عمل کیست تخمدان چیست و چگونه انجام می شود؟

بسیاری از زنان با بروز علائمی همچون خونریزی شدید در دوره پریود یا دردهای شدید در سیکل عادت ماهیانه به پزشک زنان مراجعه می‌کنند تا علت این مشکلات را متوجه شوند. کیست در تخمدان یکی از دلایل اصلی بروز درد و ناراحتی است که اگر با روش‌های دارویی از بین نرود، بیمار مجبور به عمل کیست تخمدان می‌شود. برداشتن کیست به این روش تهاجمی در حال حاضر همچون گذشته دردناک نیست و با کمترین میزان برش روی بدن بیمار، می‌توان کیست‌های تخمدان را تخلیه کرد. 

این کیست‌ها معمولا به‌دلیل افزایش تولید و آزادسازی هورمون‌ها یا به‌دلیل اختلالات سیستم تخمدانی ایجاد می‌شوند. اگر مشکل کیست تخمدان دارید و پزشک متخصص زنان برای درمان شما روش جراحی را انتخاب کرده‌ است، حتما با ما در ادامه این مقاله از مجله پزشک همراه شوید تا شما را از عوارض و نکات مربوط به این روش درمانی بیشتر  آگاه کنیم.

هزینه عمل کیست تخمدان

اگر کیست تخمدان باعث درد شدید، خونریزی داخلی، فشار بر اعضای مجاور یا مشکلات دیگر شود و  زندگی روزمره را تحت تاثیر قرار دهد، پزشک متخصص زنان و زایمان در تهران مجبور به انتخاب روش جراحی برای درمان خواهد بود. عمل کیست تخمدان معمولا توسط یک جراح و متخصص زنان انجام می‌شود.

هزینه عمل نیز براساس روش انتخابی برای جراحی، خصوصی یا دولتی بودن بیمارستان، دستمزد پزشک، تجهیزات مورد استفاده در زمان جراحی و میزان پوشش بیمه‎ای بیمار تعیین می‌شود. به‌صورت کلی دو روش برای عمل کیست تخمدان وجود دارد که این روش‌ها عبارتند از:

• لاپاراسکوپی: این روش رایج‌ترین نوع عمل کیست تخمدان است. در این روش جراح چند برش کوچک در شکم ایجاد می‌کند و سپس یک لاپاراسکوپ که یک لوله نازک با دوربین است را وارد بدن می‌کند. جراح از لاپاراسکوپ برای دیدن کیست‌های موجود در تخمدان و تخلیه آن‌ها با دستگاه‌های مخصوص استفاده می‌نماید.

• لاپاراتومی: این عمل شامل ایجاد یک برش بزرگ‌ در ناحیه شکم برای دسترسی به تخمدان‌هاست. لاپاراتومی فقط در مواردی استفاده می‌شود که کیست سایز بزرگی داشته باشد یا تخمدان مشکلات دیگری نیز علاوه‌بر کیست دارد.

اقدامات لازم پیش از عمل برداشتن کیست های تخمدان

کیست تخمدان فقط با معاینه بالینی لگن توسط دکتر زنان در تهران یا در زمان سونوگرافی قابل تشخیص است. پزشک معمولا براساس اندازه کیست، نسبت به انتخاب روش درمانی تصمیم‌گیری می‌کند، اگر کیست بزرگ نباشد و به درمان دارویی پاسخ دهد نیازی به جراحی نیست. اما در شرایطی که ابعاد کیست بزرگ باشد، بیمار با تشخیص پزشک مجبور به عمل کیست تخمدان می‌شود. اما انجام برخی از اقدامات قبل از عمل ضروری است و بر روند درمان تاثیر مثبت دارد. این موارد عبارتند از:

• مشاوره با پزشک: زمانی‌که پزشک تنها را درمان کیست در تخمدان را جراحی تشخیص دهد، یک جلسه اختصاصی برای بیمار می‌گذارد تا مراحل جراحی را به‌صورت کامل برای وی تشریح کند. در این مرحله بیمار می‌تواند تمامی سوالات خود در مورد روند درمان و مراقبت‌های قبل و بعد از عمل کیست تخمدان را از پزشک خود بپرسد.

