موزه بابل که با نام گنجینه بابل نیز شناخته می‌شود، از جاهای دیدنی بابل به شمار می‌رود. این مکان تنها موزه مردم‌شناسی مازندران است که در ساختمان شهرداری سابق شهر بابل جای گرفته، و متعلق به دوره پهلوی است. این اثر در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۵۴ با شماره ۱۵۲۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
عکس: گوگل مپ
تاریخچه
ساختمان موزه بابل که در سال ۱۳۰۷ به عنوان بلدیه یا شهرداری احداث شده بود، در سال ۱۳۷۴ با کاربری فرهنگی در اختیار میراث‌فرهنگی استان مازندران قرار گرفته، و پس از مرمت و بازسازی، در بهمن سال ۱۳۷۵ به عنوان موزه بابل افتتاح شد. این موزه با بخش‌های باستان‌شناسی، مردم شناسی و یادمان‌های چوبی، به مدت ۴ سال فعالیت کرده و سپس در سال ۱۳۷۹، پس از مرمت شیروانی و زیرزمین، به عنوان تنها موزه مردم‌شناسی مازندران در سال ۱۳۸۲، بار دیگر کار خود را آغاز کرد.
عکس: احسان رسولی
بخش‌های موزه
این موزه از لحاظ محتوای نمایش به سه بخش باستان‌شناسی، مردم‌شناسی و یادمان‌های چوبی تقسیم شده و همچنین دارای فضاهایی همچون نمایشگاه موقت، کتابخانه و مرکز اسناد تاریخی است. یکی از گران‌ترین اشیا این موزه، قرآن خطی مربوط به دوره صفوی است که نمونه آن بسیار کم است، و از سکه‌های مربوط به دوره هخامنشیان گرفته تا اسکناس‌های زمان قاجار و پهلوی نیز در این مجموعه نگهداری می‌شوند.
باستان‌شناسی
بخش باستان شناسی که در طبقه اول موزه بابل قرار دارد، شامل آثاری از دوره‌های پیش از تاریخ و اسلامی است. اشیا این بخش در یک اتاق و دو سالن قرار داده شده‌اند و طیف وسیعی را در بر می‌گیرند. سفال‌های منقوش هزاره چهارم و سوم پیش از میلاد از تپه حصار دامغان، تپه سیلک کاشان و محوطه باستانی شوش، سفال خاکستری رنگ داغ‌دار تورنگ‌تپه و ظروف خاکستری مازندران در اواخر هزاره سوم و اواخر هزاره دوم پیش از میلاد، و همچنین، ظروف سفالی قرمز رنگ منقوش اسماعیل آباد متعلق به هزار پنج میلادی، از قدیمی‌ترین آثار این موزه هستند.
عکس: گوگل مپ و احسان رسولی
اشیایی از اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره پیش از میلاد تا دوره پارت و ساسانی شامل مجسمه‌های سفالی، مفرغی، جنگ‌افزارهای مفرغی و ظروف سنگی، از مجموعه‌های موجود در یکی از سالن‌های موزه هستند. بسیاری از اشیا موجود در این موزه، از مناطق باستانی مازندران مانند بهشهر، ساری، قائم شهر، نکا و نور به دست آمده و نمایانگر قدمت منطقه شمال کشور است.
عکس: احسان رسولی
سالن دیگر موزه در این بخش، به آثار دوره اسلامی اختصاص داشته و اشیایی مانند ظروف سفالی لعاب‌دار از قرن ۳ تا ده هجری، آبگینه در اشکال تنگ، صراحی، پیاله در آن قرار دارند. زیورآلاتی از هزاره اول پیش از میلاد و دوره اسلامی نیز در این موزه قابل مشاهده هستند.
عکس: احسان رسولی
موزه مردم شناسی
بخش مردم شناسی موزه بابل، که در طبقه دوم قرار دارد، به تمام قومیت‌های ساکن در این خطه پرداخته و در تالاری وسیع، اشیایی مانند وسایل کشاورزی، پوشاک مازندران، گیلان، ترکمن، چادرشب بافی زنان مازندران، صنایع دستی زنان ترکمن‌صحرا و صنایع دستی مانند زری‌بافی و سفال‌گری، قرار داده شده‌اند. در همین بخش نمایی از ازدواج و نوع پوشش عروس و داماد شمالی نیز در معرض دید عموم قرار گرفته است.
از دیگر فضاهای این بخش می‌توان به «قهوه‌خانه سنتی» با وسایلی مانند تخت چوبی برای نشستن و استراحت، قلیان، چوب‌سیگار و منقل اشاره کرد. اشیا دیگری مانند وسایل روشنایی، وسیله خرد کردن قند، تخته خرد کردن سبزی و انواع قاشق‌های چوبی کوچک نیز در این مجموعه قرار دارد.
در قسمت داروخانه سنتی در همین بخش، که با نام داروخانه یا عطاری معرفی شده است، اطلاعاتی از انواع گیاهان دارویی شمال و فهرست طرز استفاده از آن‌ها، برای علاقه‌مندان در نظر گرفته شده است.
عکس: گوگل مپ و احسان رسولی
یادمان‌های چوبی
سالن اختصاصی یادمان‌های چوبی موزه بابل دارای اشیایی مانند در، پنجره، انواع منبت، مشبک، قاب و گره است. قدیمی‌ترین اثر این بخش، صندوق مزار امامزاده علی از روستای سوادکوه و متعلق به ۸۳۳ هجری قمری است. دو لنگه در چوبی منبت‌کاری شده که متعلق به مزار شاهزاده رضا هستند نیز، در این بخش قرار داده شده‌اند.
عکس: گوگل مپ و احسان رسولی
نویسنده: نیکی قره گوزلویان