روستای سنگان، از توابع بخش کن در ناحیه شمال غربی شهر تهران و در میان کوه‌های البرز میانی قرار گرفته است. ارتفاع روستای سنگان از سطح دریا ۲۱۰۰ متر است.
سنگان مشتمل بر شش محله به نام‌های ده پایین یا سنگان پایین، ده میان یا سنگان میانی، ده سر یا سنگان بالا، باغ‌دره، دره‌تک و سنگان نو است. قدیمی‌ترین محله روستای سنگان، سنگان پائین نام دارد که ورود به سنگان نیز از طریق همین روستا است. آثار بازمانده تاریخی به ویژه آرامگاه امامزاده‌های سه‌گانه سنگان، نشانگر قدمت طولانی این روستا است. به استناد نوشته‌های برخی از سنگ قبرها قدمت روستای سنگان به بیش از ۵۰۰ سال پیش می‌رسد.
آبشار سنگان از جاهای دیدنی تهران است و در شمال غرب روستای سنگان از توابع بخش کن، در حدود ۲۰ کیلومتری شمال غرب تهران و در دامنه‌های قله پهنه حصار در ارتفاع ۲۵۷۵ متری از سطح دریا قرار دارد. آبشار سنگان در ماه‌های فروردین و اردیبهشت به اوج شکوه و زیبایی می‌رسد و در زمستان با یخ زدن شکلی بسیار بدیع و زیبا می‌یابد.
فاصله تهران تا سنگان با اتومبیل حدود یک ساعت است. شیب مسیر پس از عبور از باغ‌ها، به تدریج زیاد شده و بر روی یال‌های متعددی امتداد می‌یابد که دیواره‌ای سنگی تمام این یال‌ها را به دو میان تقسیم می‌کند. این دیواره بلند باعث به وجود آمدن آبشار معروف سنگان شده است، که بر بالای این دره خودنمایی می‌کند. آبشار زیبای سنگان با بلندی حدود ۳۰ متر دارای محوطه‌ای مسطح و مناسب برای اتراق و استراحت است. در طرف چپ آبشار هم با کمی فاصله غارهایی دیده می‌شوند. رودخانه فصلی سنگان به طول دوازده کیلومتر از دامنه‌های شرقی کوه کرکو در ۳۵ کیلومتری شمال غربی تهران سرچشمه گرفته و پس از سیراب نمودن روستاهای سنگان بالا، سنگان پایین و ده باغ به رود کن یا سولقان می‌ر‌یزد.
اگر در ماه‌های پایانی سال و به‌ویژه اسفند ماه به منطقه بروید، یکی از زیباترین صحنه‌های طبیعت را خواهید دید: قندیل‌های بزرگی از یخ و برف که سرتاسر آبشار را پوشانده است. در فصل زمستان قطره‌های آبی که از آبشار فرو می ریزند، به محض برخورد به زمین یخ می زنند و به مرور زمان، تپه ای از قطرات یخ زده زیر آبشار درست می‌شود که شمایلی شبیه به تونلی توخالی به خود می‌گیرد.
وسایل مورد نیاز برای بازدید از آبشار شامل کوله سبک یک روزه، کفش مناسب مثل نیم بوت یا کفش ساق بلند، کلاه آفتابی، عینک آفتابی، کرم ضد آفتاب، لیوان غیر یکبار مصرف، ظروف غذای غیر یکبار مصرف (برای رعایت مقدماتی‌ترین اصول حفاظت محیط زیست)، لوازم بهداشتی شخصی، زیر انداز انفرادی، قمقمه آب و فلاسک چای انفرادی، دوربین عکاسی، سوت، غذای مناسب و هد لمپ با باطری مناسب می‌شود.
در فصل زمستان وسیله نقلیه خود را در جایی نزدیکی روستا پارک کنید و به هیچ وجه تا امامزاده را با ماشین نیایید، به دلیل سرمای هوا جاده پرشیب امامزاده در بعدازظهر خیلی زود یخ می زند و با تاریک شدن هوا، بالا آمدن از آن تقریباً غیرممکن می‌شود.
مسیر دسترسی به روستا و آبشار سنگان
برای دسترسی به آبشار سنگان از سمت کرج و غرب تهران پس از میدان دهکده المپیک به سمت شرق در اتوبان همت حدود ۳ کیلومتر مسیر را طی کنید و از محل میدان دوم شهران به سمت کن وارد شوید. در ادامه از طریق خیابان کوهسار به سمت امامزاده داوود و پس از حدود ۱۰ کیلومتر در سه راهی به سمت چپ جاده که تابلو جهت سنگان را نشان می‌دهد حرکت کرده و با طی این مسیر به روستای سنگان پایین و از آن پس به روستای سنگان بالا می‌رسید.
بهترین فصل برای بازدید از روستا و آبشار سنگان
به دلیل قرار گرفتن در میانه کوه‌های البرز میانی، روستای سنگان نسبت به شهر تهران و سایر نقاط اطراف آب‌وهوای خنک و مطبوعی دارد. بنابراین از اواخر فصل بهار تا اوایل پاییز سفر به این روستا لذت دیگری دارد. زیبایی آبشار سنگان اما در ماه‌های فروردین و اردیبهشت به اوج خود می‌رسد. اگر علاقه‌مندید قندیل‌های یخ آبشار سنگان را از نزدیک ببینید، فصل زمستان و با رعایت جوانب احتیاط به این روستا سفر کنید.
عکس‌های گالری از آژانس عکس تهران (عکاس: شایان محرابی)
نویسنده: عماد جعفری