شاید اهواز به داشتن کارون و پل‌هایش معروف باشد؛ اما ساختمان‌های قدیمی دارد که از یادگارهای آغاز دوره معاصر در اهواز هستند. یکی از بناهای قدیمی و جاهای دیدنی اهواز ساختمان معروف به دانشگاه سه‌گوش است که استادان و دانشجویان بسیاری روزهای جوانی را در آن‌جا گذرانده‌اند. این عمارت مثلثی‌شکل، سال‌ها شاهد رفت‌وآمد اهوازی‌ها بوده و خاطره‌ها از گذر زمان در دل دارد. با کجارو همراه باشید و داستان دانشگاه سه‌گوش اهواز را بخوانید.
تاریخچه دانشگاه سه‌گوش
۸۶ سال است که اهوازی‌ها ساختمان دانشگاه سه‌گوش را در کرانه کارون می‌بینند. ۸۶ سال است که درشکه‌ها، ماشین‌ها، چشم‌های بی‌تفاوت یا مشتاق از کنار سه‌گوش می‌گذرند؛ اما شاید کمتر کسی بداند طی این سال‌ها چند بار نقش این بنای زیبا تغییر کرده است. این یادگار قدیمی هنوز و همچنان مانند انگشتری بر نگین اهواز می‌درخشد.
ساختمان سه‌گوش در سال ۱۳۰۸ به‌عنوان ساختمان بانک ملی مرکزی اهواز افتتاح شد. سه سال بعد به مقر اداره حکومتی ولایت یا همان استانداری تبدیل شد. در سال ۱۳۲۱ که اهواز در جنگ دوم جهانی اشغال شد، عمارت سه‌گوش مقر ارتش متفقین بود. در ۱۳۳۰ مقر سازمان امریکای اصل چهار ترومن یا Point Four، ستاد استانداری خوزستان، ستاد فرمانداری اهواز و اداره کل دارایی خوزستان بود.
تا این‌که بالاخره در سال ۱۳۳۶ به مبلغ ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان از بانک ملی ایران خریداری شد و برای مدت طولانی، دانشکده پزشکی دانشگاه جندی‌شاپور نام گرفت.
اما داستان به همین‌جا پایان نیافت. ساختمان سه‌گوش از سال ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۰، محل دانش‌سرای عالی تربیت دبیر، مرکز علوم پایه دانشگاه جندی‌شاپور، مرکز علمی و سمعی-بصری دانشگاه جندی‌شاپور و دانشکده علوم و سازمان مرکزی دانشگاه جندی‌شاپور بود.
سال ۱۳۵۰ بود که به دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی دانشگاه جندی‌شاپور تبدیل شد. دانشجویان ادبیات و زبان‌های خارجی در سال ۱۳۸۹ اثاث‌کشی کردند و از این ساختمان پرخاطره به دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید چمران اهواز رفتند. سه‌گوش اکنون در حال مرمت است.
معماری
در دوره پهلوی اول، معماری فرانسوی به نام آندره گدار که بسیار علاقه‌مند به آثار معماری و تاریخی ایران بود، طرح ساختمان سه‌گوش را برای بانک ملی ارائه کرد. گدار که فارغ‌التحصیل دانشکده هنرهای زیبای پاریس در رشته معماری و باستان‌شناسی بود، ساختمان کتابخانه ملی ایران، کلاه‌فرنگی آرامگاه حافظ و چندین بنای معروف دیگر همچون ساختمان موزه ایران باستان را هم طراحی کرد.آنده گدار در آن زمان رئیس اداره باستان‌شناسی ایران بود.لازم به توضیح است که او موسس دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود.
ویژگی‌ها
ساختمان سه‌گوش یا دانشکده ادبیات اهواز مساحتی حدود ۳ هزار متر مربع دارد. در ساحل غربی کارون، روبه‌روی پل نادری و میدان مولوی قرار گرفته است. ویژگی بارز آن، طراحی مثلثی‌شکل آن است که باعث شده به نام سه‌گوش معروف شود. مشخصه‌های معماری دوره پهلوی اول یعنی قوس‌های دایره‌ای شکل ایوان و رواق‌های حیاط مرکزی در این عمارت هم نمایان است. با این همه ساختمان سه‌گوش براساس معماری باشکوه دوره ساسانی، درکنار آجرکاری و کاشی‌کاری‌های دوره اسلامی ساخته شده است. طرح کاشی‌کاری ایوان، با آجر دقیقا تکرار شده و این آجرکاری از ویژگی‌های برجسته دانشگاه سه‌گوش به شمار می‌رود. این عمارت دو ورودی شمالی و جنوبی و حیاطی باصفا در بخش مرکزی دارد.
وضعیت کنونی
نزدیک بودن به رود کارون، شرجی بودن هوای اهواز و انتقال رطوبت لایه‌های خاک به پی ساختمان، وجود درخت‌های درشت‌ریشه مانند کُنار و اکالیپتوس از جمله مواردی هستند که این بنای باشکوه را نیازمند مرمت کرده‌اند. گذشته از آسیب‌های جزیی که یادگار روزهای جنگ تحمیلی هستند، موریانه‌زدگی بیشتر درها و پنجره‌های چوبی و ترک‌های آشکار در دیوار ساختمان هم سه‌گوش را تهدید می‌کنند.
از سال ۱۳۹۳ کار مرمت عمارت سه‌گوش با همکاری دانشگاه شهید چمران اهواز و اداره کل میراث فرهنگی خوزستان با اعتبار ۱۰ میلیارد ریال آغاز شده است. گفته می‌شود که قرار است به عنوان بانک اطلاعاتی فرهنگی و پژوهشی استان، موزه علم و فناوری و خوزستان‌شناسی مورد بهره‌برداری قرار بگیرد. گروهی هم برای مرمت درها و پنجره‌های چوبی دانشگاه تاریخی ادبیات اهواز اقدام کرده‌اند.
نویسنده: مهتاب خسروشاهی