یکی از زیباترین آبشارهای ایران آبشار شِوی یا آبشار تَله زنگ نام دارد که در شهرستان دزفول استان خوزستان قرار گرفته است. این آبشار، بزرگ‌ترین آبشار طبیعی خاورمیانه محسوب می‌شود که در میان کوه‌های زاگرس جای گرفته است. آبشار شوی در سال ۱۳۹۳ به‌عنوان نخستين اثر طبيعی استان خوزستان و سی و پنجمين اثر طبيعی كشور در فهرست میراث ملی و طبیعی کشور به ثبت رسید.
هرآنچه باید درباره آبشار شوی بدانید:
معرفی آبشار شوی
آبشار شوی کجاست؟
چطور به شوی برویم؟
مسیر پیاده روی آبشار شوی
بهترین زمان بازدید از آبشار شوی
نکاتی که قبل از رفتن به آبشار شوی بهتر است بدانید
روستای شوی
معرفی آبشار شوی
منبع عکس: خبرگزاری (عکاس: علی کریمی)
آبشار شوی یکی از بزرگ‌ترین آبشارهای خاورمیانه است
در مسیر راه‌آهن سراسری تهران-جنوب و در دره‌ای بین کوه «چهل و یک» و «سالن کوه»، آبشاری تماشایی در میان درختان بادام و بلوط گرفته است که به نیاگارای ایران معروف است. این آبشار که یکی از بزرگ‌ترین آبشارهای خاورمیانه محسوب می‌شود، شوی نام دارد. آبشار شوی در مرز دو استان لرستان و خوزستان واقع است و از نظر تقسیمات کشوری از توابع شهرستان دزفول و استان خوزستان به حساب می‌آید.
آبشار شوی از سطح دریا حدود ۴۵۰ متر ارتفاع دارد. ارتفاع خود آبشار از محل سرچشمه نزدیک به ۱۰۰ متر و عرض آن ۷۰ متر است. آب این آبشار مرتفع از دل کوهی که چورویک نام دارد و به اشتباه آن را چهل و یک تلفظ می‌کنند، به پایین می‌ریزد و به‌صورت پله پله تا کف رودخانه جریان دارد و با عبور از صخره‌ها و مسیرهای پرپیج‌وخم، سرانجام به رود دز سرازیر می‌شود. حجم آب خروجی آبشار در فصول مختلف سال متفاوت است و در فصل بهار به حداکثر خود می‌رسد.
در دامنه کوه و خروجی آبشار، غاری وجود دارد که طول آن نامشخص است و به گفته محلی‌ها کیلومترها طول دارد. توصیه می‌شود بدون داشتن مهارت غارنوردی و تجهیزات لازم وارد غار نشوید. در اطراف آبشار شوی درختان بید، انجیر، مو، زبان‌گنجشگ، افرا، کیکم و بلوط دیده می‌شوند. در زير آبشار و روی ديواره‌های آن نیز انواع گياهان آب‌دوست روييده‌اند.
منطقه‌ای که آبشار شوی یک در آن واقع است، یکی از زیستگاه‌های اصلی و مهم گونه در خطر انقراض سمندر امپراطور محسوب می‌شود. این آبشار در ۲۹ دی‌ماه ۱۳۹۳ به‌عنوان نخستين اثر ثبت شده طبيعی استان خوزستان و سی و پنجمين اثر طبيعی كشور در فهرست میراث ملی قرار گرفت.
منبع عکس: خبرگزاری ایسنا (عکاس: علی کریمی)
در کنار آبشار شوی، آبشار دیگری وجود دارد که به «آبشار دوم شوی» یا «سنگ مار» معروف است. این آبشار ۴۰ دقیقه با آبشار اصلی فاصله دارد. میزان آب این آبشار نیز بسیار متغیر است. نزدیک این آبشار حوضچه‌های متعددی برای آبتنی و شنا وجود دارد. بهتر است بدانید که در هنگام کم آبی در کنار آبشار دوم فضایی برای اطراق فراهم می‌شود.
وجه تسمیه آبشار شوی
ساکنان اطراف آبشار شوی از قوم لر و بختیاری هستند. این آبشار در گویش محلی به تاف شوی معروف است که به‌معنای لطافت است. تله زنگ نیز نام دیگر آبشار شوی است که اسم ایستگاه قطاری است که در ۱۰ کیلومتری آن قرار دارد.
