صنعت پرورش اسب امروز در کشورهای مختلف جهان بویژه کشورهای اروپایی، آمریکایی و برخی کشورهای منطقه خاورمیانه رایج است. این صنعت هرساله علاوه بر درآمدهای حاصل از تولید مثل و فروش کره اسبها، درآمدهایی نیز از محل شرکت در مسابقات و کورس‌های سوارکاری نصیب فعالان حوزه پرورش اسب و برگزار کنندگان مسابقات می‌کند. صنعت پرورش اسب در استان گلستان بویژه اسب ترکمن که در بین ترکمن‌های ساکن در این استان و منطقه گنبد کاووس جایگاه ویژه‌ای دارد. اگر موانع موجود بر سر راه توسعه این صنعت در ایران برداشته شود، می‌تواند در جهت ایجاد درآمد برای پرورش دهنده و ایجاد اشتغال برای جوانان این خطه مفید باشد.
عکس از ابوطالب نادری
مجتمع سوارکاری گنبد کاووس در استان گلستان قرار گرفته است
شهرستان گنبد کاووس با حدود ۳۵۰ هزار نفر جمعیت در شرق استان گلستان قرار گرفته است. پرورش اسب و راه‌اندازی مسابقات اسب‌سواری در این شهر علاقمندان بسیاری بخصوص در میان ترکمن‌ها دارد. مجتمع سوارکاری گنبد کاووس از جاهای دیدنی گنبد کاووس به شمار می‌رود و در شمال شرقی شهر، در بلوار معلم واقع است. مجتمع سوارکاری گنبد در سال ۱۳۴۰ با اهداف مسابقات کورس اسب دوانی و تولید و پرورش اسب‌های نژاد ترکمن پایه‌گذاری شد. پس از وقوع انقلاب اسلامی، مجموعه اسب‌سواری گنبد با تصویب شورای انقلاب به سازمان تربیت بدنی واگذار شد و اکنون این مجتمع با همه اموال منقول و غیر منقول به شرکت تجهیز و نگهداری اماکن ورزشی سازمان تربیت بدنی واگذار شده است.
عکس از riding cloob
مجتمع سوارکاری گنبد کاووس
مجتمع سوارکاری گنبد کاووس مسابقات اسب دوانی بهاره و پاییزه دارد
مجتمع سوارکاری گنبد کاووس از مجموعه‌های کشوری ورزش سوارکاری است که ۱۶۰ هکتار وسعت دارد. این مجموعه از ۱۲۰ هکتار زمین کشاورزی، پارکینگ، فضای سبز، پیست اسبدوانی و مساحت تقریبی ۳۰ هکتار سوئیت، ویلا، استبل (اصطبل) زمستانه و تابستانه، جایگاه مسابقات و استخر شنا تشکیل شده است. مسابقه‌های اسب دوانی در فصل‌های بهار و پاییز برگزار می‌شوند و دوستداران بسیاری را از گوشه و کنار کشور به خود جذب می‌کنند.
مسابقه‌های اسبدوانی به جز گنبد کاووس در شهرهای تهران، مشهد، کردستان و بندر ترکمن برگزار می‌شود.این مجموعه در تاریخ ۲۱ فروردین ۱۳۹۵ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید. نوع ساختار بنا مطابق اولین سازه‌های بتنی ورزشی است که پاسخگوی تمامی نیازهای مربوط به دوره خود بوده است. مجتمع اسب سواری گنبد از لحاظ معماری در منطقه شاخص است. این مجتمع با سازه‌ای بتنی با ارتفاع حدود ۱۳ متر و حجم مکعب مستطیل احداث شده است. کشیدگی این حجم در جهت شمالی جنوبی است و میدان مسابقات نیز در جبهه شرقی آن قرار دارد. بنای مجتمع به صورت ۳ طبقه ساخته شده است که در طبقه همکف دو بخش نیمه باز با کاربری فضای پیش‌بینی مسابقات تعبیه شده است. این دو فضای وسیع در دو طرف بخش اصلی و مرکزی بنا قرار دارند. بخش مرکزی بنا که به عنوان هسته اصلی کاربرد دارد در این طبقه بصورت کاملا محصور با کاربری فضای اداری، فضای پیش‌بینی، اتاق چابکسواران، نمازخانه، بخش آموزشی، رختکن و سایر سرویس‌های مربوط به چابکسواران است.
عکس از سایت مجتمع سوارکاری گنبد
مجتمع اسب سواری گنبد کاووس عرصه رقابت اسب‌های پرطرفدار ترکمن است
پیست سوارکاری گنبد کاووس، که اغلب اسب‌های ترکمن در آن رقابیت می‌کنند، امروزه یکی از پرطرفدارترین جاذبه‌های گردشگری استان گلستان محسوب می‌شود. مجموعه سوارکاری گنبدکاووس در شرق استان گلستان در فصول مختلف سال محل برگزاری مسابقات کورس اسب دوانی است. این مجموعه اسب سواری از آبان ماه سال ۱۳۹۵ بر اساس تفاهم نامه‌ای که بین فدراسیون سوارکاری و اداره کل ورزش و جوانان استان گلستان منعقد شد، مدیریت مجموعه‌های سوارکاری آن که به مدت ۲۰ سال در اختیار فدراسیون بود، به استان گلستان واگذار شد. این موضوع خواسته جدی مالکان، مربیان، چابکسواران، دوستداران این ورزش و همچنین تمامی مسئولین ارشد استان گلستان بود که با تلاش فراوان محقق شد.
