استان کرمانشاه دارای آثار باستانی متعددی است که موجب جذب گردشگران شده است. بنای طاق‌گرا یا طاق شیرین یکی از این آثار باستانی کرمانشاه است که در گردنه پاتاق بر سر راه کرمانشاه به سرپل ذهاب قرار دارد.
طاق‌گرا یا تاق‌گرا که به طاق شیرین هم معروف است، از بناهای باستانی استان کرمانشاه و جاهای دیدنی سرپل ذهاب است که در ۱۵ کیلومتری شهرستان سرپل ذهاب بر سر راه کرمانشاه به سرپل ذهاب، در کنار راه باستانی سنگ فرشی احداث شده که فلات ایران را به بین‌النهرین متصل می‌کرده است.
اکنون این راه و بنای طاق‌گرا به دلیل تغییر مسیر، در شیب‌های پایین جاده آسفالته قرار دارد.
ریشه کلمه طاق‌گرا به عبارت «طایفه گراوند» برمی‌گردد. این طایفه از گروه لک و لر زبان است که مرزبانی غرب ایران را برعهده داشته‌اند.
بعضی از باستان‌شناسان زمان ساخت این طاق را به دوره اشکانی و بعضی دیگر به دوره ساسانی نسبت می‌دهند. اما تحقیقات انجام شده حاکی از آن است که این بنا در اواخر دوره ساسانیان و به احتمال زیاد در دوره حکومت خسرو دوم ساخته شده است. این بنا سنگ نوشته‌ای ندارد و فقط دو علامت کنده شده از زمان پارت‌ها باقی مانده است.
معماری بنای طاق گرا
طاق‌گرای کرمانشاه بنایی مستطیل شکل است که ابعاد آن ۸۶/۴×۷۰/۷ متر است. فضای آن به شکل یک ایوان است که همه این فضا از سنگ ساخته شده است. ورودی این بنا به طرف جنوب و ناظر بر جاده سنگفرش باستانی است. بلوک‌های سنگی به شکل مکعب، بنای طاق گرا را به وجود آورده است. ملاط گچ و لاشه‌سنگ مصالح داخلی دیوارهای طاق‌گرا است. دیوارهای اطراف برای مسطح کردن سقف طاق، تا حدودی بلندتر ساخته شده است. نقش‌های هندسی دیوارهای داخلی، بنا را کنده‌کاری کرده است. کف بنا از سطح زمین ارتفاعی برابر با ۲۰/۱ متر و تا لبه قوس ارتفاع ۹۲/۵ متر را دارد و از لبه قوس تا زیر گیلویی اول ارتفاع ۲۰/۱ متر است. ارتفاع افریز اول ۶۰ سانتی‌متر است. روی این افریز، ردیفی از بلوک سنگی به ارتفاع ۴۵ سانتی‌متر ایجاد شده است. سنگ‌های تزیینی افریز دوم بر روی این قسمت قرار دارد. ردیفی از کنگره در بالاترین بخش بر روی لبه بام بنا قرار گرفته که ارتفاع این ردیف ۹۲ سانتی‌متر است. بنابراین طاق‌گرا از سطح زمین تا بالاترین نقطه، ارتفاع ۷/۱۱ متر را دارد. این بنا دهانه‌ای به عرض ۱۰/۴ متر و عمقی به ارتفاع ۱۰/۳ متر را دارا است.
کارکردهای بنا
از کاردکردهای این بنا می‌توان به «توقف گاه موکب شاهی»، «اریکه سلطنتی»، «یادگار احداث راه کاروانرو»، «بنای یادبودی از پیروزی» و «پاسگاه مرزی» اشاره کرد.
مسیر دسترسی
برای دیدن این اثر ۲۰۰ متر پس از ایست بازرسی مشهور پاتاق وارد جاده فرعی در قسمت چپ جاده اصلی شوید و پس از طی کردن مسافت تقریبا ۵۰۰ متر به محل بنای طاق‌گرا برسید.
موقعیت بنای طاق‌گرای کرمانشاه روی نقشه
$('.map-container')
.click(function(){
$(this).find('iframe').addClass('clicked')})
.mouseleave(function(){
$(this).find('iframe').removeClass('clicked')});
نویسنده: فرناز رهبران رنجبر