بازار چارسو

مجموعه چارسو توسط «محمد مجیدی»، معمار توانای کشور، متولد ۱۳۴۶ در تهران و دارای مدرک کارشناسی ارشد معماری و شهرسازی از دانشگاه شهید بهشتی طراحی شده است. این مجموعه از جاهای دیدنی تهران به شمار می‌رود و در قلب تحرک و پویایی شهر، درخشندگی خاصی به محیط اطراف می‌دهد. بخش مرکزی هر شهر، پرهیاهوترین و دیدنی‏‌ترین قسمت آن به شمار می‌آید و گشت‌وگذار در بخش مرکزی هر شهر، اولین هدف بسیاری از بازدیدکنندگان است. در مرکز شهر تهران نیز شاهد مجموعه‌ای بسیار متنوع از بناهای تاریخی، ادارات دولتی، مراکز تجاری، مجموعه‌های فرهنگی، سفارتخانه‌ها و مراکز آموزشی هستیم که حکایت از ظرفیت بسیار بالای این بخش از شهر برای راه‌اندازی مجموعه‌‏های بزرگ شهری دارد. ایده بازار چارسو بر اساس توجه به ظرفیت‏‌های نهفته در این بخش از شهر تهران و تجدید حیات دوباره آن از طریق ایجاد یک مرکز تجاری با رویکرد تلفیق فعالیت‌های تجاری، فرهنگی و تفریحی شکل ‌گرفته است. معماری اکسپرسیونیستی این بنا به شکل سه تکه نامنظم بر روی هم لغزیده و پیاده‌روی وسیع شمالی جلب‌توجه می‌کند. موقعیت مجموعه در تقاطع خیابان‌های جمهوری اسلامی و حافظ به‌عنوان یک مولفه شاخص شهری و در میان بورس کالاهایی نظیر موبایل، لوازم صوتی و تصویری، لوازم‌خانگی، کامپیوتر و لوازم جانبی از یک طرف، و با تکیه‌بر عملکردهایی در داخل مجموعه مانند رستوران‌ها، سالن‌های سینما، فروش محصولات فرهنگی، کافی‌شاپ و فضای بازی بچه‌ها از طرف دیگر، حکایت از اهمیت قرارگیری بازار چارسو در این بخش خاص از شهر تهران دارد. پارکینگ این مجتمع با ظرفیت ۱۰۰۰ اتومبیل، با رفع یکی از مهم‌ترین معضلات مراجعه به مرکز شهر، حضور مخاطبان خود را از اقصی نقاط شهر تسهیل می‌نماید. بر همین اساس حجم ساختمان نیز با لغزش قسمت میانی به ۳ لایه تقسیم می‌شود. در قسمت پایین و شفاف شاهد استقرار فروشگاه‌های تجاری بزرگ، در قسمت میانی شاهد قرارگیری فروشگاه‌های تجاری کوچک و در قسمت فوقانی و نیمه شفاف شاهد قرارگیری رستوران و سالن‌های سینما با چشم‌اندازی به بافت منطقه هستیم. هم‌جواری لایه میانی در کنار پل هوایی حاکی از ارتباط مجموعه با محیط اطراف است. قرارگیری یک void (آتریوم یا فضای خالی) بزرگ مرکزی و حرکت متنوع پله‌های برقی در اطراف آن، ضمن ایجاد یکپارچگی در میان عملکردهای مختلف، حرکت بین طبقات را برای بازدیدکنندگان به یک موضوع و تجربه خاص تبدیل کرده است. با این هدف که مراجعه‌کنندگان به بخش مرکزی شهر با مراجعه به این بازار، تجربه‌ای فراتر از خرید را به خاطر بسپارند. از مهم‌ترین ویژگی‌های این مجموعه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: خوانایی آنقدر همه چیز گویا و شفاف است که هر بازدیدکننده‌ای اظهار رضایت می‌کند. تامین استانداردهایی فراتر از ضوابط موجود یکی از معدود مجتمع‌هایی است که از نظر کاربری و عملکردی بسیار به استاندارهای جهانی نزدیک است. (تقریبا همه فضاها به ویژه سالن‌های سینما) سهولت دسترسی و جابجایی داخل مجموعه به یاد داریم زمانی که بازار موبایل ایران افتتاح شد، اکثر مراجعه‌کنندگان به مجتمع علاءالدین، از راهروهای تنگ و واحدهای کوچک آن به ستوه آمده بودند. اما این بار در این مرکز همه چیز استاندارد و زیبا است. از مسیرهای حرکتی تا فضاهای فرعی همگی حاکی از سهولت در رفت‌وآمد‌ هستند. به همین جهت در عین تکاپو، نظم و یکپارچگی در