hct در آزمایش خون چیست؟ + محدوده نرمال

HCT در آزمایش خون چیست و در صورت مشاهده چه علائمی باید تست HCT بدهید؟ محدوده نرمال HCT در آزمایش خون چقدر است و چه بیماری‌هایی باعث افزایش یا کاهش hct می‌شود؟ این‌ها سوالاتی هستند که برای بسیاری از شما پس از مراجعه به پزشک و تجویز آزمایش HCT به وجود می‌آید.

به همین دلیل تصمیم گرفتیم این مطلب را به توضیح دقیق HCT در آزمایش خون و پاسخ به سوالات بالا اختصاص دهیم. به طور کلی نتیجه آزمایش هماتوکریت یا همان اچ سی تی نشان دهنده میزان غلظت خون است و درصد گلبول‌های قرمز نسبت به کل حجم خون را اندازه‌گیری می‌کند. به عبارت دیگر پایین بودن درصد hct یعنی تعداد گلبول‌های قرمز خون، کمتر از حد نرمال است و بالا بودن درصد آن به معنای زیاد بودن تعداد گلبول قرمز است که به آن غلظت خون گفته می‌شود.

اما اگر تا انتهای این مطلب با ماه همراه باشید، جدولی از بازه مجاز هماتوکریت را در اختیار شما قرار می‌دهیم و دلایل بالا یا پایین بودن HCT را توضیح خواهیم داد. 

HCT در آزمایش خون چیست؟

اگر به تازگی علائمی مانند تاری دید، سرگیجه، سیاهی دور چشم و مواردی از این دست را تجربه می‌کنید، ممکن است میزان HCT خون شما کاهش یا افزایش پیدا کرده باشد. همانطور که اشاره کردیم هماتوکریت یا به اختصار HCT حجم گلبول‌های قرمز خون را اندازه گیری می‌کند. از این رو نتایج آزمایش HCT علاوه بر مشخص کردن غلظت خون، می‌تواند در تشخیص بیماری‌های کلیوی، سرطان، کم‌خونی و انسداد ریه کمک کننده باشد.

همانطور که می‌دانید گلبول‌های قرمز خون، یکی از عناصر حیاتی برای سلامت بدن هستند و اکسیژن و مواد مغذی را به سلول‌های اندام‌های مختلف بدن انتقال می‌دهند. یک فرد سالم، باید میزان مشخصی از گلبول خون را داشته باشد. به عبارت دیگر بالا یا پایین بودن سطح هماتوکریت، می‌تواند زنگ خطری برای بیماری کم‌خونی، کم‌آبی بدن و یا غلظت خون باشد.

پس اگر علائم مرتبط با بالا یا پایین بودن هماتوکریت را مشاهده می‌کنید، بهتر است در اولین فرصت با مراجعه به بهترین آزمایشگاه تهران آزمایش HCT بدهید و نتایج آن را با پزشک مورد اعتماد خود در میان بگذارید.

محدوده نرمال HCT در آزمایش خون چقدر است؟

همانطور که اشاره کردیم هماتوکریت، نشان دهنده میزان گلبول های قرمز خون نسبت به کل حجم است. بالا بودن هماتوکریت در مقایسه با یک فرد معمولی نشان دهنده غلظت خون و پایین بودن آن نشان دهنده رقیق بودن خون است. حال شاید برایتان سوال باشد که مقدار هماتوکریت خون یک فرد سالم چقدر است؟

در پاسخ به این سوال باید بگوییم سطح هماتوکریت خون در سنین مختلف برای خانم‌ها و آقایان متفاوت است. از این رو با مراجعه به جدول زیر می‌توانید سطح HCT خود را با سطح نرمال اچ سی تی مقایسه کنید و از رقیق یا غلیظ بودن وضعیت خون خود مطلع شوید.

اچ سی تی پایین در آزمایش خون نشانه چیست؟

پایین بودن سطح اچ سی تی در آزمایش خون، نشان می‌دهد گلبول‌های قرمز خون شما کمتر از مقدار مورد نیاز بدن است و در اغلب موارد با علائم زیر همراه است:

• خستگی زیاد

• رنگ پریدگی چهره

• ضعف عمومی بدن

• سیاهی دور چشم

• بی حالی و پایین بودن دمای بدن

• پایین بودن میزان تمرکز

• تنگی نفس به ویژه در بارداری

• سر درد و سرگیجه

• دوره قاعدگی سنگین

دلایل پایین بودن سطح اچ سی تی در آزمایش خون

اگر بخواهیم لیستی از فاکتورهای مهم و اثرگذار در بروز هماتوکریت یا همان پایین بودن HCT در آزمایش خون، در اختیار شما قرار دهیم، باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• کم خونی

• سرطان خون (لوسمی)

• لنفوم

• سیروز (التهاب شدید کبد)‌

• بزرگ شدن طحال(اسپلنومگالی)

• سرطان گلبول های سفید خون

• مشکلات مغز استخوان

• کمبود آهن و ویتامین‌های B6 و B12

• وجود آب زیاد در بدن

• بیماری کلیوی

• کم کاری / پرکاری تیروئید

• تخریب ایمنی گلبول‌های قرمز خون

البته برای تشخیص نهایی، آزمایش‌ فوق به تنهایی کافی نیست، بلکه ممکن است پزشک با تجویز آزمایشات دیگری مانند CBC و بررسی سوابق بیماری، به نتیجه قطعی برسد.

