منطقه حفاظت شده بخشی از زیست‌بوم است که همه عناصر آن اعم از زنده و غیرزنده شامل جانوران (مهره داران)، گیاهان، حشرات و بندپایان، جلبک‌ها، قارچ‌ها، باکتری‌ها و تک سلولی‌ها و... و حتی منابع کانی، شکل زمین، مورفولوژی، منابع آبی و کلیه عناصر فیزیکی آن به طور کامل و با اهداف خاص در غالب طرح‌های پهنه‌بندی داخلی مناطق، در سطوح حفاظتی مختلف مورد حفاظت قرار می‌گیرند.
هدف از حفاظت در این مناطق، مطالعه و تحقیق، حفظ و نگهداری زیست بوم جهت نسل حاضر و آینده و گردشگری بوده است. منطقه حفاظت شده محدوده‌ای از منابع طبیعی مثل جنگل، مرتع، و...است که به جهت ضرورت حفظ و تکثیر جانوران و رستنی‌هایش تحت حفاظت قرار گرفته و در آن قطع درختان و شکار بدون مجوز ممنوع است. منطقه حفاظت شده کهیاز استان اصفهان یکی از این مناطق حفاظت شده است. این منطقه در چند سال پیش، برای حفظ طبیعت و گونه‌های گیاهی و جانوری، تبدیل به منطقه حفاظت شده شد.
عکس از خبرگزاری ایرنا
منطقه حفاظت شده کهیاز
منطقه حفاظت شده کهیاز در شرق شهرستان اردستان در استان اصفهان قرار دارد. این منطقه در سال ۱۳۸۹ از منطقه شکار ممنوع به منطقه حفاظت شده ارتقا یافت
منطقه شکار ممنوع کهیاز با وسعت ۴۲ هزار هکتار از جاهای دیدنی اردستان است و در شرق این شهر در استان اصفهان قرار دارد. این منطقه متشکل از دشت‌ها، کوه‌ها و تپه ماهورهای متعدد است. این منطقه که دارای آب و هوای نیمه‌خشک و بیابانی است از سال ۱۳۸۱ به عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام و در سال ۱۳۸۹ به منطقه حفاظت شده ارتقا یافت. این منطقه از شمال به راه ارتباطی زواره روستای شهراب و مسیر راه آهن، از شرق به خط راه آهن نایین و از جنوب به روستای کهیاز منتهی می‌شود.و از بهترین زیستگاه‌های هوبره در استان اصفهان محسوب می‌شود. مناطق تحت حفاظت به عنوان یک مفهوم جدید در یک تعریف ساده به مناطقی گفته می‌شود که به دست انسان آشفته نشده باشد. حفاظت از این گونه مناطق بکر فکر تازه‌ای بود که در نیمه دوم قرن بیستم میلادی طرح شد. هرچه جمعیت انسان و آثار تمدن در تمام جهان آشکارتر شود، اهمیت این گونه مناطق بیشتر خواهد شد، به خصوص اینکه پیشرفت تکنولوژی و به موازات آن استفاده غیرعاقلانه از مواهب طبیعت، پیکره مناطق طبیعی و محیط زیست انسانی را با لطمات شدیدی مواجه کرده است. این عوامل اهمیت حفاظت و حراست از این مناطق آسیب‌پذیر را دوچندان کرده است.
سایت کویرها و بیابان های ایران
منطقه حفاظت شده کهیاز دارای پوشش گیاهی و جانوری مناسبی است که شامل انواع گیاهان بوتهای و درختچه‌ای است. احتمال حضور یوزپلنگ نیز در این منطقه داده شده است.
منطقه حفاظت شده کهیاز از لحاظ شرایط جغرافیایی و اقلیمی دارای پوشش گیاهی و جانوری مناسبی بوده که شناخت و حفاظت از آنها اهمیت بسیاری دارد. پوشش گیاهی آن شامل انواع گیاهان بوتهای و درختچه‌ای است. از مهم‌ترین گیاهان این منطقه، می‌توان به بادام کوهی، انجیر، تاغ، درمنه و قیچ اشاره کرد. از مهم‌ترین گونه‌های جانوری نیز می‌توان به آهو، قوچ و میش، پلنگ، کفتار، گرگ و انواع پرندگان مثل زاغ، کبک، تیهو و دیگر پرندگان خشکزی اشاره کرد. احتمال حضور یوزپلنگ آسیایی در این منطقه وجود دارد اما تاکنون هیچ مشاهده مستندی در این مورد انجام نشده است.
عکس از سایت تور و تیشینه
منابع تامین آب منطقه حفاظت شده کهیاز از نزولات آسمانی تامین می‌شود. در فصل‌های بی بارش نیز منبع آب منطقه از چشمه‌ها تامین می‌شود
منابع اصلی تامین آب منطقه از نزولات آسمانی بوده است که در سایر فصل‌ها به صورت چشمه ظاهر می‌شوند و اکثرا نیز دایمی هستند. این چشمه‌ها عبارت از چشمه نیار، چشمه توت، چشمه بابااحمد و... هستند. از مهم‌ترین دشتهای این منطقه می‌توان به دشت دره باغ و انجیله و ارتفاعات کهیاز و کوه‌سیاه اشاره کرد. این منطقه به عنوان کریدور مهاجرتی حیات وحش مابین منطقه شکار ممنوع خاور در شمال و منطقه حفاظت شده کرکس در غرب به شمار می‌رود و هم‌اکنون توسط یک پایگاه محیط‌بانی حفاظت می‌شود.
در اردستان، به دلیل ایجاد خشکسالی و شرایط خاص حیات وحش در نقاط مختلف برای تامین آب، چهار آبشخور در منطقه حفاظت شده کهیاز اردستان ساختند. در طول سال‌های گذشته تا به امروز خیران در اردستان حرکت طبیعت دوستانه‌ای انجام دادند و نذرهای مختلفی در ارتباط با حیات وحش انجام دادند. این افراد طبیعت دوست با نذر علوفه و ساخت آبشخور در نقاط مختلف بویژه در منطقه حفاظت شده اردستان به یاری محیط‌‌بانان آمده‌اند.
عکس از سایت جاذبه های گردشگری ایران
منطقه حفاظت شده کهیاز دارای چشم‌انداز توریستی جذابی است
تاکنون مطالعه دقیق و جدی در مورد این مکان طبیعی و حفاظت شده انجام نشده است. اما وجود گونه‌های مختلف جانوران در این منطقه به اثبات رسیده است. اما نوع دقیق این جانوران به طور واضح، مشخص و مستند ثبت نشده است. منطقه حفاظت شده کهیاز از نظر توریستی دارای اهمیت زیادی است و گردشگران و طبیعت‌گردان علاقمند بسیاری از این منطقه دیدن می‌کنند. وجودچشم‌انداز های طبیعی خاص و چشمه‌سارهای زیاد، مزارع و باغات داخل و مجاور منطقه، گونه‌های گیاهی و حیوانی منطقه به زیباتر شدن چشم‌انداز آن کمک قابل ملاحظه‌ای می‌کنند. اگر سری به شهر اردستان در استان اصفهان زدید و قصد دیدن جاذبه‌های آن را داشتید دیدن منطقه حفاظت شده کهیاز و چشم‌انداز طبیعت زیبای این منطقه و دیدن گونه‌های نایاب جانوری در آن را از دست ندهید.
عکس کاور از سایت کویرها و بیابان‌های ایران
نویسنده: زهرا آذرنیوش