قلعه دیشموک بر بلندای صخره‌ای گچی و در غرب شهر دیشموک قرار گرفته است. ابعاد تقریبی آثار فوق حدود ۲۵۰ در ۲۵۰ متر و ارتفاع آثار حدود ۲۵ متر است. نوع مصالح ساختمانی که در این قلعه بکار برده شده است، عبارتند از سنگ و ملات گچ که استحکام زیادی دارند. برای تامین آب آشامیدنی ساکنین قلعه و راه ورودی قلعه، راهی خاص و زیرزمینی وجود دارد که طول آن بیش از ۲۰۰ متر است.
عکس از امین رستمی
قلعه دیشموک در شهر دیشموک استان کهکیلویه و بویراحمد قرار گرفته است
مردم منطقه معتقدند که واژه دیشموک برگرفته از دژ (دش) محکم است. اینکه چه کسانی در زمان برپا بودن این قلعه در منطقه حکومت می‌کردند، هنوز بر اهالی تحقیق و پژوهش مشخص نشده و پاسخ دادن به آن هنوز به‌طور دقیق مهیا نشده است. قلعه دیشموک یکی از این مجموعه‌های با ارزش است که بر بلندای صخره‌ای گچی قرار گرفته است.
عکس از امین رستمی
قلعه دیشموک بر بلندای صخره‌ای گچی قرار گرفته و در زیر آن آثار قلعه‌ای باستانی موجود است
این قلعه از لحاظ معماری، در نوع خود بی‌نظیر است. زیر قلعه آثاری وجود دارد که قدیم‌تر از خود قلعه بود و بعدها قلعه روی خرابه‌های آن ساخته شد. برخی آثار باقی‌مانده در زیر قلعه را مربوط به دوره‌های قبل از اسلام می‌دانند. در این قلعه برای تامین آب آشامیدنی ساکنین قلعه و راه ورودی قلعه، راهی خاص و زیرزمینی وجود داشته که بعد از گذشت این همه سال پایدار مانده است. این قلعه از لحاظ موقعیت، در وسط شهر دیشموک قرار گرفته و در اطراف آن، طبیعتی زیبا و چشم‌اندازهای فوق‌العاده‌ای وجود دارند که توجه هر بیننده‌ای را به سمت خود جلب می‌کنند.
عکس از تابناک
بازمانده‌های قلعه دیشموک مربوط به دوران زندیه و قاجار است و بخشی نیز در دوره پهلوی بازسازی شده است
قلعه دیشموک از مکان‌های تاریخی است که قدمت لایه‌های زیرین آن شباهت زیادی به آثار دوره اشکانی و ساسانی دارد. به‌ویژه سازه غربی صخره آن مرتبط با دوره اشکانی است. به گفته کارشناسان، پایه‌های اولیه قلعه دیشموک مربوط به دوره ساسانی است. این قلعه در دوره‌های بعد تخریب شد. به دلیل تخریب قسمت‌هایی از قلعه، در دوره‌های قاجاریه و پهلوی بازسازی شد. بافت معماری جدید قلعه را به دوره‌های زندیه و قاجاریه نسبت می‌دهند. حیاط شرقی آن به دوره زندیه و قاجاریه و حیاط غربی آن به دوره اول پهلوی برمی‌گردد.
قلعه تاریخی دیشموک که از جاهای دیدنی دیشموک است، هرساله گردشگران زیادی را از استان‌های هم‌جوار (خوزستان-شیراز-بوشهر-اصفهان و چهارمحال بختیاری) جذب می‌کند. این قلعه از مکان‌های تاریخی است که نشان از حضور تمدن در این منطقه از جنوب غرب کشور در گذشته دارد. به این جهت که این قلعه از راهروهایی زیرزمینی در دو قسمت شرقی و غربی برخوردار بود، به مثابه دژی محکم و استوار بود که در دنیای گذشته تصرف آن کاری سخت و دشوار بوده است. قلعه در دوره معاصر به ویژه از عصر قاجاریه تا انقلاب ۵۷، سکونتگاه کلانتر نشینان بهمئی سردسیری از طایفه خلیل‌خان به ویژه تیره جعفرخانی آن بوده است.
عکس از صبح زاگرس
قلعه دیشموک امروزه آسیب بسیاری دیده است؛ با بازسازی قلعه می‌توان آن را به مکانی گردشگری برای رونق اقتصادی شهر دیشموک تبدیل کرد
این بنای تاریخی با ارزش این روزها در بدترین وضعیت ممکن به سر می‌برد و رنج از دست دادن تنها اثر تاریخی دیشموک برای مردمی که به آثار فرهنگی و اهمیت آن مطلع هستند، بسیار سخت و طاقت‌فرسا است. چندین سال پیش در بهار سال ۱۳۹۳ به دلیل بارش باران و ایجاد ترک خوردگی در دیواره‌های این بنا، ضلع جنوبی آن تخریب شده و فرو ریخت و مردم این شهر را دچار وحشت کرد. از آن پس، ساکنین اطراف قلعه شاهد به سرقت رفتن داربست‌های دور این قلعه بودند که با جلوگیری از ریزش دیوار قلعه، آن‌ها را از خطر مرگ نجات می‌داد.
عکس از ایرنا
عکس از امین رستمی
عکس‌های گالری از ایرنا
نویسنده: زهرا آذرنیوش