مسجد سردار ارومیه که نام دیگر آن مسجد ساعتلو است از بناهای تاریخی دوره قاجار و جاهای دیدنی ارومیه است که در خیابان امام خمینی و امتداد راسته غلام خان قرار دارد. این بنا توسط عبدالصمد خان پدر آقا محمد جد اعظم عظیم السلطنه سردار ساخته شده است.
در سال ۱۳۳۰ هجری قمری این مسجد توسط سردار ترمیم شد در سال ۱۳۳۱ هجری قمری ساعت بزرگی را در سر در آن نصب کرد. به همین خاطر این بنا به مسجد ساعت یا ساعتلو نیز معروف است.
معماری مسجد
این بنا از دو بخش شبستان بزرگ و شبستان کوچک تشکیل شده که این دو شبستان از هم مجزا هستند:
شبستان بزرگ: شبستان بزرگ مستطیل شکل به طول ۲۲ متر و عرض ۱۸ متر بخش اصلی و مهم مسجد را تشکیل می‌دهد. ۱۲ ستون سنگى هشت ضلعى در گوشه جنوب شرقى شبستان که از حالت مستطیل خارج شده، وجود دارد. سرستون‌های این ستون سنگی هشت ضلعی به سبک مقرنس تراش کاری شده است و باعث زیبایی هرچه بیشتر مسجد شده است.
قسمت پایین دیوارهاى شبستان بزرگ مانند ازاره اکثر مساجد قدیمى تا ارتفاع یک متر کاشی‌کاری شده که این کاشی‌ها سبز رنگ و در ابعاد ۲۰×۲۰ هستند. کاشى‌هاى هفت رنگ، شامل نقش‌های گل و بوته با رنگ‌هاى زرد و صورتى، آبى، سبز و سفید از دیگر تزیینات مسجد است که در دور تا دور مسجد به کار رفته است. ولی بقیه قسمت‌های دیوار در چهار طرف تزیینی ندارد. طاق‌هاى سقف شبستان با رنگ سبز رنگ‌کاری شده است. فضاهاى داخلى سقف به تازگی مجددا سفید کاری شده است.
دو ضلع شمالى و جنوبى بنا نور شبستان را تامین می‌کنند. یک تیغه باریک طاق را به دو بخش مساوی تقسیم کرده که در هر بخش پنجره‌ای نصب شده است. پنجره‌های شبستان قبلا از چوب ساخته شده بود و در بالای آن‌ها نورگیرهاى کوچک قرار داشته است. ولی بعدها پنجره‌ها عوض شده و پنجره‌های آهنی نصب کرده‌اند که در نتیجه نورگیرها بسته شده است. طاق‌هاى ضلع جنوبى نیز دارای نورگیرهای کوچک دایره شکل هستند.
شبستان کوچک: شبستان کوچک در ابعاد طول و عرض ۱۲×۱۰ متر انتهاى شبستان بزرگ ساخته شده و با یک ورودى به داخل شبستان اصلى متصل شده است. از نظر شکل مانند شبستان بزرگ است ولی فاقد تزیین بوده و ساده است. در ضلع جنوب این شبستان یک محراب آجرى ساده ایجاد شده است
همه مصالح به کار رفته در مسجد ساعت (از دیوارهاى اطراف تا قسمت‌هاى طاق و پوشش سقف)، به غیر از ۱۲ ستون شبستان، آجرهایی در ابعاد ۵×۲۲×۲۰ سانتى‌متر است که با ملاط گچ و خاک ساخته شده است. انتهاى شبستان (قسمت غربى) را که به شبستان کوچک وصل شده، برای استفاده بانوان با تخته‌کوبى حدود یک فرش‌انداز به صورت بالکن چوبى در آورده‌اند. این بالکن چوبی پر از نقاشی و نوشته است.
موقعیت مسجد سردار ارومیه روی نقشه
$('.map-container')
.click(function(){
$(this).find('iframe').addClass('clicked')})
.mouseleave(function(){
$(this).find('iframe').removeClass('clicked')});
نویسنده: فرناز رهبران رنجبر