آبشار شوی کجاست؟
منبع عکس: خبرگزاری (عکاس: علی کریمی)
آبشار شوی یکی از جاهای دیدنی دزفول است که در مرز دو استان خوزستان و لرستان قرار دارد. این آبشار در رشته‌کوه‌های زاگرس در نزدیکی کوه سالن و در دهستانی به نام شوی جای گرفته است. آبشار شوی تا دزفول حدود ۱۰۰ کیلومتر و تا ایستگاه قطار تله زنگ ۱۰ کیلومتر فاصله دارد.
آدرس آبشار شوی: استان خوزستان، ۱۰۰ کیلومتری دزفول، دهستان شوی (مشاهده روی نقشه)
چطور به شوی برویم؟
منبع عکس: خبرگزاری ایسنا (عکاس: علی کریمی)
از طریق دو مسیر ریلی و ماشین‌رو، میتوانید به دیدن آبشار شوی بروید:
ایستگاه راه‌آهن تله زنگ
اگر از سمت تهران به آبشار شوی می‌روید، میتوانید قطار عادی تهران- اهواز را سوار شوید و در ایستگاه تله زنگ پیاده شوید. این ایستگاه سه ساعت بعد از ایستگاه دورود لرستان قرار دارد و یک ایستگاه فرعی است که فقط قطار محلی و قطار عادی در آن توقف می‌کنند. معمولا قطار‌های عادی ساعت ۱:۳۰ بامداد به ایستگاه تله زنگ می‌رسند و میتوانید شب را در مسجد کنار ایستگاه راه‌آهن سپری کنید.
بهتر است بدانید که این قطار قبل از رسیدن به تله زنگ در ایستگاه‌‌های متعددی چون بیشه، سپیددشت، چم سنگر، کشور، تنگ هفت و تنگ پنج توقف دارد. این مسیر ریلی در فصل بهار و پاییز مناظر بی‌نهایت دل‌انگیزی دارد که شما را پای پنجره میخکوب خواهد کرد. این قطار در کنار رودخانه خروشان سزار پیش می‌رود و از میان تونل‌های طویل و متعدد و ارتفاعات اشترانکوه عبور می‌کند.
مسیر راه‌آهن تهران-اهواز بهترین مسیر دسترسی به آبشار شوی است
یک امکان دیگر این است که در شهرستان دورود استان لرستان قطار محلی سوار شوید و به تله زنگ بروید. این قطار ساعت دو بعد از ظهر از دورود به‌سمت اندیمشک حرکت می‌کند و بعد از چهار ساعت به ایستگاه تله زنگ می‌رسد. جالب است بدانید این قطار در طول مسیر هرجا که مسافر در کنار خط آهن ایستاده باشد، توقف می‌کند.
منطقه سردشت دزفول و پیرچل
در مسیر دوم با خودرو امکان دسترسی به آبشار شوی وجود دارد. این راه ۱۳۰ کیلومتری از شهر دزفول شروع می‌شود و از سمت منطقه سردشت دزفول و پیر چل به آبشار منتهی می‌شود. برای شروع باید از دزفول به‌سمت منطقه شهیون بروید. در پنج کیلومتری منطقه‌ای به نان پیر یا گوشه، مسیری وجود دارد که تا حوالی آبشار می‌رود. از محل توقف خودرو تا پای آبشار دو ساعت کوهنوردی و پیاده‌روی ساده پیش رو خواهید داشت. از جاده دزفول به روستای پامنار تا پشت آبشار ۳۵ کیلومتر جاده خاکی وجود دارد که با یک ساعت پیاده‌روی به آبشار می‌رسید.
مسیر پیاده روی آبشار شوی
منبع عکس: خبرگزاری ایسنا (عکاس: علی کریمی)
دسترسی به آبشار شوی با پیاده‌روی سخت و طولانی امکان‌پذیر است
برای رفتن به آبشار شوی آماده یک سفر ماجراجویانه و البته پر خطر باشید؛ چراکه بعد از رسیدن به ایستگاه تله زنگ برای رفتن به پای آبشار شوی پیاده‌روی طولانی و سختی در حدود ۵-۴ ساعت پیش‌رو خواهید داشت. از آنجا که این منطقه گرم است، توصیه می‌شود برنامه پیاده‌روی را به‌گونه‌ای تنظیم کنید که یکی دو ساعت قبل از طلوع خورشید به‌سمت آبشار حرکت کنید. توجه داشته باشید که در طی مسیر از از داخل تونل عبور نکنید؛ چراکه هر لحظه خطر رسیدن قطار وجود دارد. هنگام عبور از روی پل معروف تله زنگ نیز مراقب عبور قطار و بخش معلق پل باشید.
