غار گرز رستم یا تانا از جاهای دیدنی هفشجان است و در نزدیکی روستای سرتشنیز، استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد. این غار با ۶ چاه، عمیقترین غار استان چهارمحال و بختیاری است. وجود ستونهای استلاکتیتی، استلاگمیتها، قندیلهای پفكی، خفاش، پروانه و حشره از نكات قابلتوجه این غار است. این غار را یک چوپان در کوههای زنگیان پیدا کرد.
بر اساس کاوش و بررسیها، غار گرز رستم عمیقترین غار چاهی شهرکرد به حساب میآید و در این غار که پیشبینی میشود چند میلیون سال قدمت داشته باشد، قندیلهای فوقالعاده زیبا، خفاش، پروانه و نوعی حشره مشاهده میشود. دهانه این غار، کوچک و به عمق هفت متر است که نمای اولیه آن نیز ترسناک به نظر میآید.
عمق این غار حدود ۲۵۰ متر است و ۶ چاه دارد که بهترتیب ۸، ۲۰، ۱۰، ۸۰، ۲۰، ۴۰ متر هستند که در حدود ۱۶۰ متری آنها آبی از شرق بهسمت غرب در حرکت است و کمتر از یک متر آب دارد. چاه شماره ۵ با ارتفاع ۷۰ متری از دو قسمت تشکیل شده و ۵ رول دارد که ژرفترین چاه تانا است.
این غار در منطقهای که جنس سنگهای آن از کنگلومرا است، شکل گرفته و در حقیقت شکافی در صخرههای بسیار فرسوده کنگلومرایی که نفوذ آب در طول سالیان دراز به آن شکل و شمایل داده است؛ ازاینرو ریزش فراوان سنگ در اکثر قسمتهای غار به ویژه چاه دوم غار محسوس است و غارنورد باید در این غار جانب احتیاط را بسیار نگه دارد.
فرود ۳۵ متر اول به غار کاملا بهصورت معلق است و دو سوراخ و گربهرو بسیار تنگ وجود دارد که دومی دقیقا روی چاه ۷۰ متری شماره ۵ قرار دارد و در صورت بیاحتیاطی امکان سقوط در آن بسیار است. در اوسط این چاه ساختار بدنه غار به گونه بسیار جالبی تغییر کرده است و جنس آن به سنگ آهک تبدیل میشود و غارنورد را در غاری با سیستم غارهای منطقه غرب، مثلا پراو، قرار میدهد.
سمیرا زارعی، سرپرست تیم اکتشاف و عضو انجمن غارنوردان و غارشناسان ایران درباره کشف این غار عمیق اظهار کرده است:
گروهی از غارنوردان شهرکرد، سوراخی را که یک چوپان در کوههای زنگیان شهرکرد پیدا کرده بود، بررسی و پیمایش کردند. گروه شش نفرهای از غارنوردان و غارشناسان شهرهای اصفهان، شهرکرد، کرمانشاه و کرمان تشکیل شد که در پیمایش اولیه از یک چاه هفت متری، تونل باریک ۲۰ متری با شیب زیاد، تونل دیگری با طول تقریبی ۲۰ متر و در ادامه با حمایت طناب از یک چاه ۱۵ متری عبور کردیم و پس از سه متر فرود، به تونل تنگی رسیدیم که در اطراف آن قندیلهای پفکی و استلاگتیتهای زیبایی دیده میشد، همچنین آب هم درون این تونل جریان داشت. ما هفت متر دیگر فرود آمدیم و تا عمق ۱۰۰ متری این غار پیش رفتیم؛ ولی به دلیل کمبود طناب و زمان، از ادامه کار منصرف شدیم. در نهایت ما تا عمق ۲۱۰ متری این غار را پیش رفتیم که به پیشنهاد اعضای گروه برای این غار نام تانا انتخاب شد.
نویسنده: بهاره غنچه