کاروانسرا از دو کلمه کاروان (به معنی گروهی مسافر که گروهی سفر میکنند) و سرای (به معنی خانه و مکان) تشکیل شده است. هر دو کلمه واژهای پهلوی است.
کاروانسرا بنایی است که کاروان را در خود جای میدهد و بزرگترین نوع ساختمانهای اسلامی است. طرح آن به طور معمول مربع یا مستطیل شکل است، یک ورودی برجسته عظیم و بلند، معمولا ساده و بینقش دارد. اغلب دیوارهای آن دارای بادگیرهایی در انتهای خودش است. فضایی کافی برای جا دادن حیوانات بارکش وجود دارد که راهرویی با طاق قوسی است و بین ورودی و حیاط داخلی قرار دارد. طاقگانهایی بر روی سکوی برآمدهای که در حاشیه این حیاط قرار گرفتهاند، باعث مفصلبندی نمای داخلی شدهاند. پشت این طاقگانها اتاقهای کوچکی برای اقامت مسافران ساخته شده است. کاروانسراهایی که دارای دو طبقه هستند، اتاقهای طبقه پایین را برای جمعآوری و نگهداری کالاها و اتاقهای طبقه بالا را برای اسکان مسافران مورد استفاده قرار میدادند.
دوره صفویه پر رونقترین دوره ساخت و بازسازی کاروانسراها است. شاه عباس یکم تصمیم را بر آن داشت تا جاده ابریشم را مرمت و احیا کند که احیای کاروانسراها را یکی از ملزومات این کار میپنداشت. محققان همین مسئله را باعث معروف شدن اکثر کاروانسراها به کاروانسرای شاه عباسی میدانند. هر چند که احتمال آن میرود که کاروانسرای مرمت شده، به کاروانسراهای قبل از دوره صفوی مربوط شود. کاروانسرای شاه عباسی کرج از جمله کاروانسراهایی است که در دوره صفوی احداث شده است. این بنا بین سالهای ۱۰۷۸ تا ۱۱۰۹ و در زمان شاه سلیمان صفوی بنا شده است.
کاروانسرای امینآباد از جاهای دیدنی شهرضا به شمار میرود و در ۳۸ کیلومتری جنوب شهرضا واقع شده است. شهرستان شهرضا با داشتن ۸۱ منبع گردشگری، ۳/۶ درصد از منابع گردشگری استان را در بر میگیرد.
بخش وسیعی از این منابع از نوع فرهنگی و تاریخی است که کاروانسرای امینآباد جزو این دسته به حساب میآید. این ساختمان به زمان صفوی تعلق داشته و در دوره شاه عباس اول احداث شده است و شکل آن با کاروانسراهای متداول فرق داشته و نقشه هشت ضلعی را دارد.
وجود مسجد، آبانبار و حمام در کنار این اثر تاریخی میتواند سبب ایجاد نمونهای خاص از از یک اقامتگاه بین راهی شود. این بنا در ۴۰ کیلومتری جاده شهرضا-آباده قرار دارد که با توجه به حجم رفت و آمد این جاده در ماههای پیک گردشگری مخصوصا در فصل بهار و تابستان، میتوان حدس زد که برپایی مجموعه اقامتی در آن نقش به سزایی را در رساندن خدمات به گردشگران داخلی و خارجی دارد.
کاروانسرای امینآباد در با شماره سند ۸۸۴ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
موقعیت کاروانسرای امینآباد شهرضا روی نقشه
$('.map-container')
.click(function(){
$(this).find('iframe').addClass('clicked')})
.mouseleave(function(){
$(this).find('iframe').removeClass('clicked')});
عکسهای گالری از خبرگزاری مهر (عکاس: محمد مهدی ملکی)
نویسنده: فرناز رهبران رنجبر