از ایستگاه تله زنگ حدود سه ساعت طول خواهد کشید تا به روستای سرسبز شوی برسید. از روستای شوی تا پای آبشار نیز دو مسیر وجود دارد:
مسیر اول: در این مسیر باید از عرض رودخانه عبور کنید. در فصول کم آبی به‌راحتی میتوانید از رودخانه عبور کنید؛ اما هنگام پر آبی باید برای عبور از رودخانه شنا کنید و حتی در فصول پرآب دوبار باید از آن بگذرید. توجه داشته باشید هرچه به تنگه نزدیک‌تر شوید، امکان عبور از رودخانه کمتر و خطرات آن بیشتر خواهد شد. اگر به تاریکی هوا برخوردید، توصیه می‌کنیم شب را در روستا چادر بزنید یا در منزل یکی از اهالی سپری کنید.
از روستای شوی امتداد جوی آب را در پیش گیرید تا به تنگه برسید که پرخطرترین بخش مسیرتان خواهد بود؛ به همین دلیل، بخشی از کوه را سیم بکسل بسته‌اند تا بتوانید با کمک آن از تنگه عبور کنید. از این مکان حدود یک ساعت و نیم تا پای آبشار فاصله دارید.
مسیر دوم: هنگامی که به روستای شوی رسیدید، میتوانید به‌جای عبور از رودخانه از کوه صعود کنید. هرچند اگر این مسیر راه را انتخاب کنید، کمی راهتان دور می‌شود؛ اما کم خطرتر و راحت‌تر از مسیر اول است و حتی عشایر منطقه نیز برای جابه‌جایی احشام خود از آن استفاده می‌کنند.
بهترین زمان بازدید از آبشار شوی
منبع عکس: خبرگزاری ایسنا (عکاس: علی کریمی)
با توجه به شرایط آبوهوایی آبشار شوی و مسیر مشکل و طولانی دسترسی به آن، بهترین زمان بازدید از آبشار شوی اواخر اسفند و بهار و به‌ویژه نیمه فروردین تا نیمه اردیبهشت ماه است. در این ایام، شوی هوای خنک و با طراوتی دارد و طبیعت پیرامون آن نیز سرسبز و تماشایی است.
در فصل تابستان پیاده‌روی در هوای گرم سخت است. میزان آب آبشار در تابستان کمتر خواهد بود و گزش حشرات نیز آزار دهنده است. بنابراین اواخر زمستان و اوایل بهار را برای رفتن به این مکان انتخاب کنید تا سفری به‌یادماندنی و خاطره‌انگیز را تجربه کنید.
نکاتی که قبل از رفتن به آبشار شوی بهتر است بدانید
منبع عکس: خبرگزاری ایرنا (عکاس: علی کریمی)
در سفر به آبشار شوی داروهای ضروری و کمک‌های اولیه را به‌همراه داشته باشید.
هوا در فصل بهار کاملا غیرقابل پیش‌بینی است. ممکن است بارندگی تند و سیل‌آسا شما را غافلگیر کند. توصیه می‌شود نکات ایمنی را در نظر بگیرید و برای محافظت از خودتان کاور ضدآب سبک و کم حجم یا پانچو همراه داشته باشید.
کلاه و کرم ضدآفتاب را فراموش نکنید. اقامت طولانی در کوهستان (بیش از چند ساعت) باعث آفتاب سوختگی خواهد شد.
آبشار شوی فاقد هرگونه امکانات رفاهی مانند رستوران، فروشگاه و سرویس بهداشتی است پس خوراکی لازم به‌همراه داشته باشید.
آب آبشار شوی از دل کوه بیرون می‌آید و فاقد آلودگی میکروبی یا شیمیایی است. امکان اینکه برای چند روز با خودتان آب بیاورید به‌دلیل سنگینی بار وجود ندارد. اگر به شرب آب کاملا بهداشتی اعتقاد دارید، میتوانید آب را بجوشانید یا از قرص‌های کلر استفاده کنید.
از هنگامی که ایستگاه تله زنگ را ترک می‌کنید، جایی برای شارژ باطری دوربین عکاسی یا فیلمبرداری وجود ندارد. قبلا پیش‌بینی‌های لازم را تدارک ببینید.
