مسیریابی

حسینیه شهدای گمنام

حسینیه-شهدای-گمنام

روستای اَندَبیل در ۳ کیلومتری شهرستان خلخال و ۱۱۰ کیلومتری مرکز استان (اردبیل) در جنوب استان اردبیل قرار دارد. این روستا با وسعتی معادل دو هزار و دویست (۲۲۰۰) هکتار از شمال غرب به روستای علی آباد، از شرق به ارتفاعات خانقاه و باغرو، از جنوب شرق به روستای خانقاه سادات و از غرب و جنوب غرب به شهر خلخال محدود می‌شود. آب‌وهوای این روستا در تابستان معتدل و در زمستان سرد است. 
این منطقه از جمله قلمروهای تاریخی آذربایجان است و در کتاب‌های جغرافیایی و تاریخی سده‌های دو و سه هجری قمری از جمله حدود العالم من المشرق الی المغرب نیز به شهر خلخال اشاره شده است، لذا می‌توان گفت روستای اندبیل سابقه مسکونی طولانی دارد. از طرف دیگر وجود آثار و بقایای قلعه کفو و آتشکده آن، در محدوده ارتفاعات تفرجگاهی اندبیل (ارتفاعات دره بنات) نیز گواه بارزی بر قدمت طولانی روستای اندبیل است. 
اندبیل از جاهای دیدنی خلخال و روستایی کوهپایه‌ای با بافت مسکونی متراکم است. این روستا در شیبی ملایم استقرار یافته و کوچه‌های پیچ در پیچی دارد که نهر آب از میان آن‌ها می‌گذرد. معابر روستا با درختان فراوان به شکل کوچه‌باغ‌هایی درآمده‌اند که طراوت و زیبایی کم‌نظیری را به نمایش می‌گذارند. منظره ساختمان‌های روستا با سقف‌های شیروانی و دیوارهای گلی همرنگ طبیعت، نشانگر درآمیختگی فضای روستا با محیط طبیعی اطراف است. خانه‌های روستا از نوع فعالیت آنان شکل گرفته و متأثر از معیشت آنان است. جنگل‌های بلوط و ممرز و بوته‌های تمشک و نسترن در شمال روستا از جلوه‌های بسیار زیبای طبیعی روستا به شمار می‌روند.

اقلیم زیستی بی‌همتا و گیاهان متنوع دارویی و زیبا و چشم‌انداز این جنگل‌ها به‌خصوص در بهار، تابستان و پاییز با رنگ‌های الوان، زیبایی سحرانگیزی دارند که دوستداران طبیعت را به خود فرامی‌خواند. چشمه بیله دیر، با آب زلال و دائمی سرچشمه گرفت از ارتفاعات بنات طراوت و زیبایی خاصی به منطقه بخشیده است.پرواز شاهین‌ها پوشش ابرو مه در تابستان‌ها باعث جذب گردشگران فراوان کشوری و محلی به تفرجگاه شده است.
مردم روستای اندبیل همچون سایر مردم آذربایجان با زبان ترکی آذری سخن می‌گویند. مسلمان‌اند و پیرو مذهب شیعه هستند.
اقتصاد روستا
درآمد اکثر مردم روستای اندبیل از فعالیت‌های زراعی و دامداری تأمین می‌شود و تعدادی نیز در بخش خدمات و صنایع دستی اشتغال دارند. فعالیت‌های زراعی غالباً شامل کشت غلات و علوفه است، اما باغداری نیز به دلیل وجود شرایط مساعد آب، خاک و اقلیم رونق خاصی دارد و میوه‌هایی مانند گیلاس، سیب، گلابی، آلبالو، هلو، زردآلو و غیره در زمره محصولات سردرختی روستا به شمار می‌آیند. مردم روستای اندبیل، به‌ویژه زن‌ها، در کنار فعالیت‌های زراعی و دامداری به تولید محصولات صنایع دستی اعم از گلیم، جاجیم و قالی و قالیچه نیز می‌پردازند.
لباس محلی اندبیل
از گذشته‌های دور موسیقی با طبیعت روستای اندبیل درآمیخته است. استفاده از انواع آواها و آهنگ‌ها در مراسم عروسی و جشن‌ها از خصوصیات بارز موسیقی این روستاست. جشن عروسی گاهی چندین روز ادامه می‌یابد و عاشیق‌های محلی انواع آوازهای عاشیقی را در این مراسم به اجرا درمی‌آورند. اجرای انواع موسیقی آذربایجانی از قبیل مقامات و آواز، ترانه‌ها، ریتم‌ها و رقص‌های مردم از ویژگی‌های عروسی مردم روستاست.

