منطقه شکار ممنوع کولک ۷۶ هزار هکتار مساحت دارد، که ۵۰هزار هکتار آن به منطقه حفاظت شده ارتقا یافت. منطقه حفاظت شده کولک از جاهای دیدنی مهران به شمار می‌رود و در ۸۰ کیلومتری جنوب غرب شهر ایلام و ۲۰ کیلومتری شمال شهر مهران قرار گرفته است. این منطقه در حد فاصل رودخانه‌های مرزی کنجانچم و گدارخوش با اکوسیستم‌های کوهستانی و تپه ماهوری واقع شده و به دلیل ویژگی‌ها و قابلیت‌های زیستی بالا در دو دوره ۵ ساله شکار ممنوع اعلام شد. این منطقه از نظر چرخه زیستی، و وجود حیات وحش، وجود گونه‌های کل، بز، قوچ و میش بسیار حایز اهمیت است و موقعیت ممتازی جهت تکثیر گونه‌های باارزش در معرض خطر انقراض دارد. نزدیکی به منطقه نمونه گردشگری زینکان و شهر زیارتی صالح‌آباد از یک طرف و قرار گرفتن در نوار مرزی با کشور عراق از سوی دیگر از ویژگی‌های ممتاز این منطقه است.
منطقه حفاظت شده کولک
منطقه حفاظت شده کولک منطقه ای است که زیستگاه های متعددی دارد و وحوش متنوعی را در خود جای داده است
منطقه حفاظت شده کولک، منطقه‌ای است که زیستگاه‌های متعددی دارد و وحوش متنوعی را در خود جای داده است. وحوش منطقه کولک، اغلب در زیستگاه‌های مشرف بر خاک عراق و زیستگاه‌های خارج از مرز از امنیت بیشتری برخوردارند. کوه‌ها و دره‌های این منطقه بهترین زیستگاه‌ها برای انواع وحوش از جمله خرس، گراز، کل و بز، سیاه‌گوش و پلنگ محسوب می‌شوند. وجود مراتع عالی، پناهگاههای مناسب، منابع آب کافی، وجود مسیرهای مناسب جهت مهاجرتهای فصلی، وضعیت توپوگرافی و ... عواملی هستند که باعث شده‌اند زیستگاه‌های این منطقه علیرغم مورد تهاجم بودن همیشگی از سوی متخلفین و نیروهایی که سهولت امکان تردد و امکان دسترسی و گشت‌وگذار به داخل منطقه(و حتی خارج از مرز) را دارند، هنوز تعداد قابل ملاحظه‌ای از جمعیت کل و بز و قوچ و میش را در خود نگهداری نماید که این مهم به لحاظ موقعیت خاص زیستگاه‌های آن بوده و گرنه امکانات کنترل و نظارت بر این منطقه با توجه به وسعت زیاد آن و محدودیت‌های فراوان، علیرغم تلاش‌های مستمر و دلسوزانه گارد اجرایی محیط زیست استان به حدی نیست که جوابگوی نیاز آن باشد.
عکس از سایت بیابان ها و کویرهای ایران
منطقه شکار ممنوع کولک به منظور حفظ و تکثیر نسل جانوران وحشی و احیای رستنی‌ها با اعمال محدودیت شکار و تیراندازی به مدت ۵ سال منطقه حفاظت شده و تحت کنترل محیط زیست ایلام قرار گرفت
منطقه شکار ممنوع کولک به منظور حفظ و تکثیر نسل جانوران وحشی و احیا رستنی‌ها بویژه اعمال محدودیت شکار و صید و تیراندازی برای حفظ اکوسیستم طبیعی به مدت ۵ سال به عنوان منطقه شکار و تیراندازی ممنوع اعلام و تحت نظارت، حفاظت و کنترل ماموران اداره کل حفاظت محیط زیست استان ایلام قرار گرفت. وضعیت ژئومورفولوژی منطقه مورد مطالعه متاثر از روند ساختارهای زمین‌شناسی آن است که از روند کلی زاگرس تبعیت می‌کند. پیچ‌خوردگی رشته‌کوه‌های منطقه به گونه‌ای است که امتداد شمال غرب به جنوب شرق را محورهای طاقدیس‌ها و ناودیس‌ها تشکیل می‌دهند. به این شکل، ارتفاعات موجود در منطقه واجد چنین روندی هستند که در نتیجه تاثیر خود را بر سایر موارد مانند رودخانه‌ها و به طور کلی شبکه زهکشی موجود در منطقه و جهت‌گیری ارتفاعات و دره‌ها باقی خواهند گذارد.