هماتوکریت بالا چیست و چه علائمی دارد؟

اگر نتیجه آزمایش هماتوکریت شما، خبر از بالا بودن اچ سی تی در آزمایش خون را می‌دهد، باید بگوییم گلبول‌های قرمز خون شما از سطح مجاز بالاتر است و غلظت خون دارید و احتمالاً یک یا چند مورد از علائم زیر را تجربه می‌کنید:

• سبکی سر

• تنگی نفس و گُر گرفتگی

• قرمزی پوست

• تعریق بیش از اندازه

• سرگیجه و عدم تعادل

• درد مفاصل

• خارش (در کودکان)

• سردرد

• سوزش کف پا

دلایل بالا بودن سطح HCT در آزمایش خون

موارد زیر اصلی‌ترین فاکتورهای اثرگذار در بالا رفتن سطح HCT خون هستند:

• کم آبی بدن

• مسمومیت با مونوکسید کربن

• بیماری‌های قلبی مادرزادی

• بیماری مغز استخوان (پلی سیتمی ورا)

• وجود زخم یا عفونت در ریه‌ها

• اریتروسیتوز

• آپنه انسدادی خواب

• سیگار کشیدن

• استفاده از تستوسترون

پس از اینکه آزمایش هماتوکریت را انجام دادید و نتایج آن (بالا یا پایین بودن میزان HCT در  آزمایش خون) مشخص شد، قدم بعدی معلوم کردن علت آن است. چرا که درمان، بر اساس عامل به وجود آورنده است. برای این کار می‌توانید از فوق تخصص خون در تهران کمک بگیرید.  

راهکارهایی برای درمان سطوح غیر طبیعی هماتوکریت

اشاره کردیم که هماتوکریت بالا به وضعیتی اشاره دارد که تعداد گلبول‌های قرمز خون شما بیشتر از حد نرمال است. این وضعیت می‌تواند خطر لخته شدن خون و سایر مشکلات سلامتی را افزایش دهد. از این رو باید برای کاهش سطح هماتوکریت اقدامات لازم را انجام دهید.

برخی تغییرات در سبک زندگی می‌توانند به کاهش هماتوکریت بالا کمک کنند، از جمله این تغییرات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ترک سیگار و دخانیات

 سیگار کشیدن می‌تواند باعث افزایش هماتوکریت شود.

• مصرف کافی آب

 کم آبی می‌تواند باعث غلیظ شدن خون و افزایش هماتوکریت شود.

• ورزش منظم

ورزش می‌تواند به تنظیم جریان خون و کاهش هماتوکریت کمک کند.

• دوری از محیط های کم اکسیژن

کوهنوردی و زندگی در ارتفاعات، سطح اکسیژن خون را کاهش می‌دهد و در نتیجه غلظت خون افزایش پیدا می‌کند. پس بهتر است افراد دارای غلظت خون بالا، از زندگی در چنین محیط‌هایی بپرهیزند.

علاوه بر این دارو درمانی و مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک برای کنترل سطح HCT کمک کننده هستند. موارد زیر شناخته‌شده‌ترین داروها برای کاهش غلظت خون و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای هستند:

• داروهای ضد انعقاد

این داروها به جلوگیری از لخته شدن خون کمک می‌کنند.

• داروهای خاص برای بیماری‌های زمینه‌ای

 اگر بیماری زمینه‌ای مانند بیماری‌های مغز استخوان یا بیماری قلبی باعث هماتوکریت بالا شده باشد، پزشک ممکن است داروهایی برای درمان آن بیماری تجویز کند.

• فلبوتومی یا خون‌گیری نیز روشی است که در آن خون از بدن خارج می‌شود تا هماتوکریت کاهش یابد. این روش معمولاً برای افرادی که هماتوکریت آن‌ها به طور خطرناکی بالا است، استفاده می‌شود.

از طرف دیگر پایین بودن سطح اچ سی تی در آزمایش خون نیز خطرناک است و می‌تواند مشکلات جدی برای سلامتی شما ایجاد کند. از این رو برای رسیدن به سطح آپ سی تی نرمال، توصیه می‌شود سالم خوری و مصرف مواد غذایی مفید را اولویت قرار دهید. برای این کار می‌توانید دکتر تغذیه در تهران در سایت بهترینو جستجو نمایید و یک برنامه غذایی استاندارد متناسب با سن، وضعیت جسمانی و سایر شرایط خود دریافت نمایید.

جمع بندی

در این مطلب درباره HCT در آزمایش خون صحبت کردیم و اشاره کردیم که بالا یا پایین بودن سطح اچ سی تی به چه معناست. همچنین عوامل مؤثر در بالا رفتن و پایین آمدن HCT در آزمایش خون را معرفی کردیم. در نهایت راهکارهایی برای بهبود هماتوکریت ارائه دادیم.

یادآوری می‌کنیم که نرمال نبودن اچ سی تی در آزمایش خون را جدی بگیرید چرا که پایین بودن آن ممکن است زنگ خطری برای وجود یک نوع سرطان در بدن شما باشد و بالا بودن آن نیز ممکن است هشداری برای ایست قلبی و یا یکی از انواع سرطان باشد.

امیدواریم مطالعه این مطلب اطلاعات مفیدی درباره HCT در آزمایش خون در اختیار شما قرار داده باشد. 

سایر مقالات مرتبط