پوشاک غالب مردان روستا ماند مردم شهر، کت‌وشلوار است. تعدادی از مردان کلاه خاصی بافته از پشم یا نخ بر سر می‌گذارند. اما لباس غالب زنان روستا برخلاف مردان کاملاً محلی است. زنان به‌جای دامن شهری، دامن چین‌دار (شلیته) می‌پوشند و پیراهن گل‌دار بلندی تا پایین دامن به تن می‌کنند و کُتی را که به آن یَل می‌گویند از روی پیراهن می‌پوشند و با «یایلیق» (روسری) سر خود را می‌پوشانند. رنگ پیراهن معمولا سفید گل‌دار یا به رنگ روشن است. زنان و دختران روستا از چادر استفاده نمی‌کنند، مگر اینکه بخواهند به مراسم رسمی عزاداری بروند یا در ایام خاصی برای مراسم ویژه عازم مسجد شوند. لباس کودکان نیز مانند لباس‌های کودکان شهری است.
جاذبه‌های گردشگری
جاذبه‌های گردشگری روستای اندبیل به دلیل استقرار در ناحیه‌ای کوهستانی و هم‌جواری با جنگل‌ها، از مناظر و جلوه‌های منحصربه‌فرد طبیعی برخوردار است. چشم‌انداز بیشه‌ها و ارتفاعات، به‌خصوص در بهار و تابستان و پاییز طراوت و زیبایی شورانگیزی دارند که هر بیننده‌ای را مجذوب و مسحور می‌کنند. در زیر به برخی از جاذبه‌های طبیعی روستا اشاره می‌شود. رودخانه اندبیل از داخل روستا جریان می‌یابد. این رودخانه از سرشاخه‌های رودخانه هروآباد است و از کوه‌های سراخانی، خانقاه داغی و باغرو سرچشمه می‌گیرد. رودخانه اندبیل پس از مشروب کردن اراضی زراعی و باغات روستای اندبیل به رودخانه هروآباد می‌پیوندد. کرانه‌های این رودخانه در فصل تابستان محل مناسبی جهت گذران اوقات فراغت است و مردم و خانوارهای گردشگر در سواحل مناسب این رودخانه چادر برپا می‌کنند و به استراحت می‌پردازند.

