شهر خوانسار یکی از شهرهای اصفهان است که قدمت چندین صدساله داشته و خانه‌های تاریخی و قدیمی بسیاری در دل خود جای داده است. این خانه‌ها، از ذوق هنری و اعتلای هنر معماری مردمان این سامان حکایت می‌کند. خانه‌های تاریخی به عنوان شناسنامه‌ها و تاریخچه شهرهای مختلف ایران، نمادی از آداب و رسوم و نحوه زندگی مردمانی بوده است که خانه و کاشانه خود را نه صرفا محلی برای جمع شدن تعدادی از افراد، بلکه مکانی برای تعالی و رشد نسل‌ها دانسته‌اند. یکی از این خانه‌های قدیمی، خانه ابهری است که معماری بی‌نظیر متناسب با وضعیت آب و هوای کوهستانی دارد.
خانه ابهری از خانه‌های قجری خوانسار است
خانه تاریخی ابهری‌ها در خوانسار، از دوره قاجار به جای مانده است. این خانه زیبا با داشتن قدمتی بیش از ۲۲۰ سال به عنوان یکی از قدیمی‌ترین جاهای دیدنی خوانسار محسوب می‌شود. خانه ابهری توسط «حاج سید محمد باقر ابهری» ساخته شده است. معماری این خانه، نقاشی‌ها و گچبری‌هایش، معرف سبک عصر قاجاریه است. مهم‌ترین شاخصه این خانه زیبا این است که بازدیدکننده را به روزگاران گذشته می‌برد. در نقاشی یکی از اتاق‌ها در جبهه شمالی، قطعه شعری نوشته شده که تاریخ ۱۲۷۸ هجری قمری را نشان می‌دهد.
عکس از ایرنا
معماری خانه ابهری
زیربنای خانه ابهری با حیاط مرکزی، ۸۰۰متر است
مساحت خانه ابهری، با حیاط مرکزی آن در حدود ۸۰۰ متر مربع بوده و در دو اشکوبه ساخته شده است. خانه ابهری خوانسار با معماری دوره قجر ساخته شده که با حياط مركزی آن در جبهه شرقی در دو اشكوب و در ساير جبهه‌ها در يک اشكوب ساخته شده است. ورودی اصلی خانه در جبهه غربی و دارای جلوخان و هشتی نگین شکل است و از طریق راهرویی عریض و کوتاه و پیچش نود درجه از دید مستقیم به حیاط، جلوگیری می‌کند.
عکس از ایرنا
مجموعه فضاهای خانه ابهری در چهار جبهه مشکل جای گرفته اند
مجموعه فضاهای خانه ابهری، در چهار جبهه حياط مستطيل شكل خانه جای گرفته‌اند. فضاهای جبهه شمالی خانه شامل تالاری پنج دری است که دو اتاق سه دری در طرفين آن قرار گرفته است كه باعث حفظ تقارن اين جبهه می‌شود. در پشت تالار، اتاقی با تزيينات نفيس نقاشی ساخته شده است. در تزیینات نقاشی خانه ابهری، از رنگ‌های لاجوردی و قرمز آجری برای تزیین و رنگ‌آمیزی بخشی از فضاهای داخلی خانه و نیز بخشی از فضاهای حیاط استفاده شده است، كه بر روی سقف چوبی آن، تاريخچه ساخت بنا به نمايش در آمده است.
عکس از حیدری
تالار شاه‌نشین مهم‌ترین و زیباترین بخش خانه ابهری است
فضاهای جبهه شرقی را تالاری با شاه‌نشين و مطبخی با سقف اردی‌قاب و تنگه تشكيل می‌دهند. اشكوب فوقانی اين جبهه در دو جهت شمال و جنوب، یک مهتابي بسيار زيبا با فرم هشت ضلعی را تشکیل می‌دهد. در جبهه جنوبی خانه ابهری، یک ايوان به روی ستون‌های چوبي استوار شده تا تقارن ضلع شمالی و جنوبی آن را حفظ کند. اين ايوان، تزيينات نفيس نقاشی و گچ‌بری زیبایی دارد. خانه قجری ابهری با معماری دوره قاجار در خوانسار، محله تاریخی رئیسان، خیابان آیت الله خوانساری واقع شده است. این اثر در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۹۰۵۲ به عنوان یکی از آثار تاریخی ایران به ثبت ملی رسیده است.
عکس از ایرنا
مرمت خانه ابهری برای موزه
خانه ابهری در سال‌های اخیر مرمت شده و بخشی به عنوان اداره میراث خوانسار و بخشی نیز برای موزه، مورد استفاده قرار گرفته است
در سال‌های اخیر، خانه ابهری، توسط شهرداری خریداری و با همراهی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری خوانسار در مرحله مرمت و بهسازی قرار گرفت. کار مرمت این بنای تاریخی از سال ۱۳۸۵ آغاز شده و تاکنون بیش از ۸۰ درصد آن مرمت شده است. برای مرمت این اثر تاریخی بیش از هشت میلیارد ریال هزینه شد که بعدها، با اختصاص سه میلیارد ریال دیگر از اعتبارات سفر ریاست جمهوری به استان اصفهان، کار مرمت این بنای تاریخی به پایان رسید. اعتبار اختصاص یافته برای ادامه عملیات مرمت این بنا جهت مهاربندی و استحکام بخشی ضلع غربی و بازسازی درب‌های چوبی، مرمت بدنه اصلی، کف‌سازی و ایجاد تاسیسات الکتریکی استفاده شد. خانه ابهری پس از مرمت، به پیشنهاد سازمان میراث فرهنگی و گردشگری خوانسار، به عنوان موزه و بخش دیگر آن نیز به عنوان ساختمان اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان خوانسار مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت.
عکس‌های گالری از ایرنا
نویسنده: زهرا آذرنیوش