آتشگاه اصفهان

آتشکده اصفهان یا آتشگاه که کهن‌ترین یادگار تاریخی شهر از دوران ساسانی است، بر فراز کوه آتشگاه در غرب شهر اصفهان، قرار گرفته است. نام اصلی آن دژ مهربین بوده، و حال مردم به آن قلعه ماربین یا آتشگاه می‌گویند. این آتشکده یکی از ۷ آتشکده بزرگ و مهم دوران ساسانیان بوده است.  موقعیت جغرافیایی $('.map-container') .click(function(){ $(this).find('iframe').addClass('clicked')}) .mouseleave(function(){ $(this).find('iframe').removeClass('clicked')}); بنای آتشکده از جاهای دیدنی اصفهان به شمار می‌رود و بر بلندای ۱۰۰ متری کوه آتشگاه، در بخش ماربین و ۸ کیلومتری غرب اصفهان، در قسمت جنوبی خمینی‌شهر، با فاصله ‎ ۲کیلومتری از منارجنبان و در قسمت شمالی بزرگراه اصفهان-نجف ‌آباد، قرار گرفته است. از بالای این کوه که در مقابل زاینده‎‌رود قرار دارد، شاهد چشم‌اندازی زیبا از چهارسوی شهر، باغ‌ها و کشتزارهای اطراف خواهید بود. مشخصات بنا معماری باستانی بنای آتشکده، به خوبی نمایانگر دیرینه تاریخی آن است. سازه‎ عظیمی که هر گوشه‎اش ۱۰۷ متر طول داشته و مانند دژی نفوذناپذیر است. آثار باقی‌مانده از بنا نشان می‌دهد که این سازه دارای ۵ طبقه بوده و اکنون فقط ۲ طبقه از آن دیده می‌شود. آثاری از ستون‌های بلند و محکم از میان کوه تا اتاقک بالای کوه و اتاق‌های متعدد دیگر استوار روی آن ستون‌ها نیز قابل مشاهده است. در حال بالا رفتن از کوه، ممکن است چشم‌تان به آثار به جای مانده از پله‌هایی بخورد که در میان دل کوه ساخته شده بودند و اکنون فقط اثری ناچیز از آن‌ها باقی مانده است. همچنین پایه‌های باقی‌مانده بر دیواره‎ها، نشان می‌دهند که در طی قرون گذشته، این سازه دارای گنبدی دوار و بلند نیز بوده است. بافت بنا بافت این بنا از جنس خشت خامی بوده که از ملات خاک رس، آهک، و ساقه‌های نی، ساخته شده است. از شاخه‌های نی خشک در بین خشت‌ها، برای استحکام بیشتر استفاده می‌شد. اتاقک آتشکده بر فراز بنا در بلندترین نقطه‎ کوه، اتاقکی گرد و دارای ۸ گوشه، از جنس خشت دیده می‌شود که دور تا دورش را پنجره‌هایی ۸ گانه پوشانده‌اند و دارای نیم‌متر قطر است. خیلی‌ها معتقد هستند که به دلیل وجود پنجره‌هایی رو به بیرون، موبدان زرتشتی آتش جاودان را در این مکان نگهداری می‌کردند. از آخرین دورانی که این آتشکده فروزان بوده، گواه چندانی بر جای نمانده است. بررسی‌های باستان‎‎ شناسان بررسی‎ها نشان می‎دهند که این بنا به جا مانده از قرن ششم پیش از میلاد بوده و در قرن سوم میلادی، به محلی برای برپایی آتش جاودان تبدیل شده است. در متون کهن از آن با نام دژ مهرین یاد شده و اشارات بسیار به فرهنگ و تمدن دیرینه‎ی شهرک باستانی مهرین و ماربین، نشانگر قدمت و اصالت این بنا است. بررسی این بنا از سال ۱۹۳۸ میلادی توسط آندره گُدار، در سری مجلات ایران‌شناسی آغاز شد. نخستین نقشه معماری دقیق آن نیز، در سال ۱۹۶۰ میلادی توسط ماکسیم سیرو تهیه شد. از ایرانیان نیز،‌ نخستین بار رشید شهمردان، که یک موبد زرتشتی بود و سپس دکتر علیرضا جعفری‌زند باستان‎شناس، و میترا آزاد، به بررسی این بنا پرداخته‌اند. این باستان‌شناسان ایرانی، نتایج تحقیقات خود را در کتاب‌هایی با همین عنوان، ارائه داده‌اند. امروزه در بافت بنا شاهد سوراخ‌های بسیاری خواهید بود که توسط غارتگران به امید یافتن گنج کنده شده‌‎اند. همچنین عدد ۱۳۵۳ حک شده روی برخی از خشت‌های قسمت شمالی سازه، نشان می‌دهد که بنای آتشکده در دوران پهلوی مرمت شده است. بازدیدکنندگان باید برای دیدن بنا از کوه بالا بروند. بازدید از این بنا، آزاد بوده و هیچ هزینه‌‌ای هم ندارد. عکس: عباسعلی ماندگار عکس کاور از مجتبی جهان بخش  نویسنده: غزل اميرى