قلعه‌ها از مهم‌ترین آثار تاریخی و معماری ایران هستند. در ایران قلعه‌ها با کارکردهای مختلف ساخته می‌شدند. موقعیت این قلعه‌ها مشخص می‌کند که قلعه دارای چه کارکردی بوده است. قلعه‌هایی که دارای موقعیت‌های کوهستانی بودند بدون شک به قصد دفاع از مواضع حکومت وقت و با اهداف نظامی بنا می‌شدند، کارکرد دیگر این قلعه‌ها این بود که در مواقع لزوم و حملات، پایگاه و پناهگاهی برای در امان ماندن مردم از دشمن، محسوب می‌شدند. اما قلعه‌هایی که در میان بافت شهر و یا روستا ساخته می‌شدند با هدف سکونت‌گاه دستگاه حاکم و یا اهداف اداری برای اشراف بر حاکمیت روستا ساخته می‌شدند. این قلعه‌ها در دوران معاصر و عصر قاجاریه به دلیل حاکمیت ایلی گستردگی بیشتری پیدا کرد و هریک از شاهزادگان قجری که ایالتی را در اختیار داشتند در آن محل به قصد اداره امور و یا به قصد اتراق و نظارت بر آن مکان و گاهی نیز به قصد تفریح قلعه‌هایی بنا می کردند. قلعه قمیشلو در استان اصفهان نیز یکی از قلعه‌هایی است که شاهزاده قجری در مکانی خوش آب و هوا به قصد تفریح بنا نهاده بود.
عکس از خبرگزاری ایسنا
قلعه قمیشلو از آثار تاریخی استان اصفهان است که در شهر تیران قرار گرفته است
قلعه تاریخی قمیشلو از مهم‌ترین آثار تاریخی و جاهای دیدنی نجف آباد در استان اصفهان است. این قلعه در ۱۲ کیلومتری شمال شرق شهر تیران در مرکز پارک ملی و حیات وحش قمیشلو قرار گرفته است. این منطقه گردشگری و تاریخی در سال‌های اخیر به عنوان منطقه نمونه گردشگری ساخته شد. شهرستان تیران و کَروَن در ۴۵ کیلومتری اصفهان واقع شده است. تیران و کرون از جنوب غربی به استان چهارمحال و بختیاری و از شرق و شمال به شهرستان نجف‌آباد، از غرب به شهرستان‌های فریدن و چادگان از جنوب به شهرستان لنجان محدود می‌شود.
عکس از خبرگزاری تسنیم
منطقه گردشگری قمیشلو که قلعه قمیشلو در آن قرار گرفته است به عنوان شکارگاه و منطقه قرق ظل السلطان حاکم اصفهان استفاده می‌شد
منطقه گردشگری قمیشلو در گذشته به عنوان شکارگاه و منطقه قرق ظل‌السلطان حاکم اصفهان استفاده می‌شد. واژه قمیشلو نامی ترکی است که به معنای مکان رویش فراوان نی و یا نیزار کاربرد دارد. قلعه قمیشلو مساحتی در حدود ۹۰۰۰متر را به خود اختصاص داده است و قدمت ساخت آن به ۱۴۰ الی ۱۶۰ سال قبل بازمی گردد. این قلعه تاریخی به دستور ظل‌السلطان و به دست مردمان تیران و کرون با خشت وگل ساخته شد.
مسعودمیرزا ملقب به ظل‌السلطان پسر بزرگ ناصرالدین شاه قاجار که حاکم استان‌های مرکزی ایران بود، جهت گذراندن ماه‌های گرم سال در یک منطقه خوش آب و هوا دستور ساخت این قلعه را در قمیشلو می‌دهد.
عکس از رضا قلیچ‌خانی
قلعه قمیشلو دارای ۱۲۰ فضای سنتی شامل اتاق ها، تالارها و صحن‌هاست. این مکان به عنوان تفریحگاه و شکارگره ظل السلطان مورد استفاده قرار می گرفت.
