از معروف‌ترین بناهای متبركه استان گلستان و جاهای دیدنی گنبد کاووس، امامزاده یحیی بن زید از فرزندان امام زین‌العابدین (ع) است كه در زمان حكومت بنی امیه قیام کرده و در سال ۱۲۰ هجری به قتل رسید. محوطه داخلی امامزاده دارای صحنی وسیع و بناهای متعدد بوده و از نظر شبكه آبرسانی و تاسیسات و تجهیزات رفاهی از هر جهت كامل است. در بخش خارجی نیز دارای پاركینگ آسفالته وسیع و بازار كوچكی است كه احتیاجات زوار و اهالی منطقه را بر طرف می‌کند. امامزاده یحیی بن زید یكی از معروف‌ترین بقاع متبركه استان گلستان در گنبد کاووس بوده و علاقمندان و زائرین بیشماری همه روزه از نقاط دور و نزدیك به زیارت آن مشرف می‌شوند و به همین دلیل در اكثر ساعات روز همواره شلوغ از حضور زائران است.
عکس از گردشنما
مشخصات امامزاده یحیی بن زید
امامزاده یحیی بن زید در شهرستان گنبد کاووس قرار دارد
امامزاده یحیی بن زید دارای ۲۳۱۵۰ متر مربع فضای مسقف و شبستان است و در اطراف آن ۱۳۴ زائرسرا وجود دارد. صحن امامزاده در حدود ۲۲۵۰۰ متر مربع و زیربنای مسجد و حرم آن ۲۰۰۰ متر مربع است. این امامزاده دارای ساختمانی بزرگ و محوطه‌ای وسیع و رواق آیینه‌کاری شده است. در خارج از محوطه امامزاده، پارکینگ وسیع و بازارچه‌ای به منظور رفع نیازمندی‌های زوّار و مسافران اعم از صنایع دستی و مواد خوراکی ایجاد شده است. از امتیازات ویژه و جاذبه‌های این مکان مذهبی وجود محراب گچ‌بری دوره سلجوقی در جوار ضریح ایشان است. امامزاده یحیی بن زید در شهرستان گنبد کاووس در نزدیکی شهر تاریخی جرجان قرار دارد.
عکس از ویکیپدیا
قبر امامزاده یحیی بن زید در جرجان قدیم بوده است
در ۳ کیلومترى شهر گنبدکاووس فعلى، شهر قدیمى و تاریخى جرجان قرار داشت که بر اثر حمله مغول، زلزله و حوادث طبیعى دیگر ویران و به زیر خاک مدفون شد. از این شهر در حال حاضر جز مرقد یحیى بن زید(ع) که آن هم در قرون اخیر احیا شده، ساختمان دیگرى باقى نمانده است. هنوز آثارى از برج و باروى شهر جرجان قدیم در پشت همین امامزاده از دل خاک بیرون آمده که از آثار تاریخی و فرهنگى است و از آن نگهدارى مىشود. اکثر نویسندگان، جوزجان را محل شهادت یحیى دانسته و مدعى هستند که قبر یحیى بن زید در جرجان قدیم که امروزه گنبد کاووس مىخوانند، است. اصل بنای زیارتگاه در ۳ کیلومتری غرب گنبد کاووس و در مرکز جرجان قدیم قرار گرفته و متعلق به دوره صفویه است. در زمان ناصرالدین شاه قاجار به دست علاالدوله(حاکم استرآباد) تجدید بنا و بازسازی شد. تنها اثر باقی مانده از معماری اولیه این بنا یک محراب گچ‌بری است که متعلق به دوره ایلخانی(قرن۷ و ۸ه.ق) است که در دو طرف این محراب، آیاتی از قرآن کریم به خط ثلث و بسیار زیبا کتابت شده است.