جنگل‌های بلوط و ممرز و بوته‌های تمشک که به‌صورت متراکم در شمال روستا گسترده شده‌اند یکی از جلوه‌های بسیار زیبای طبیعی روستا به شمار می‌روند. چشم‌انداز این جنگل‌ها به‌خصوص در بهار، تابستان و پاییز با رنگ‌های الوان، زیبایی سحرانگیزی دارند که هر دوستدار طبیعت را به‌سوی خود جذب می‌کنند. چشمه میرعادل، از ارتفاعات بنات سرچشمه می‌گیرد و از پتانسیل حیات‌بخشی برخوردار است؛ لذا اردوگاه تفریحی اندبیل در حوالی آن ایجاد شده است. این چشمه، حواشی و اردوگاه آن از جمله مکان‌های دیدنی روستای اندبیل به شمار می‌روند.
تفرجگاه اندبیل که بیشتر به چشمه میر عدیل ( میرعدیل بولاغی ) معروف است در محدوده روستای اندبیل قرار گرفته و دارای بوته‌زارهای جنگلی و هم‌جوار با استان گیلان و در میان قله‌های تماشایی از جمله عجم و پر از چمنزارها و چشمه‌سارهای پر آب و زلال واقع گردیده است که همه‌ساله در فصول مساعد سال به‌ویژه ایام تابستان ، مسافران و گردشگران زیادی در این محل حضور می‌یابند ، بخصوص در سیزده فروردین که محل تجمع جمعیت انبوهی از خانواده‌های شهرستان است. آب چشمه میرعدیل بسیار گوارا و مطبوع بوده و به خاطر ظرفیت بالایی که دارد سرچشمه رودخانه‌ای با همین عنوان است که در پایین‌دست چشمه با ایجاد سدهای مختلف و همچنین استخرهایی توسط اهالی ، پرورش ماهی قزل‌آلا نیز در آن رونق دارد .چشمه میرعادل از ارتفاعات بالای دره بنات می‌جوشد و از طریق آبراهی که به‌صورت پلکانی ساخته شده جاری می‌شود. این آبراهه یکی از دیدنی‌ترین پدیده‌های چشم‌انداز روستا محسوب می‌شود.

این منطقه سرسبز و زیبا وعده‌گاه طبیعت گردان و علاقه‌مندانی است که همه‌ساله در فصول گرم سال مسیر قدیمی و زیبای پیاده‌روی خلخال تا اسالم را با پای پیاده از اینجا شروع می‌کنند و با طی این مسیر از زیبایی‌های آن استفاده کرده و لذت می‌برند .
جشنواره زمستانی اندبیل
قابل ذکر است که تفرجگاه اندبیل دو سال است که میزبان فستیوال سراسری بازی‌ها و ورزش‌های زمستانی است که در آن  از تمام استان‌های کشورمان برای شرکت در این جشنواره زیبا و مفرح شرکت می‌کنند.


هر ساله با توجه به موقعیت جغرافیایی منطقه، از طرف سازمان میراث فرهنگی استان اردبیل، جشنواره زمستانی شامل ساخت آدم‌برفی، پیست اسکی و غذاهای زمستانی در این منطقه برگزار می‌گردد که خود این امر از موارد است که به جذب گردشگر و حضور میهمانان در این روستای گردشگری کمک می‌کند. وجود جاذبه‌های زیبا منطقه و احداث اتوبان جدیدالاحداث اردبیل-زنجان-تهران از سمت جنوب استان سبب افزایش گردشگر در این منطقه بکر شده است.

در ارتفاعات شمال روستای اندبیل آثار قلعه کُفو و آتشکده آن به‌جای مانده است، ولی تاکنون اقدامات اکتشافی کافی در خصوص آن صورت نگرفته است، که امید است آثار ارزشمند تاریخی و فرهنگی آن بیش از پیش مورد بررسی قرار گیرد.
روستای اندبیل یک مسجد، یک حسینیه و یک گورستان عمومی دارد. مسجد روستا از قدمت تاریخی چندان برخوردار نیست و به سبک معماری جدید بازسازی شده است. فضای داخلی مسجد وسیع ولی فضاهای بیرون آن بسیار محدود است. مردم این روستا مانند سایر مردم ایران، در اعیاد ملی و مذهبی به جشن و سرور و در ایام محرم و وفات ائمه به عزاداری می‌پردازند. از گذشته‌های دور موسیقی با طبیعت روستای اندبیل درآمیخته است.
غذاهای محلی اندبیل
انواع غذاهای محلی آبگوشت، کوفته، کباب و انواع خورشت‌ها در روستا تهیه می‌شود. استفاده از برنج نیز در روستای اندبیل رایج است. در این روستا مواد لبنی همچون شیر، پنیر، ماست و کره به‌وفور یافت می‌شود. انواع ماهی و آش نیز در اندبیل طبخ می‌شود. مطمئن در سفر به این روستا فراموش نخواهید کرد که غذاهای محلی آن را امتحان کنید.

