گورستان شغاب

گورستان شغاب از جاهای دیدنی بوشهر به شمار می‌رود که حدود سال ۱۳۷۷ توسط اداره میراث فرهنگی کشف و از این سال در فهرست آثار ملی ثبت شده است. سید علی‌اصغر میرفتاح در مقاله‌ای با عنوان «گورستان شغاب» درباره‌ی وجه تسمیه‌ی شغاب می‌نویسد: با دیدن کلمه‌ی «شغاب» ابتدا تصور می‌شود که این واژه به معنی پاره‌پاره شدن آب در جایی باشد، به این صورت که کلمه‌ی شغاب را به‌صورت دو جزء «شغ» و «آب» بررسی کنیم، شبیه بناب یا ماندوآب. البته با در نظر گرفتن موقعیت جغرافیایی شهرستان بوشهر و نبود جریان آب دائمی که به مکان گورستان شغاب کشیده شود، به این اصل می‌رسیم که این واژه باید معنی دیگری به‌ جز استنباط سطحی «شغ ـ آب» داشته باشد. ارتباط کلمه‌ی شغاب با «شغا» به معنی جعبه‌ی تیردان و تیرکش، شاید آن چیزی باشد که بتواند مورد توجه قرار گیرد، زیرا با اشکانی دانستن گورستان شغاب، این نام با بهترین خصلت جنگاوران پارتی یعنی تیراندازی آن‌ها، پیوند پیدا می‌کند. در این صورت، این کلمه قدمت خود را در شناسنامه‌ی تاریخی‌اش که به پیش از میلاد می‌رسد، خواهد یافت. در این قبرستان اسکلت اموات در داخل خمره‌های بزرگ و کوچک نخودی رنگ مدفون شده‌اند که روی برخی از خمره‌ها نوشته‌ای نیز نقش بسته‌ است. در دین زرتشت، جسدها را درون خمره یا تابوت‌هایی از جنس سنگ و سفال و در داخل صخره‌های سنگی می‌گذاشتند تا طبق اعتقاد آنها، خاک آلوده نشود. پس از گذشت زمان و با متلاشی شدن اجساد، استخوان‌ها را همراه با آنچه همراه اجساد دفن شده بود، داخل استودانی می‌گذاشتند تا به این ترتیب، فضا برای دفن دیگر مردگان باز شود و گورستان بزرگ‌تر نشود. اشیاء کشف شده دیگر این قبرستان که در خمره‌های بزرگ و کوچک قیراندود قرار گرفته‌اند مشتمل بر تابوت‌های سنگی مکعب شکل و مهره‌های عتیقه تزیینی است. این قبرستان به عیلامی‌ها تعلق دارد. استخواندان‌های سفالی خمره‌هایی هستند که تقریبا قطر دهانه آنها ۱۴ سانتی‌متر و ارتفاع آنها ۸۷ سانتی‌متر و ضخامت آنها به طور متوسط ۵/۱ سانتی‌متر است. پایه آنها نوک تیز بوده و ۱۸ سانتی‌متر طول دارد و قطر کف این پایه‌ها ۳ سانتی‌متر است. بخشی از این پایه در برخی خمره‌ها توپر بوده و در برخی خمره‌ها میان‌تهی است. محوطه گورستان شغاب شامل پشته‌های کم ارتفاعی است که تا لب دریا جابجا کشیده شده‌اند این پشته‌ها هر چه به روستای شغاب نزدیک‌تر می‌شوند بیشتر قابل دیدن است. همین پشته‌های کم ارتفاع هستند که به صورت گورستان درآمده‌اند و ارتفاع کم آنها باعث شده گورستان سطحی به نظر برسد. این پشته‌ها تا کنار دریا ادامه یافته‌اند. پس از این پشته‌ها زمین‌های صاف قرار دارد که به طرف پادگان نیروی هوایی بوشهر ادامه پیدا می‌کنند. بخشی از این پشته‌های گورستان تقریبا در ناحیه غربی، توسط شهرداری به منظور ایجاد فضای سبز و پارک تخریب شده است. نویسنده: زهرا صالح نژاد