اقلیم منطقه کولک
بیش از ۵۰ درصد منطقه حفاظت شده کولک کوهستانی است. کوههای کم ارتفاع و دره های متعدد، مناظر زیبا و دلکشی را ایجاد کرده که ارزش گردشگری دارد
منطقه حفاظت شده کولک منطقه‌ای کوهستانی و دشتی از سلسله جبال زاگرس است که سیمای آن از ارتفاعات و تپه ماهورهای ناهمگن و دره‌های عمیق تشکیل شده است. در ارتفاعات مختلف سیمای طبیعی منطقه نیز متفاوت خواهد بود. حداقل ارتفاع منطقه حفاظت شده پیشنهادی ۲۰۰ متر از سطح دریا و حداکثر ۱۰۴۰ متر از سطح در ارتفاع دارد. پستی و بلندی منطقه حفاظت شده در تمام سطح منطقه یکسان نبوده و بیش از ۵۰ درصد آن کوهستانی است. کوههای کم ارتفاع و بریده بریده و دره‌ها متعددی که در سطح منطقه است، مناظر زیبا و دلکشی را ایجاد کرده که ارزش گردشگری و زیبایی‌شناختی دارد. این منطقه به لحاظ داشتن منابع آبی، آثار تاریخی، فرهنگی و آثار فیزیکی - طبیعی جلوه‌های زیبایی را ایجاد کرده که دارای ارزش اکوتوریستی است. در منطقه شکار ممنوع عوامل طبیعی از قبیل افزایش تبخیر و تعریق بالا یک اکوسیستم طبیعی را پدید آورده‌اند. با توجه به رشد جمعیت و افزایش بهره‌وری و فشار بر منابع طبیعی منطقه تخریب‌هایی را سبب شده که نتیجه کلی آن نابودی تدریجی گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری در عرصه طبیعی منطقه است. بهره‌برداری بدون فکر از منابع طبیعی و محیط زیست منطقه در گذشته‌های دور و نزدیک، موجب شده محیط زیست در گستره مورد نظر به دلیل فشارهای مضاعف که بر آن وارد شود بویژه چرای مفرط احشام و شکار و صید توان واقعی خود را از دست بدهد. از سوی دیگر کشاورزی در زمین‌های شمال شرق و شمال غرب منطقه شخم زدن در امتداد شیب‌ها عاملی جهت زیاد شدن عوامل فرسایش و بروز جریانات سطحی و سیلاب‌ها با شدت بیشتری شده است. به عنوان مثال، کشاورزان مناطق سرنی و صالح‌آباد قسمت‌هایی از مراتع سرسبز حاشیه‌ای مجاور محدوده ممنوعه را شخم زده و آنها را به زمین‌های زراعی کم بازده تبدیل کرده‌اند.
گونه‌های حیوانی منطقه کولک
منطقه حفاظت شده کولک، زیستگاه‌های متعددی دارد و وحوش متنوعی را در خود جای داده است. وحوش اغلب در زیستگاه‌های مشرف بر خاک عراق و زیستگاه‌های خارج از مرز از امنیت بیشتری برخوردارند. کوه‌ها و دره‌های منطقه بهترین زیستگاه‌ها برای انواع وحوش از جمله خرس، گراز، کل و بز، سیاه گوش و پلنگ هستند. وجود مراتع خوب، داشتن پناهگاههای مناسب، وجود منابع آب و مسیر مهاجرت فصلی و... عواملی هستند که زیستگاه‌های این منطقه را علیرغم مورد تهاجم بودن، امکان و توان نگهداری گونه‌های مختلف حیوانات را در خود داشته است.
عکس از سایت دیده بان حقوق حیوانات
منابع آبی منطقه کولک
منابع آبی منطقه حفاظت شده کولک از طریق رودخانه‌های فصلی و دائمی تامین می‌شوند. این رودخانه ها شامل رودخانه کنجانچم، سرخ‌رود و گدارخوش و چشمه‌های کوچکتر می‌شوند
منابع آبی منطقه از طریق رودخانه‌ها تامین می‌شوند که رودخانه‌های دایمی و فصلی را در بر می‌گیرند. یکی از این رودخانه‌ها، رودخانه گدارخوش است که از ارتفاعات کوه گنو سرچشمه می‌گیرد. این رودخانه از ۲۵ کیلومتری شمال غرب دشت صالح‌آباد عبور می‌کند. متوسط روان آب رودخانه در ایستگاه تخت خان حدود ۵ متر مکعب در ثانیه و ۱۴۹ میلیون متر مکعب در سال است. رودخانه شور شیرین مرز میانی منطقه حفاظت شده کولک را تشکیل می‌دهد و پس از به هم پیوستن انشعابات مختلف در طول مسیر خود زهکش اصلی محورهای شرق و غرب منطقه را در بر می‌گیرد و به سرخ رود نیز شهرت دارد. رودخانه کنجانچم از دیگر رودخانه‌هایی است که در مسیر منطقه حفاظت شده کولک است و مراتع آن را سیراب می‌کند. سرچشمه این رودخانه در داخل کوههای قلارنگ و چمن‌گیر ایلام در نقطه‌ای در شرق روستای طولاب با اختلاف ارتفاع ۱۹۰۰متر از سطح دریا و عرض شمالی ۳۳/۳۵ و طول شرقی ۴۶/۳۳ درجه واقع شده و در طول مسیر خود سرشاخه‌های دیگری نیز به آن اضافه می‌شوند. علاوه بر رودخانه‌های مزبور، چشمه‌های بسیار دیگری نیز در داخل و در مجاورت منطقه ممنوعه وجود دارند. این چشمه‌ها به نحوی در سرتاسر محدوده منطقه از لحاظ برخورداری از منابع آب مصرفی هیچ محدودیتی ندارند.
منطقه حفاظت شده کولک منطقه‌ای بکر و نمونه در زمینه حفظ و تکثیر گونه‌های نایاب گیاهی و حیوانات وحشی است. حفظ این منطقه و نمونه‌های آن از مهم‌ترین اهداف حفظ این منطقه طبیعی است. این منطقه به قصد حفظ این گونه‌های کمیاب، به منطقه‌ای حفاظت شده و قابل کنترل تبدیل شده است. این منطقه دارای طبیعتی زیبا و چشم‌اندازی رویایی است که هر طبیعت‌گرد و گردشگر علاقمند به این مناطق را به سمت خود جذب می‌کند.
نویسنده: زهرا آذرنیوش