این فضا مشهود است. عموم مردم، فضاهای گسترده و راهروهای عریض بازار موبایل را به بازار موبایل علاءالدین ترجیح می‌دادند. اما مشکل عمده بازار موبایل دوری از مرکز اصلی بازار کالای دیجیتال است. همچنین ورودی پارکینگ این مجموعه با مشکلات کوچکی همراه است. چنین مشکلی در بازار چارسو به‌خوبی حل شده است. ورودی خودرو و مراجعه‌کننده و موقعیت قرارگیری این مجموعه با توجه به اضافه کردن رویکرد تفریحی به این مجموعه، از بهترین اقدامات طراحی این مرکز به شمار می‌رود. ویژگی جالب این مرکز، قرارگیری آن روبروی بازار علاءالدین است که می‌تواند به‌ عنوان رقیبی برای این مجموعه باشد. مجتمع چارسو با طراحی به‌ روز، زیبا و حجمی گسترده، از بهترین نمونه‌های معماری ساخته شده در ایران به‌ شمار می‌رود. ویژگی طراحی این مجموعه با توجه به موقعیت سایت پلان مجتمع، نگرش ویژه‌ای را نسبت به معماری مدرن یک بازار دارا است. این مجموعه در هفت طبقه به اجرا رسیده که طبقه هم‌کف آن مخصوص محصولات صوتی و تصویری، طبقه دوم تا پنجم به موبایل، طبقه ششم مجموعه به عنوان رستوران، و طبقه هفتم هم به سالن‌های چند منظوره سینما اختصاص یافته است. یکی از نکات منفی طراحی مجتمع چارسو، تعبیه مسیرهای ارتباطی به‌وسیله پله‌برقی است که در مرکز این مجتمع قرار دارد. به همین دلیل واحدهایی که روبروی پله‌برقی قرار گرفته‌اند، از اهمیت بیشتری نسبت به واحدهای پشتی و فرعی این مجموعه برخوردارند. این مشکل سبب شده تا واحدهای عقبی (واحدهایی که پشت واحدهای آتریوم قرار دارند) به دلیل بازدید کمتر مراجعه‌کنندگان، ارزش پایین‌تری داشته باشند. نمای ساختمان سعی شده با مفاهیم ایرانی گره بخورد و در‌ حالی‌‌که یک مجموعه‌ی کاملا مدرن را می‌بینیم، بسیار ظریف و زیبا از الگوهای معماری ایرانی استفاده شده که هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کند. در مجتمع سینمایی چارسو، ۵ سالن سینما با ظرفیت ۹۰۰ صندلی و همچنین یک لابی فرهنگی به وسعت ۳ هزار مترمربع و سالن‌هایی برای گالری‌های نقاشی، عکس، ‌نمایش فیلم کوتاه و رستوران طراحی شده است. محی‌الدین صانعی (مدیر مجتمع سینمایی و تجاری چارسو) درباره چارسو می‌گوید: ساخت این مجتمع بیش از ۴۰ ماه طول کشیده و هدف اصلی ما تغییر فضای کسب و کار و ایجاد یک مجتمع با هدف معماری ایرانی و اسلامی و توجه به مقوله فرهنگ بوده است. این مجتمع ۶۸ هزار متر وسعت دارد و هزار واحد پارکینگ و ۲۵۰۰ متر انبار تجاری و ۳۳۰ فروشگاه در ۶ طبقه طراحی شده است. وی درباره بخش سینمایی مجموعه گفت:  دو سالن با ظرفیت ۱۱۰ صندلی، دو سالن با ظرفیت ۱۴۰ صندلی و یک سالن با ظرفیت ۳۲۳ صندلی طراحی شده است که همزمان با جشنواره فیلم فجر، این سالن‌های سینما راه‌اندازی شد. همچنین این سالن‌ها قابلیت این را دارند که جانبازان و معلولان با ویلچر توسط آسانسور به درون سینما بیایند و در انتهای سالن در یک فضای مناسب، فیلم‌های روی پرده را تماشا کنند. صانعی با اشاره به چند منظوره بودن این سالن‌ها گفت: این سالن‌ها قابلیت دارند که شکل‌های مختلف نمایشی همچون تئا‌تر، نمایشنامه خوانی و اجراهای چند منظوره در آن به روی صحنه برود. وی درباره نام‌گذاری این سالن‌ها به نام چارسو گفت: چارسو یک نام کاملا ایرانی است و یکی از سالن‌های نوستالژیک تئا‌تر در ایران نیز به این نام نام‌گذاری شده است. علاوه بر آن ما در طراحی این مجتمع نیز از معماری ایرانی استفاده کردیم.   