میر جلال پاشتیف که مدت ۲۵ سال ریاست دانشکده ادبیات باکو را بر عهده داشت و دخترش مهریبان خانم همسر الهام علی‌اف است از اهالی روستای اندبیل بود. هم‌اکنون نوه خواهر ایشان زنده و در این روستا ساکن است.
عزاداری شاخسی روستای اندبیل
عزاداری‌ها در هر روستایی با آداب و سنن همان روستا انجام می‌شود، اما در روستای اندبیل خلخال این عزاداری با سبک خاصی انجام می‌شود.
اهالی روستای اندبیل عزاداری‌های سید و سالار شهیدان را به سبک خاص خود برگزار می‌کنند. مراسم عزاداری «شاه حسین» که در زبان محلی «شاخسی» گفته می‌شود و صدها سال در روستای اندبیل خلخال پیشینه تاریخی دارد با آداب و سبک خاصی انجام می‌شود که اهالی روستا با به دست گرفتن چوب‌دستی‌هایی و تکرار مضمون‌هایی در خصوص عاشورا و محرم به عزاداری می‌پردازند.

هماهنگی برگزاری این مراسم جلوه خاصی به مراسم «شاخسی» اندبیل بخشیده و اهالی شهر خلخال نیز به علت نظم در عزاداری «شاخسی» اندبیل در آن شرکت می‌کنند. هر روز که از ماه محرم می‌گذرد بر جمع عزاداران در میدان روستا اضافه شده و هر شب دسته عزاداری «شاخسی» بزرگ‌تر و بزرگ‌تر می‌شود به‌طوری که میدان منتهی به مسجد روستا مملو از اهالی می‌شود. طبق رسم خاص دسته‌های عزاداری «شاخسی» از مساجد دیگر و عباسیه اندبیل به‌سوی مسجد جامع آمده و عزاداران مسجد جامع از آن‌ها به گرمی استقبال می‌کنند.

پس از اینکه مراسم «شاه حسین» آغاز می‌شود دسته‌های حاضر یک‌صدا ندای لبیک یا حسین و اسم ائمه اطهار را تکرار کرده و در محوطه مسجد به عزاداری می‌پردازند. اهالی روستای اندبیل که ساکن سایر مناطق کشور هستند هم به دلیل شکوه عزاداری در روستا تا روزهای هفت و هشت محرم خود را به روستا رسانده و در مراسم تاسوعا و عاشورا همراه اهالی زادگاه خود به عزاداری می‌پردازند. بعد از عزاداری‌ها نیز اهالی محل و عزاداران در مسجد حاضر می‌شوند. در روستاهای خلخال از اولین روز ماه محرم مراسم و احسانات و نذری‌ها از منازل و مساجد و حسینیه‌ها آغاز شده و مردم از سفره احسانات بهره‌مند می‌شوند. در سطح شهر ایستگاه‌های صلواتی از مردم در حین برگزاری مراسمات عزاداری پذیرایی کرده و تا ساعاتی از نصف شب این پذیرایی در خلخال ادامه دارد.
روستای اندبیل خلخال دومین روستای برخوردار از فاضلاب کشور
روستای اندبیل به‌عنوان یکی از دو روستای پایلوت اجرای طرح فاضلاب روستایی در کشور و اولین روستای برخوردار از سیستم فاضلاب روستایی استان اردبیل انتخاب‌ شده است.
روستای نمونه و هدف گردشگری اندبیل به همراه روستایی در قم برای اجرای طرح پایلوت فاضلاب روستایی انتخاب شدند. برای این کار یک میلیارد و بیست میلیون ریال اختصاص یافت. در کنار این امر پروژه‌هایی برای افزایش امکانات رفاهی روستا به‌منظور جذب گردشگر تعریف و اجرا شد.
نویسنده: زهرا صالح نژاد


هیئت در خلخال

حسینیه شهدای گمنام

روستای اندبیل