در محل تلاقی سه استان کرمانشاه، ایلام و لرستان تکه‌ای از زمین زیبایی و شگفتی‌های خود را به نمایش گذاشته است. نام این منطقه دیدنی تنگه شیرز است که همچون نگینی در میان ایران می‌درخشد. این تنگه ۵ کیلومتر طول دارد و در میان آن رودخانه‌ای در جریان است که در دهانه ورودی شیرز به رودخانه سیمره می‌پیوندد.
این مکان با دیواره‌هایی با ارتفاع ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر محصور شده است. شیب این دیواره‌ها با ارتفاعی کمتر از ده متر در نزدیکی روستای گُدارگَه آغاز می‌شود و در پرتگاه هفت رَک و انتهای دره به اوج خود می‌رسد.
همزیستی صخره‌های خشن و تیز با درختانی که در جای جای تنگه روییده‌اند بسیار جالب توجه است. فرسایش سنگ‌ها و صخره‌ها شکل خاصی را در این مکان پدید آورده‌اند. دیواره‌های آهکی چین خورده که در اثر بارندگی دچار فرسایش شده و رگه‌هایی از رنگ سیاه به خود گرفته‌اند در این دره خودنمایی می‌کنند. گاه صخره‌های سر به فلک کشیده در دوسوی تنگه به هم می‌رسند و امکان تماشای آسمان را می‌گیرند. گاه سقوط سنگ‌ها از ارتفاع، مسیر آب جاری در رودخانه را عوض کرده و شکل تازه‌ای به طبیعت بخشیده است.
موقعیت جغرافیایی
تنگه شیرز در ۵۵ کیلومتری شهر کوهدشت استان لرستان، در بخش زردلان و در منطقه‌ای به نام اولادقباد قرار دارد. این تنگه در ضلع شرقی رشته کوه وره زرد و در مجاورت رودخانه سیمره، شاخه اصلی کرخه، واقع شده است.
این تنگه از روستای گدارگه تا کناره رود سیمره با جهت جنوب شرقی - شمال غربی کشیده شده است.
نحوه شکل‌گیری تنگه شیرز
شیرز با هندسه ویژه صخره‌هایش و با پدیده زمین ساختاری کم‌نظیرش جاذبه ژئوتوریستی خاصی در چین خوردگی زاگرس به شمار می‌رود. زمین‌شناسان عقیده دارند این دره در نتیجه فرسایش سنگ‌های رسوبی با لایه‌بندی مشخص شکل گرفته است. این سنگ‌ها در دوران سوم زمین‌شناسی یا مزوزوییک در یک محیط دریایی، نهشته شده‌اند و به سازندهای آسماری شهرت دارند.
سازندهای آسماری از آهک‌های ماسه‌ایِ ضخیم‌لایه و فسیلِ نرم‌تنان تشکیل شده‌اند. ویژگی بارز این سازندها این است که علاوه بر سخت بودن بسیار انحلال‌پذیر هستند و در برخورد با آب باران و نزولات جوی اشکال زیبایی می‌آفرینند.
ارزش تاریخی و جغرافیایی تنگه شیرز
تنگه شیرز، محوطه‌هایی باستانی از عهد حجر را نیز در خود دارد. این محوطه‌ها همچنین شامل آثاری از زندگی غارنشینی است که توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. این جاذبه طبیعی به عنوان یک پدیده جغرافیایی منحصربه‌فرد و یکی از جاذبه‌های ژئوتوریسم در ایران در نظر گرفته شده و به ثبت ملی رسیده است.
دیدنی‌های تنگه شیرز
غار: علاوه بر خود تنگه که به تنهایی برای گذراندن ساعاتی طولانی تفریح و لذت بردن و متحیر شدن کافی است، در میان پیچ و خم تنگه، مناظر و جاذبه‌هایی وجود دارد که بسیار درخور توجه است. یکی از این جاذبه‌ها چشمه‌های کوچک و بزرگی است که در جای جای تنگه به چشم می‌آید. یکی از این آبشارها به نام شیرز نام‌گذاری شده است.
آشیانه پرندگان: سنگ‌ها و صخره‌های تند و تیز که برخی یادگاری از روزگاران کهن هستند از دیگر دیدنی‌های این تنگه به شمار می‌روند. این سنگ‌ها با سوراخ‌های کوچک و مشبکی که دارند، مامن امنی برای پرندگان فراهم ساخته‌اند و آشیانه‌هایی در آنها دیده می‌شود.
پل خدا: در تنگه شیرز غاری به طول ۱۵۰ متر وجود دارد که رودخانه‌ای از میان آن عبور می‌کند. آبی که در این غار جاری است تا زانو می‌رسد و از محلی به نام نیزه می‌آید. برای رفتن به داخل غار باید تن به آبی سرد زد، اما تماشای شگفتی‌های خلقت و استالاگتیت‌ها را ممکن می‌کند.
این غار یادگاری به جامانده از دوران غارنشینی در ایران است. محلی‌ها این غار را پل خدا می‌نامند.
مناره سنگی: در میان دره شیرز ستونی وجود دارد که به دست طبیعت و در طی میلیون‌ها سال به دست باد و زلزله پدید آمده است. ارتفاع این ستون از کف صخره تا راس ۸۰ متر و قطر آن ۱۰ متر است و به مناره سنگی شهرت دارد. بدون شک تماشای این صخره می‌تواند جالب و تجربه‌ای متفاوت باشد.
پیاده‌روی در میان تنگه و لذت بردن از زیبایی‌های طبیعت تجربه‌ای کم نظیر برای کسانی است که به شیرز می‌روند. صدای رودی که در طول مسیر همراه شما آواز می‌خواند، خستگی راه را از تن می‌زداید.
درختان بلوط و چنار در طول دره شیرز دیده می‌شوند. از سوی دیگر دست پر سخاوت طبیعت در فصل‌های مختلف شما را به چشیدن طعم انگور، انجیر و گلابی وحشی مهمان می‌کند.
در گذر از شیرز شنیدن صدای پرندگان وحشی و تماشای آنها در میان صخره‌ها برای گردشگران بسیار جالب توجه است. همچنین بزهای کوهی را می‌توان در میان صخره‌ها دید که دیواره‌های بلند دره را با بازیگوشی طی می‌کنند. ماهیان رودخانه هم بخشی از این طبیعت دیدنی را تشکیل می‌دهند که با وجود آب فوق‌العاده زلال رودخانه به سادگی قابل دیدن هستند.
بهترین زمان بازدید
بهترین زمان برای بازدید از تنگه شیرز در بهار و تابستان است، زیرا بهار و تابستان به دلیل کوهستانی بودن منطقه هوا معتدل و مطبوع است. اما در پاییز و زمستان سرما هر روز بیشتر و بیشتر می‌شود و تا پایان زمستان ادامه دارد.
مسیر دسترسی
برای بازدید از این تنگه می‌توانید از کرمانشاه، ایلام یا لرستان به آن برسید. بهترین مسیر برای دسترسی به تنگه از طریق جاده اولادقبا است. دو کیلومتر انتهایی مسیر یک خاکی مناسب است و در نهایت به پارکینگی می‌رسید که در کنارش یک مجتمع شیلات قرار دارد. از اینجا باید با پای پیاده به داخل تنگه مسیر خود را ادامه دهید.
نویسنده: زهرا صالح نژاد