در دامنه‌های شمال شرق البرز و در میانه گرگان و شاهرود می‌توان در میان یکی از زیباترین جاده‌های جنگلی ایران سفر کرد، به‌ویژه آنکه پاییز با همه رنگارنگی‌اش هم از راه رسیده باشد و انواع درختان جنگل توسکستان گرگان و بته‌های جنگلی از توسکا گرفته تا اورس و انواع بلوط و سرخدار دو سوی جاده را پر از رنگ کرده باشند.
تقریبا ۱۳ کیلومتر بعد از گرگان جاده‌ای به سمت جنوب منشعب می‌شود که به خاطر اولین روستای این جاده «توسکستان» یا «توسکاستان» نام‌گرفته، جاده‌ای به طول ۳۰ کیلومتر که در راه از چندین روستا تماشایی و ییلاقی می‌گذرد. جاده توسکستان اگرچه بسیار تماشایی است، اما آن‌قدر شیب و پیچ‌های تند دارد که باید هم راننده قابلی باشید و هم خودرویی سرحال زیر پایتان باشد. به دل جاده که زدید، هرجایی که مناسب دیدید، می‌توانید پارک کنید و برای یک پیاده‌روی چندساعته به دل جنگل بزنید. این جنگل زیبا که با جنگل‌های جهان‌نما هم همسایه است، بخشی از پارک هیرکانی است که به‌تازگی به پارک ملی شده تبدیل شده است.
در نظر داشته باشید برپا کردن آتش و بساط کباب را فراموش کنید، به این دلیل که این درختان بسیار خشک‌اند و احتمال آتش‌سوزی بسیار بالاست. علاوه بر این لباس گرم را هم فراموش نکنید. این منطقه در پاییز بسیار خنک می‌شود و احتمال بارندگی هم بالاست.
جنگل توسکستان که از جاهای دیدنی گرگان به شمار می‌رود، بخشی از محدوده ۴۰ هزار هکتاری پارک ملی هیرکانی است و بیشتر با درختان توسکا، اورس و بلوط پوشیده شده است. جاده توسکستان یکی از جاده‌های زیبای پاییزی ایران است. یک جاده تقریبا ۳۰ کیلومتری، از میانه جنگل توسکستان می‌گذرد و می‌توانید در هر جای این مسیر که دوست دارید، از خودرو پیاده شده و گردش کنید. البته بهتر است با بلدهای محلی همراه شوید تا در این جنگل گم نشوید اگر جاده ابری باشد، خوش‌شانسی بزرگی نصیبتان شده؛ چون ابرها جاده و جنگل را می‌پوشانند و توسکستان، یکی از رویایی‌ترین جاده‌های جنگلی ایران می‌شود.
انتهای جاده کمی شیب می‌گیرد و از ابرها هم بالاتر می‌رود. بلوط و ممرز از جمله درختان این منطقه جنگلی هستند و در آبان ماه با رسیدن بلوط‌های جنگلی، حتما افراد بومی و دامداری زیادی را در این مسیر خواهید دید که در حال جمع‌آوری بلوط برای فروش یا خوراک دام‌هایشان هستند. در اواسط جاده توسکستان در میان جنگل انبوه، به کاروانسرای «قزلق» می‌رسید. تابلوهای راهنما محل کاروانسرا را نشانتان می‌دهد، ضمن آنکه رسیدن به فضایی بودون دارودرخت می‌تواند نشانه رسیدن به کاروانسرا باشد. دقت کنید کاروانسرا از جاده پیدا نیست و باید از خودرو پیاده شده و حدود ۱۵۰ متر به سمت شرق و شمال شرقی پیاده‌روی کنید. در این حین کومه مخصوص چوپان‌ها سقف کاروانسرا که معمولا با بوته‌ها و گیاهان پوشیده شده، هویدا می‌شود. این کاروانسرا که مربوط به دوران اسلامی است و در فهرست آثار ملی هم ثبت شده، در سال ۱۳۷۹ بازسازی و زیبا شده است.
یکی دیگر از جاذبه‌های دیدنی منطقه توسکستان، سرعلی‌آباد است این دشت زیبا در ضلع جنوبی توسکستان و در ارتفاعات واقع شده است. پوشش گیاهی این منطقه استپی و درختان آن اورس است که جلوه‌ای خاص به منطقه بخشیده است. این دشت زیبا از غرب به منطقه زیبای جهان‌نما و از شرق به کوه‌های چالچالیان و پیگردکوه و از جنوب به رشته‌کوه‌های شاهکوه مشرف است. همین‌طور که در جنگل توسکستان گرگان پیش می‌روید، پس از منطقه‌ی به نام سرعلی آباد، پیچ‌وخم جاده تمام می‌شود و به دشت زیبای گرمابدشت می‌رسید. در این دشت بسته به فصل پوشش گیاهی متفاوتی را خواهید دید. اما پوشش غالب این دشت درختان بزرگ و کوچ آورس و لورس خزنده است. این دشت در پاییز پر از رنگ می‌شود و در زمستان با بارش اولین برف زمستانی پر می‌شود از گردشگرانی که برای برف‌بازی آمده‌اند.
در انتهای جاده توسکستان و بعد از دشت گرمابدشت به روستای چار باغ می‌رسید و از اهالی آن و مغازه‌های کنار جاده می‌توانید ماست، پنیر، گوشت تازه یا آب زرشک کوهستان بخرید. برای اقامت روستای بعدی یعنی «شاهکوه پایین» بهترین گزینه است. آبشار توسکستان در ۲۶ کیلومتری جنوب شرقی گرگان در مسیر جاده گرگان به شاهرود و در منطقه گردشگری توسکستان قرار دارد. این آبشار ۹ کیلومتر بعد از روستای توسکستان به طرف شاهرود و از جاده گرگان به شاهرود حدودا ۲۵۰ متر فاصله دارد.
مسیر دسترسی به جنگل توسکستان
جنگل توسکستان گرگان حدود ۱۳ کیلومتر تا گرگان فاصله دارد. از تهران وارد جاده هزار یا فیروزکوه شوید و بعد از عبور از ساری و بهشهر به گرگان برسید، وارد جاده مشهد شوید، حدود ۱۳ کیلومتر بعد از گرگان، در سمت راست تابلوی جاده فرعی جنگل توسکستان را می‌بینید. پس از حدود ۱۵ کیلومتر رانندگی به روستای «توسکستان» یا ابتدای جنگل می‌رسید. از مشهد هم باید وارد جاده آسیایی شده و بعد از جنگل گلستان و در ۱۳ کیلومتری گرگان به سمت چپ بپیچید. مسیر زیبای شاهرود گرگان نیز از مسیر توسکستان می‌گذرد.
بهترین فصل برای سفر به توسکستان
هوای خنک منطقه ما را از فکر سفر در زمستان باز می‌دارد، اما انبوه درختان، برگریزان خزان و هزار رنگ افسون شده توسکستان، پاییز را به بهترین فصل برای سفر به این منطقه بدل‌کرده است.
عکس‌های گالری از خبرگزاری شبستان (عکاس: محسن عسگری)
نویسنده: عماد جعفری