عکس از اداره اوقاف گنبد کاووس
یحیی بن زید
یحیی بن زید نواده امام چهارم شیعیان (ع) است
یحیی بن زید بن علی بن حسین(ع) نوه امام زین‌العابدین(ع) و یکی از چهار پسر زید بن علی و بزرگترین آنها از همسر اول زید بن علی است که نسبش با سه واسطه هم پدری و هم مادری به امیرالمومنین علی (ع) می‌رسد. بنا به نقل مشهور وی در سال ۱۰۷ هجری قمری در محله بنی‌هاشم شهر مکه به دنیا آمد. مادرش ریطه دختر ابوهاشم عبدالله بن محمد حنفیه است. یحیی بن زید در سال ۱۲۵ هجری قمری کشته شد. مقبره وی در شهر گنبدکاووس در جوار شهر قدیمی جرجان در استان گلستان ایران قرار دارد. یحیی بن زید در قیام و خروج پدرش زید بن علی در مقابل هشام خلیفه حکومت اموی حضور داشت و پس از کشته شدن پدرش در سال ۱۲۱ در کوفه و دفن او، اصحاب و یاران زید متفرق شدند و فقط ۱۰ نفر از آنان باقی ماندند، یحیی که وضع را این‌گونه مشاهده کرد شبانه از کوفه به نینوا و از آنجا به مدائن رفت و چون حاکم عراق در تعقیب او بود از مدائن به ری و از آنجا به سرخس رفت.پس از مدتی از سرخس به جانب بلخ شتافت و در آنجا ماند تا هشام از دنیا رفت و ولید خلیفه شد.
عکس از mipo.net
یحیی بن زید در نبرد با سپاهیان نصر بن سیار کشته شد
یوسف بن عمر ثقفی حاکم عراق برای نصر بن سیار استاندار خراسان نوشت تا یحیی را دستگیر نماید. نصر نیز یحیی و یارانش را دستگیر کرده و در غل و زنجیر محبوس کرد و گزارش آنرا برای یوسف بن عمر نوشت. یوسف نیز شرح حال را برای ولید خلیفه اموی ارسال کرد، ولی ولید دستور آزادی یحیی و یارانش را داد. یحیی پس از آزادی به سرخس و سپس به بیهق رفت و با ۷۰ نفر به جنگ عمرو بن زراره حاکم ابرشهر و ۱۰۰۰۰ لشکر او شتافت و در پایان عمرو بن زراره را کشت و بر لشکر او پیروز شد و به هرات رفت و از آنجا عازم جوزجان شد. نصر بن سیار حاکم خراسان لشکری را به دفع او روانه جوزجان کرد که جنگ درگرفت و یحیی ۳ شبانه‌روز با آنها جنگید تا همه یارانش کشته شدند و در پایان کار تیری بر پیشانی او رسید و کشته شد. سپاهیان نصر سر یحیی را جدا کردند و برای ولید فرستادند و بدن او را برهنه بر دروازه شهر سرپل آویختند و پیوسته بدن او بر دار بود تا حکومت اموی متزلزل و بنی‌عباس به قدرت رسیدند.
عکس از خبرگزاری فارس
امامزاده یحیی بن زید از مقاصد گردشگران زیارتی در شمال است
امامزاده یحیی بن زید در شهر گنبد کاووس همواره به عنوان یکی از مقاصد گردشگران شناخته می‌شود. شهر گنبد کاووس بسیار دیدنی و خوش آب و هوا است. اما سفر به این شهر در فصول سبز و گرم سال یعنی بهار و تابستان تجربه‌ای کم‌نظیر را نصیب گردشگران می کند. این مکان از زمان‌های گذشته از زیارتگاه‌های چهارگانه ایلات ترکمن یموت به خصوص آتابای‌ها بوده است که به هنگام ییلاق و قشلاق به زیارت آن می‌رفتند. امامزاده یحیی بن زید در روزهای پنج‌شنبه و جمعه و در ایام مذهبی، به‌ویژه در روزهای تاسوعا و عاشورا و ۲۱ رمضان و ۲۸صفر بسیار شلوغ است.
عکس از سایت دانا
نویسده: زهرا آذرنیوش