ایران کشوری است که از لحاظ پوشش گیاهی تنوع فوق‌العاده‌ای دارد. در ایران جنگل‌های زاگرس با ۶ میلیون هکتار مساحت، ۴۰ درصد از وسعت کل جنگل‌های ایران را به خود اختصاص داده‌اند. این میزان از جنگل‌های زاگرس، در ۱۱ استان کشور پراکنده هستند. پوشش گیاهی اکثر درختان جنگلی منطقه زاگرس را درختان بلوط تشکیل می‌دهند. یکی از این جنگل‌های زیبا و پرطرفدار جنگل‌های نای‌انگیز در غرب ایران هستند. این جنگل به‌طور شگفت‌آوری زیبا است و تمام عناصر زیبایی طبیعی را در خود جمع کرده است. طبیعی است که زیبایی تمامی جنگل‌ها در فصل‌های سبز چندین برابر است.
جنگل نای‌انگیز و آبشار زیبای آن در غرب کشور شهرت فراوانی دارد. این جنگل در روستایی به نام نای‌انگیز از توابع بخش پاپی شهرستان خرم‌آباد در استان لرستان قرار گرفته است و از جاهای دیدنی خرم آباد به شمار می‌رود. پوشش گیاهی این جنگل‌های زیبا را درختان بلوط تشکیل داده‌اند. زیباترین صحنه‌ای که می‌توان در این بهشت دل‌انگیز و چشم‌نواز مشاهده کرد، در فصل بهار و ماه اردیبهشت نمایان می‌شود. جنگل‌های نای‌انگیز یکی از زیباترین جنگل‌های بلوط زاگرس را تشکیل می‌دهند. این جنگل‌های زیبا که همچون بهشتی در دل زاگرس قرار گرفته‌اند، تا چند سال اخیر به‌صورت بکر و دست‌نخورده باقی مانده بودند. در سال‌های اخیر با شناخته شدن بیشتر این منطقه زیبا که مثل تکه‌ای از بهشت است، سیل گردشگران علاقه‌مند به جنگل و طبیعت‌دوستان به این مناطق سرازیر شد.
آبشارهای موجود درجنگل نای‌انگیز به‌صورت پلکانی و مینیاتوری به حالت کاملا طبیعی شکل گرفته‌اند
جنگل‌های نای‌انگیز هرآنچه را که طبیعت‌دوستان بخواهند، در دل خود نهفته دارند. بنابراین کمتر کسی است که به این مکان‌ها سفر کرده باشد و تمایل دوباره و چندباره برای دیدن این جنگل رویایی نداشته باشد. آبشار، جنگل، کوه، هوای فوق‌العاده پاک، سرسبزی جنگل در بهار، صدای دلنشین پرندگان، صدای آب آبشار، همه این‌ها جذابیت‌هایی است که این جنگل زیبا در خود جمع کرده‌اند. این جنگل مجموعه‌ای از تمامی زیبایی‌های طبیعی را در خود جای داده است.
آبشارهای موجود در این جنگل زیبا به‌صورت پلکانی و مینیاتوری به حالت کاملا طبیعی شکل گرفته‌اند. شاید یکی از زیباترین و رویایی‌ترین صحنه‌های آبشار در ایران را بتوان در جنگل‌های بکر و دست ناخورده نای‌انگیز دید. آبشار نای‌انگیز از چشمه سازهی واقع در ارتفاعات کوه‌های مجاور سرچشمه می‌گیرد. دست یافتن به چشمه‌ی اصلی تنها از طریق کوهنوردی امکان‌پذیر است. تنها کسانی می‌توانند به سرچشمه این آبشار زیبا دست یافته و آن را از نزدیک ببینند که تجربه کوهنوردی را داشته باشند. این جویبار زیبا در مسیر کوهستان حرکت می‌کند و علاوه بر پله‌ها، حوضچه‌های زیبایی را تشکیل می‌دهد که تصاویر طبیعی رویایی را در مقابل چشم گردشگران به نمایش می‌‌گذارد.
طبیعی است که همه کسانی که به جنگل‌های نای‌انگیز سفر می‌کنند، از داشتن فرهنگ گردشگری و طبیعت‌گردی برخوردار نیستند. برگزاری تورهای گردشگری پرجمعیت در جنگل های نای‌انگیز، بدون توجه به ظرفیت اکولوژیک این منطقه جنگلی، سبب می‌شود که بزرگترین خطر این بهشت بی‌همتا را تهدید کند. تورهایی که بدون آموزش و بدون مجوز وارد این مناطق می‌شوند، بیشترین آسیب‌ها را به این جنگل زیبا و بکر وارد کرده‌اند.