قلعه قمیشلو در کنار قلعه صفوی بنا شده است. قلعه دارای ۱۲۰فضای سنتی شامل اتاق‌ها، تالارها و صحن‌هاست. این قلعه از بخش‌های مختلفی مثل شاه نشین، حرمسرا، بارعام، مطبخ، اصطبل، شربت‌خانه، محل اسکان تفنگچی‌ها، محل اسکان رعایا و باغبانان و باغ بزرگی در سمت شرقی قلعه است. قلعه چهار درب جنوبی-شمالی-غربی و شرقی است که درب جنوبی مخصوص شاهزاده و حرمسرا، درب مربوط به باغ بزرگ، درب شمالی مربوط به رعایا و باغبانان و درب غربی مربوط به سواره‌نظام و چوپان بوده است.
ظل‌السلطان هرساله ماه‌های خرداد-تیر-مرداد تا نیمه‌های شهریور را در این قلعه می‌گذرانده است و از همان جا به ترتیب دادن امور می‌پرداخت. ظل‌السلطان در این مکان بیشتر به تفریح و شکار آهو-پازن-قوچ و میش پرداخته است.
عکس از خبرگزاری ایرنا
قلعه قمیشلو در مکانی ییلاقی ساخته شده بود و دارای برج و حصار بود. پس از ظل‌السلطان، قلعه به فرزندان وی رسید
قلعه قمیشلو پس از ظل‌السلطان به فرزندانش رسید و آنها تغییراتی در آن داده یا برآن افزودند. قلعه قمیشلو بنایی تاریخی در شکارگاه منطقه حفاظت شده قمیشلو در حدود ۲۳ کیلومتری جنوب غرب شهر شاهین‌شهر است. به استناد کتاب خاطرات ظل‌السلطان، این قلعه تاریخی بخشی از بناهایی است که به دستور وی در این منطقه خوش آب و هوا جهت ییلاق و شکار بنا شده و بعد از وی نیز توسط صارم‌الدوله مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
قلعه قمیشلو دارای برج و حصار است و حیاط خلوت‌ها، اصطبل‌ها، انبار، محل استقرار نگهبانی و خدمه، حمام و فضاهای متعدد که شامل ۲حیاط خلوت و ساختمان اندرونی و بیرونی است.
عکس از ایمنا
قلعه قمیشلو در سال‌های اخیر با کمک و همکاری سازمان‌های مردم نهاد مرمت و تعمیر شد
قلعه قمیشلو در سال‌های اخیر با همکاری اهالی منطقه و سازمان‌های مردم نهاد بهسازی و مرمت شد. بخش‌های اصلی هزینه مرمت قلعه از محل وام تامین شد و سپس افراد شرکت کننده در طرح مرمت، از طریق کمک‌های نقدی و خدمات، در حد توان خود در باز پرداخت وام مرمت این قلعه تاریخی کمک می‌کنند. این قلعه تاریخی تا کنون سه‌مرحله ترمیم شده و تکمیل مرمت آن بیش از ۲ تا ۳ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.
عکس از ایمنا
منطقه گردشگری قمیشلو در حال حاضر به عنوان منطقه نمونه گردشگری شناخته شده است و یکی از پرطرفدارترین مکان‌های تاریخی-تفریحی محسوب می‌شود
قلعه تاریخی قمیشلو در فاصله ۷کیلومتری شمال تیران در اسفند ۱۳۸۰ با شماره ۵۴۳۷ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و در سال ۱۳۸۶ به عنوان منطقه نمونه گردشگری شهرستان تیران و کرون معرفی شد. قلعه قمیشلو در محل منطقه گردشگری قمیشلو و پارک ملی قمیشلو آن یکی از پرطرفدارترین مکان‌های گردشگری شهر تیران و کرون است. این منطقه گردشگری که مکانی تاریخی و طبیعی محسوب می‌شود مکانی زیبا محسوب می‌شود و افراد بسیاری در گذر از شهر، از منطقه دیدن می‌کنند.
نویسنده: زهرا آذرنیوش