منبع عکس: خبرگزاری ایرنا (عکاس: علی کریمی)
در آبشار شوی تلفن همراه آنتن نمی‌دهد. سیستم تلفن ماهواره‌ای در روستای شوی موجود است، اما معمولا کار نمی‌کند. بنابراین بعد از خروج از ایستگاه قطار تله زنگ روی ارتباط تلفنی حساب نکنید.
اگر قصد اقامت شبانه دارید بهتر است بدانید که فضای مناسب، وسیع، بدون شیب، مسطح و سایه برای اطراق کردن کم پیدا می‌شود. احتمال وجود جانوران وحشی را نیز در نظر داشته باشید و بهتر است بدانید بقایای خون، خوراکی‌های پخته شده یا سرخ‌کردنی که در اطراف چادر پخش شده باشند، حیوانات را بیشتر به‌سمت شما هدایت خواهند کرد.
مراقب وسایل باارزش و قیمتی خود باشید و در شب آن‌ها را در کیسه خواب یا زیرسرتان قرار دهید. البته حواستان به کفش‌هایتان نیز باشد، چون در این محل دورافتاده مهم‌ترین وسیله محسوب می‌شوند.
برای روشن کردن آتش از شکستن شاخه‌های درخت خودداری کنید و به طبیعت آسیب نرسانید. در امتداد رودخانه تکه‌های کوچک چوب برای این منظور پیدا می‌شود. البته توصیه می‌شود از کپسول‌های سفر استفاده کنید که کوچک و سبک هستند.
محلی برای دفن زباله وجود ندارد، برای حفظ پاکیزگی طبیعت از ریختن زباله خودداری کنید و حتی اگر زباله‌ای در اطراف شما مشاهده می‌شود، آن‌ها را نیز با زباله‌های خود به محل مناسب منتقل کنید.
منبع عکس: خبرگزاری ایسنا (عکاس: علی کریمی) و خبرگزاری ایرنا (عکاس: علی کریمی)
روستای شوی
منبع عکس: خبرگزاری ایسنا (عکاس: علی کریمی)
روستای شوی، روستایی سرسبز و زیبا است که در نزدیکی آبشار شوی واقع است. این روستا در مسیر آبشار قرار گرفته است و چنانچه از ایستگاه تله زنگ به‌سمت آبشار پیش بروید به این روستای خوش آب‌وهوا خواهید رسید و میتوانید در این محل استراحت کنید و به گردش بپردازید.
روستای شوی علاوه بر دسترسی به آبشار شوی محل عبور کوهنوردان برای صعود به قله سالن کوه است. در کنار مناظر دلکش و تماشایی شوی، امامزاده پیرچل یکی از دیدنی‌های آن است که با گنبد سبز رنگ کوچک در میان درختان سبز نخل خودنمایی می‌کند. جالب است بدانید سمندر لرستانی یا امپراطور یکی از دوزیستان در حال انقراض است که فقط در طبیعت اطراف این روستا یافت می‌شود.
پرسش‌های متداول
آبشار شوی کجاست؟
آبشار شوی در ۱۰۰ کیلومتری شهرستان دزفول و در مرز دو استان خوزستان و لرستان واقع است.
چطور به شوی برویم؟
برای رفتن به آبشار شوی میتوانید سوار قطار عادی تهران- اهواز شوید و در ایستگاه تله زنگ پیاده شوید و به‌سمت آبشار پیاده‌روی کنید. راه دیگر برای رسیدن به این آبشار از سمت منطقه سردشت دزفول است که تا حوالی آبشار ادامه دارد و بعد از آن با پیاده‌روی به آبشار شوی خواهید رسید.
مسیر پیاده روی آبشار شوی چگونه است؟
مسیر پیاده‌روی به‌سمت آبشار شوی سخت و طاقت‌فرسا است و چندین ساعت طول می‌کشد. این پیاده‌روی به آمادگی بدنی و داشتن مهارت‌های کافی برای عبور از رودخانه و صخره نیاز دارد. این مسیر از ایستگاه راه‌آهن تله زنگ شروع می‌شود.
بهترین زمان بازدید از آبشار شوی کدام فصل است؟
با توجه به شرایط آبوهوایی منطقه شوی، بهترین فصل سفر به آبشار شوی اوخر فصل زمستان و اویل فصل بهار است.