کهن‌سال‌ترین بلوط‌ها در منطقه زاگرس است. از این رو جنگل‌های بلوط مناطق زاگرس با عنوان موزه بلوط هم شناخته می‌شوند
مناطق زاگرس‌نشین به دلیل اینکه کهن‌سال‌ترین درختان و جنگل‌های بلوط را در دل خود جای داده‌اند، نام موزه درختان بلوط را به خود گرفته‌اند. برخی براین عقیده‌اند که کهن‌سال‌ترین بلوط‌ها در منطقه ایلام هستند. مهم‌ترین کارکرد درختان جنگلی بلوط را می‌توان بازدارنده بودن این درختان در زمینه ایجاد سیل دانست. این کارکرد بی‌نظیر درختان بلوط سبب شده است که مردم زاگرس‌نشین هر ساله نهال‌های بلوط جدیدی را در مناطق جنگلی بکارند. مردم منطقه از طریق این راهکار سعی در جاودانه نگه داشتن درختان بلوط در مناطق جنگلی زاگرس دارند.
مردم زاگرس‌نشین جنگل‌های بلوط را می‌شناسند و از آن‌ها حفاظت می‌کنند. از نظر مردم روستای نای‌انگیز، بسیاری از کسانی که به این جنگل‌ها سفر می‌کنند، جنگل را نمی‌شناسند و سبب آسیب زدن به آن می‌شوند.
پوشش گیاهی جنگل‌های نای انگیز از بلوط است؛ بلوط به دلیل نقشی که در زندگی مردم این منطقه داشته در نزد مردم زاگرس‌نشین دارای تقدس و احترام است
داستان‌ها و افسانه‌های بسیاری در فولکلور محلی زاگرس‌نشینان در مورد درختان جنگلی بلوط وجود دارد. نگاه به بلوط در روزگاران گذشته در نزد زاگرس‌نشینان نگاهی مقدس بوده است. استفاده آن‌ها از بلوط در گذران زندگی و نقش اقتصادی این پوشش گیاهی در گذشته‌های دور در نزد زاگرس‌نشینان، نان کلگ و استفاده از چوب درختان بلوط برای اجاق پخت و پز و گرم کردن خانه‌ها در زمستان‌های سرد و حفاظت درختان بلوط از زندگی مردم در مناطق سیل‌زا سبب قداست بلوط بوده است.
برای وارد شدن به جنگل‌های نای‌انگیز می‌توانید از پاسگاه کمال‌وند وارد جاده سپید دشت شده و بعد از سه راهی آبشار بیشه به سه راهی بعد از آن برسید. سمت چپ این سه‌راهی، اول مسیر ۶ کیلومتر تا روستای نای‌انگیز فاصله است. طول پیاده‌روی این مسیر تا رسیدن به این جنگل و آبشار آن، در حدود ۶٫۵ کیلومتر است.
برای محافظت از این جنگل بی‌نظیر شاید باید سمن‌های این مناطق وارد عمل شوند و از طریق آموزش به گردشگران و مسئولان تورهای گردشگری آن‌ها را با اهمیت و مزایای جنگل و حفاظت از آن آشنا کنند، زیرا هیچ‌کس به اندازه مردم زاگرس‌نشین به اهمیت این مناطق جنگلی زیبا آگاه نیست. کسانی که با طبیعت و پوشش گیاهی آشنایی دارند، در قالب سمن‌ها می‌توانند به گردشگران بیاموزند که به چوب‌های درختان بلوط آسیب نزنند یا در فصول خشک سال مراقب حریق در این جنگل‌های زیبا باشند.
یکی از زیباترین صحنه‌هایی که در جنگل‌های نای‌انگیز می‌توان به چشم دید، وجود سنجاب‌های زیبای این منطقه است. سنجاب با بلوط هم‌خانه است. سنجاب‌ها از برگ و پوست درختان بلوط تغذیه می‌کنند و میوه‌های بلوط را با خود به زیر خاک می‌برند. همین چرخه طبیعی سبب می‌شود که میوه بلوط دوباره از زیر خاک سربرآورده و رشد کند. بنابراین شاید سنجاب‌ها در جنگل‌های بلوط این منطقه مهم‌ترین یاوران پوشش گیاهی جنگل‌های نای‌انگیز محسوب شوند.
نویسنده: زهرا آذرنیوش