۰ میهمان از شهرهای تهران، اصفهان و شیراز بازگشایی شد.
پیش از جنگ تحمیلی بین یک هزار و هفتصد تا دو هزار خانوار ارمنی در آبادان سکونت داشتند که پس از جنگ تعداد کمی از آنان به آبادان بازگشتند. به همین دلیل در حال حاضر به دلیل اندک بودن مسیحیان در آبادان مراسمی در این کلیسا برگزار نمی‌شود.
دیوارهای کلیسا دارای چهار در دو لنگه قهوه‌ای رنگ چوبی است که بر هر لنگه آن نقش صلیبی برجسته است. کلیسا دارای دو گنبد مخروطی شکل آلومینیومی است که یکی بر ساختمان اصلی کلیسا و دیگری در قسمت انتهایی کلیسا جایی که ناقوس واقع شده است، قرار دارد.
این کلیسای ارامنه که به کلیسای گاراپت مقدس مشهور است، اولین کلیسای ارامنه آبادان در عصر حاضر محسوب نمی‌شود، بلکه پیش از احداث این کلیسا در آبادان دو کلیسای دیگر نیز وجود داشته‌اند. کلیسای کریستوفر و آشوری دو کلیسای دیگر آبادان بودند که اکنون هیچ اثری از آن‌ها بر جای نمانده است. کلیسای گاراپت در ۹ اردبیهشت ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۸۳۵۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت ملی رسیده است.
عکس‌های گالری از علیرضا هنرجویان
نویسنده: بهاره غنچه