شیخ ابا عدنان قریشی معروف به بابا پیر یکی از عرفای بزرگ قرن هفتم هجری اهل شهر خوانسار بود. شیخ پایهگذار مذهب شیعه جعفری در شهرهای اصفهان، بروجرد، لرستان، نهاوند و خوزستان است. در آن زمان مردم شهرهای یادش ده اکثراً جز فرقههای مجسمیه و مشبهیه بودند. فرقههای مجسمیه و مشبهیه فرقههای بودند که برای خدا جسمیت قائل بوده و یا خدا را شبیه به آنچه دوست داشتند، تصور میکردند. میگویند شیخ صفیالدین اردبیلی که به قول خود دنبال کسی میگشت که با هدایت او به خدا نزدیک شود و خدا را بهتر بشناسد موفق شد در سال ۶۷۸ هجری قمری خدمت شیخ ابا عدنان قریشی (بابا پیر) در شهر خوانسار برسد و از ایشان کسب فیض کند.
مقبره این شیخ بزرگ که از جاهای دیدنی خوانسار به شمار میرود، در سده ۶ و ۷ هجری قمری ساختهشده است و در خوانسار، خیابان سرچشمه، پلاک ۲ واقعشده است.
آرامگاه اولیه تنها با سنگ بر روی چشمهای به نام «چشمه پیر» بناشده بود و بنای فعلی بقعه شیخ ابا عدنان قریشی در دوره صفویه بر روی آرامگاه قبلی به سبک مغولی و یا سلجوقی احداث شد. یکی از اشخاص مدفون در بقعه شیخ ابا عدنان قریشی (مقبره بابا پیر) «صدرالدین حسین» است که مرشد شیخ زاهد گیلانی و مراد شیخ صفیالدین اردبیلی نیای شاهان صفوی بوده است به همین دلیل شاهان صفوی برای این بقعه اهمیت خاصی قائل بودند و زیارتگاه رجال و شاهزادگان صفوی بود، ازاینرو به دستور مریم بیگم همسر شاهطهماسب صفوی در خوانسار مدرسه و حمام نیز ساختهشده است.
بقعه شیخ ابا عدنان دارای گنبد دو پوش دومتری،۱۲ ترکی از نوع گنبدهای رک یا نوکتیز با مصالح لاشهسنگ و آجر است.۱۲ ضلع درواقع نشانهای از ۱۲ امام یا ۱۲ ترک کلاه صفویه است.
تصویر از سایت سفرنویس ،بنای بقعه شیخ اباعدنان قریشی در سال ۱۳۵۴
در بسیاری از منابع به این نکته اشارهشده که پوشش گنبد مذکور از طلا بوده و در قرن ۱۳ در سالهای قحطی به سرقت رفته است. صندوق چوبی بر روی بقعه وجود داشته که در سال ۱۳۳۰ در اثر حادثه آتشسوزی و روشن کردن شمع بر روی چادر، آسیبدیده بود. صندوق ابتدا به مقبره بابا ترک منتقل شد و پسازآن به کتابخانه آیتالله فاضل خوانساری، و پسازآن هم این صندوق ارزشمند مفقود شد!
تصویر از سایت سفرنویس،بنای بقعه شیخ اباعدنان قریشی در سال ۱۳۵۴
در سال ۱۲۵۵ دو نفر از نوادگان بابا پیر به نامهای شیخ علی و شیخ صادق به مرمت بقعه اقدام نمودند. در سال ۱۳۵۵ نیز مبلغ ۲۵۰ هزار ریال جهت مرمت بقعه شیخ ابا عدنان قریشی (مقبره بابا پیر) توسط نماینده وزارت فرهنگ و هنر وقت اختصاص که درنهایت در زمستان سال ۱۳۵۷ طی بازدید مرحوم آیتالله منتظری مرمت مجددی صورت گرفت. در سال ۱۳۶۷ قبل از بازدید آیتالله رفسنجانی اقدامات شایستهای نیز توسط مرحوم فاضلی خوانساری در بقعه شیخ ابا عدنان قریشی (مقبره بابا پیر) انجام شد. درنهایت امر نیز در سال ۱۳۸۷ با اختصاص بودجهای توسط آیتالله خامنهای مرمت لازم به نحو احسن صورت پذیرفت.
تصویر از سایت سفرنویس،سنگ قبر مرحوم محمد حسن فاضلی در مقبره بابا پیر
این بقعه موقوفات زیادی داشته ازجمله آنها میتوان به ابراهیم شاه از سلسله گورکانی اشاره کرد که تمام باغستان سرچشمه را در سال ۸۹۲ به نام بابا پیر وقف نمود. در حال حاضر موقوفات بقعه در اختیار شهرداری بوده و تولیت بقعه در اختیار هیئتامنا است.
چند سنگقبر قدیمی در بقعه موجود است که متأسفانه در حال حاضر بهعنوان نشیمنگاه از آن استفاده میشود که یکی از آنها متعلق به پزشکی یهودی است به نام «پیر موسی» که بهعنوان یک سمبل و نماد پزشکی حاذق در شهر خوانسار از ایشان یاد میشود. یهودیان بسیاری در شهر خوانسار قبل از تشکیل دولت اسرائیل، در محلهای به نام جهودا (جیدا) ساکن بودند، البته میگویند در حال حاضر یهودی در شهر سکونت ندارد.
نویسنده: فاطمه محمدی