مراحل اجرای پروژه آنچه در مورد پروژه می‌توان به‌صورت شاخص مورد ارزیابی قرار داد، انتخاب روش طرح و اجرای هم‌زمان (Fast Track) است. به دلیل تاکید سرمایه‌گذار پروژه در اجرای سریع، علی‌رغم ایجاد هزینه‌های بالا و صعوبت اجرایی بیشتری که این روش به پروژه تحمیل می‌نمود، شرکت «امید نیک کیش» با اتخاذ این رویکرد در روند ساخت، زمینه را برای بهره‌برداری هر چه زودتر از مجموعه فراهم کرد. در این رویکرد ضمن کنار گذاشتن روش‌های سنتی در مراحل طراحی، فشار مضاعف به تیم‌های مدیریتی، طراحی و ساخت وارد می‌شود تا اجرای پروژه بدون وقفه ادامه یافته و کیفیت قربانی سرعت ساخت نشود. ناگفته پیدا است که شرط موفقیت چنین روشی هماهنگی کامل کلیه ارکان پروژه است. ۱. گودبرداری و تحکیم یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مجریان این پروژه تامین پارکینگ مورد نیاز و استفاده حداکثری از فضای زیرینِ زمین برای تحقق این مهم بوده است. به علت قرارگیری محل اجرای پروژه در منطقه مرکزی تهران و فرسودگی بافت ساختمان‌های مجاور و همچنین وجود پل حافظ، حساسیت بسیار زیادی در طراحی و نحوه اجرای خاک‌برداری توسط مهندسین و تصمیم گیران پروژه لحاظ گردید و طرحی مورد تصویب قرار گرفت که بالاترین ضریب ایمنی را برای پروژه، ساختمان‌های مجاور و عابران پیاده فراهم آورد. این طراحی، استفاده هم‌زمان از روش‌های تحکیم خاک شامل اجرای ۵۷ حلقه شمع با عمق ۳۲ متر در پیرامون پروژه، اجرای نیلینگ (Nailing) و انکوراژ (Anchorage) جمعا به طول ۲۲۱۲۹ متر و شات کریت (Shot Crete) به سطح ۸۶۳۹ مترمربع را در دستور کار قرار داد و موفق به انجام خاک‌برداری به حجم ۱۷۵ هزار مترمکعب به عمق ۳۰ متر شده است. ۲. فونداسیون برای افزایش ضریب ایمنی و سرعت اجرای کار، فونداسیون پروژه به‌صورت یکپارچه و در حجم ۸۵۰۰ مترمکعب اجرا گردید. استفاده از بهترین و باکیفیت‌ترین کارخانه تولید بتن در تهران و همچنین آزمایش‌های مکرر از مواد اولیه، اختلاط، میزان روان بودن بتن و نظارت بر نحوه اجرا باعث شد، بتن نهایی با قدرت مقاومت دو برابری در مقایسه با حد مجاز استاندارد، اجرا و آماده بارگذاری گردد. ۳. سازه یکی از جدیدترین و مقاوم‌ترین روش‌های ساخت سازه و اسکلت پروژه‌های بزرگ، استفاده از اسکلت‌های فلزی صنعتی و اتصال و نصب آن به روش پیچ و مهره است. خوشبختانه در ایران کارگاه‌ها و کارخانه‌های متعددی در حال ساخت این نوع سازه‌ها هستند، اما تعداد کمی از این کارخانه‌ها قابلیت تولید کاملا صنعتی و به‌صورت اتوماتیک در حجم تولید بالای ۲ هزار تن در ماه را دارا هستند. تصمیم تیم مدیریت این پروژه که کیفیت و زمان را دو اولویت اصلی پیشبرد کار قرار داده است، عقد قرارداد با یکی از سه شرکت مطرح در ساخت این نوع از سازه‌ها بود. ۴. تاسیسات و امکانات بازار چارسو سیستم تهویه هوای JetFan- Novenco | آسانسور Kone | پله‌برقی Kone ۵. سرمایش و گرمایش چیلر سنچوری کم‌کم می‌توان به فضاهای چند منظوره این‌چنینی در شهر چشم امید دوخت. باوجود اینکه معماران و شهرسازان دغدغه فرهنگی و اجتماعی زیادی دارند اما کمبود این فضاهای شهری در تهران و دیگر شهرستان‌ها بسیار مشهود است. با امید بر پیشرفت و افزایش این مراکز و فضاهای شهری می‌توان شهرهای زیباتر و دلنشین‌تری را انتظار داشت.  نویسنده: سمیه اکبری info@charsou.com http://facebook.com/bazarcharsou