میرزا کوچک خان جنگلی نامی آشنا برای مردم ایران است و در میان ایرانی‌ها، شخصیتی مبارز و برای مردم گیلان فردی محبوب است.
میرزا یونس معروف به میرزا کوچک فرزند میرزا بزرگ در سال ۱۲۵۷ هجری شمسی در محله قدیمی استادسرا شهر رشت در خانواده‌ای متوسط به دنیا آمد. طبق گفته‌ی اطرافیان، او مردی قوی بنیه با رنگ چشمان روشمن و چهره‌ای بشاش بود و از نظر اجتماعی مردی باادب، فروتن، خوش برخورد، مومن به اصول اخلاقی، طرفدار عدل و آزادی و حامی مظلومان بود. پس از مقاومت چشمگیر جنبش جنگل در مقابل قزاق‌ها، این جنبش مجبور به عقب نشینی شد و میرزا به سمت کوه‌های خلخال در استان اردبیل گریخت، اماگرفتار بوران و طوفان شد و سرانجام زیر فشار سرما و برف در روز ۱۱ آذر ۱۳۰۰، درحالی که تنها یار وفادارش، گائوک آلمانی معروف به هوشنگ را به کول گرفته بود، از پای درآمدند.
آرامگاه میرزا کوچک خان جنگلی معروف به سردار جنگل در جنوب شهر رشت و در محلهسلیمان داراب، در میان بقعه و گورستان سلیمان داراب واقع شده است و از جمله مکان های دیدنی شهرستان رشت به شمار می آید. در اطراف قبر میرزا کوچک خان جنگلی، اجساد مجاهدان جنگلی دفن شده است که اسامی آنها بر روی سنگ قبر آنان حک شده است. در کنار قبر میرزا آرامگاه شاعر بلند آوازه و مردمی گیلان، شیون فومنی قرار دارد.
آرامگاه میرزا کوچک خان جنگلی از جاهای دیدنی رشت به شمار می‌رود و در جنوب شهر، در محله‌ای قدیمی قرار دارد.
موقعیت آرامگاه میرزا کوچک خان روی نقشه
این محله سلیمان داراب نام دارد و آرامگاه میرزا کوچک خان در قبرستان سلیمان داراب قرار دارد.
برخی از مشاهیر مدفون در گورستان سلیمان داراب عبارت اند از : میرزا حسین خان کسمایی، ابراهیم فخرایی، شیون فومنی، جهانگیر سرتیپ پور، دکتر محمود بهزاد، نصرت رحمانی. بنای یادبود میرزا کوچک خان چنگلی به گونه ای ساده اما زیبا و با توجه به اصول معماری سنتی در سال های پیروزی بعد از انقلاب اسلامی ساخته شد. بازسازی آرامگاه این بزرگ مرد تاریخ مبارزات گیلان و ایران، در سال ۱۳۶۰ هجری شمسی مطرح شد.
در کنار آرامگاه، مسجد سلیمان داراب قرار دارد.
مسجد سلیمان داراب
در این مسجد، آرامگاه یکی از عارف‌های گیلانی به نام سلیمان ابن دارائی عبسی شامی قرار دارد.
این آرامگاه هم بسیار مورد توجه مردم رشت و به خصوص مردم این محله قرار دارد.
ضریح سلیمان ابن دارائی عبسی شامی
مردم پس از نماز سری هم به آرامگاه این عارف می‌زنند تا فاتحه‌ای برای او بخوانند.
طرح مقبره با توجه با اصول معماری سنتی توسط دفتر فنی حفاظت آثار باستانی گیلان تهیه و به مرور به اجرا در آمد. در مرحله بعد طرح احداث مجموعه فرهنگی میرزا کوچک مد نظر قرار گرفت. در سال ۱۳۷۱ نیز توسط میراث فرهنگی گیلان، دیوار کشی و احداث سردری شایسته مقام میرزا انجام شد. مقبره میرزا کوچک خان به صورت یک هشت ضلعی منظم از اشکال هندسی رایج در معماری سنتی ایران است و به مساحت ۴۰ متر مربع و ارتفاع ۹ متر ساخته شده است. عناصر تشکیل دهنده آن عمدتا آجر، کاشی، سفال و چوب است که همگی از مصالح بومی به شمار می رود و تلفیق آن با فضای سبز درختان کهنسال اطراف بنا یادآور جنگل و متناسب با روحیات آزاد منشانه آن شخصیت مبارز است
این بنا به شکل هشت ضلعی و با الهام گرفتن از معماری استان گیلان و معماری اسلامی و در مساحت ۴۰ متر مربع و ارتفاع ۹ متر و مصالحی مثل آجر، کاشی، سفال و چوب ساخته شده است.
نویسندگان: علیرضا کیخا و مینا داوودی