عکس از مجتمع سوارکاری گنبد
اسب ترکمن بدنی کشیده و لاغر و شکمی تخت دارد
اسب ترکمن گونه‌ای از اسب با نژاد ترکمن خالص است که در منطقه ترکمن صحرا زیست کرده و پرورش می‌یابد. رنگ آنها بیشتر خاکستری رنگ است و بدنی کشیده و لاغر دارند. شکم آنها بر خلاف بسیاری از نژادهای دیگر اسبها، تخت است، به عبارت دیگر شکم آنها لاغر است. صادرات این اسب به خارج از کشور ممنوع است. اسب ترکمن اسبی است دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است، از جمله: قد ۱۴۸ تا ۱۵۵ سانتیمتر، گوش‌های بلند و متحرک، سینه فراخ و متناسب، کپل کم شیب با عرض خوب، مفاصل قوی، سم‌های محکم با زاویه مناسب، تحمل حرکات سنگین ورزشی. رنگ‌های تیره‌ی اسب آخال تکه و یموت شامل: کهر، نیله (طوسی)، سمند، کرنگ، قره کهر، ابرش، سیاه، و سفید است. اسب ترکمن اندامی کشیده، دُمی باریک، سر و گردن زیبا دارد. ذخیره‌های ژنتیک اسب‌های با نژاد ترکمن درسال‌های گذشته، تقاضای جهانی یافته است. اسب ترکمن در نزد ترکمن‌ها پیشینه‌ای طولانی در سنن و زندگی صحرانشینی و جنگ و گریزها در گذشته داشته است. برنامه‌های اشتباه نیم قرن گذشته لطمه زیادی به ذخیره ژنتیکی اسب‌های ترکمن زده است و متأسفانه تعداد اسب‌های ترکمن خالص و خوب به شدت کاهش یافته است.
عکس از مهرنیوز
استقبال از مسابقات مجتمع اسب سواری گنبد کم‌نظیر است
مسابقات اسب سواری که در این مجتمع برگزار می‌شود تماشاچیان و طرفداران بسیاری دارد. به طوری که پنج شنبه هر هفته حدود ۳ تا ۷هزار نفر و در روزهای جمعه که کورس‌های بهتری برگزار می‌شود بین ۵ تا ۶ هزار نفر برای دیدن مسابقات در محل مجتمع سوارکاری گنبد حاضر می‌شوند که در هیچ ورزشی در استان، سابقه این حضور چشمگیر به صورت مداوم و در طول یک فصل برگزاری مسابقات وجود ندارد.
عکس از مجتمع سوارکاری گنبد
مجتمع اسب سواری گنبد در سالهای اخیر توسعه بهتری پیدا کرده است
مجتمع اسب‌سواری گنبد در سالهای اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته و برخی ضعف‌های آن ترمیم شده است. در گذشته از مشکلات عمده این مجموعه ترافیک سنگین بعد از اتمام مسابقات بود، به طوری‌که سالهای قبل حداقل ۳ ساعت طول می‌کشید که ترافیک خروجی مجموعه شکسته شود. امروزه با جاده‌ای که به سمت شهرک فرهنگیان کشیده شد در عرض نیم ساعت مجموعه خالی می‌شود. تیرهای چراغ برق مجتمع تعمیر شد و در قسمت‌هایی نیز تیر چراغ برق نصب شد. در گذشته مربیان در تابستان نمی‌توانستند از کولر استفاده کنند، حتی برای استفاده از پمپ آب نیز دچار مشکل بودند اما با نصب تیر برق‌ها این مشکل مرتفع شد. مربیان مجموعه سوارکاری گنبد کاووس در زمان‌های برگزاری مسابقات، در مجتمع زندگی می‌کنند. برای آسایش و آرامش مربیان، مسیر اصطبل اسبها و مسیر جایگاه مربیان روشنایی و شن‌ریزی شده است و وجود تجهیزات برق سبب شده تا مربیان بتوانند از امکانات گرمایشی و سرمایشی بهره‌مند شوند. در این مکان هزینه برق و آب برای مربیان و مالکان رایگان محسوب می‌شود. در یک سال گذشته در جهت گسترش و ترمیم فضای سبز مجتمع اسب سواری گنبد نیز فعالیت‌هایی صورت گرفت. در این مجتمع، درخت‌هایی که از درون خشک شده بودند بریده شد و با نهال‌های تازه و شاداب تعویض شد. در حال حاضر حدود ۱۰ برابر آنها درخت‌کاری شده و جایگزین شدند.
عکس از مجتمع سوارکاری گنبد
صنعت پرورش اسب در ایران اگر به طور جدی دنبال شود می‌تواند یکی از مهم‌ترین عرصه‌های جذب گردشگر و اشتغال زایی باشد
امروز پرورش اسب در جهان یک صنعت است. در کشور ما به سرمایه‌گذاری در این صنعت، توجه جدی نشده است. اگر از صنعت پرورش اسب حمایت جدی انجام شود و به سمت صنعتی شدن پیش برویم، هر راس اسب ورزشی می‌تواند یک شغل ایجاد کند و از محل تولید مثل یا شرکت در مسابقات کورس نیز می‌توان درآمدهایی را ایجاد کرد. برگزاری جشنواره‌های زیبای اسب ترکمن، برگزاری مستمر کورس‌های اسبدوانی، باشگاه‌داری و آموزش سوارکاری به علاقه‌مندان و آزاد کردن صادرات اسب ترکمن و حضور در کورس‌های اسبدوانی خارجی از مواردی است که صنعت پرورش اسب در گنبد کاووس برای پیشرفت، به آنها نیازمند است.
عکس از ابوطالب نادری
نویسنده: زهرا آذرنیوش