• آزمایش‌های ضروری: قبل از عمل، ممکن است نیاز به انجام تست‌های تشخیصی داشته باشید. این تست‌ها ممکن است شامل آزمایش خون، سونوگرافی و یا MRI باشد تا پزشک زنان اطلاعات بیشتری در مورد ابعاد و نوع کیست داشته باشد. براساس نتایج آزمایش در این مرحله، روش بیهوشی بیمار نیز در طول عمل انتخاب می‌شود.

• پیشگیری از عفونت: پزشک شما ممکن است قبل از عمل داروهایی برای پیشگیری از عفونت به شما تجویز کند. همچنین رعایت دقیق دستورات بهداشتی همچون استحمام قبل از عمل ضروری است.

• بررسی حساسیت دارویی: معمولا تیم جراحی قبل از عمل از بیمار سوالاتی در مورد حساسیت دارویی می‌پرسند که وی باید دقیق و صادقانه به این سوالات پاسخ دهد.

• ناشتا بودن قبل از عمل: بیمار باید حداقل ۸ ساعت قبل از عمل چیزی نخورده باشد و به‌صورت ناشتا وارد اتاق عمل شود.

• قطع مصرف برخی داروها: برای جلوگیری از خونریزی در طول عمل کیست، پزشک ممکن است مصرف برخی داروها را قبل از عمل برای بیمار ممنوع کند. مصرف بعضی از داروهای گیاهی نیز باید با نظر پزشک قبل از عمل قطع شود.

• تغذیه سالم: قبل از عمل به اندازه کافی استراحت کنید و مواد غذایی سالم میل نمایید.

عمل کیست تخمدان چقدر طول میکشد؟

مدت زمان عمل کیست تخمدان بر اساس شرایط بیمار، اندازه کیست و روش جراحی متفاوت است، اما به‌صورت معمول این عمل ۱ الی ۲ ساعت طول می‌کشد. بیمار بعد از ریکاوری در اتاق عمل چند ساعت یا یک روز در بیمارستان بستری می‌شود تا روند درمانی کامل شود. زمان بازگشت به فعالیت‌های روزمره نیز به نوع عمل بستگی دارد و در افراد مختلف این زمان یکسان نیست.

مراقبت های بعد از جراحی کیست تخمدان

پس از عمل برداشتن کیست تخمدان مراقبت‌های بعد از جراحی بسیار مهم است تا روند بهبود بیمار به‌خوبی طی شود. بیمار پس از جراحی در بیمارستان تحت نظر پزشکان و پرستاران قرار می‌گیرد و برای کنترل درد از داروهای مسکن قوی استفاده می‌شود. معمولا بعد از جراحی کادر درمان بیمار را تشویق به راه رفتن می‌کنند تا محل جراحی سریع‌تر ترمیم شود. بیمار اگر به روش لاپاراسکوپی عمل کیست تخمدان را انجام دهد، یک هفته اجازه فعالیت جسمانی شدید را ندارد. اما برای بیمارانی که به‌روش لاپاراتومی جراحی خود را انجام می‌دهند، منع از فعالیت‌های جسمی تا ۶ هفته ادامه دارد. از دیگر مراقبت‌های بعد از جراحی کیست تخمدان نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استراحت کافی و رعایت دستورات پزشک همچون رژیم غذایی، داروهای تجویز شده و موارد دیگر بسیار مهم است.

• پس از عمل باید از محل جراحی به‌خوبی مراقبت شود، این مرحله شامل تعویض منظم پانسمان و استفاده از مواد ضدعفونی مناسب برای تمیز کردن محل جراحی است. جلوگیری از هرگونه عفونت پس از عمل کیست تخمدان بسیار اهمیت دارد و بیمار باید با رعایت بهداشت به این موضوع دقت کند.

• کنترل درد و مصرف منظم داروهای مسکن تجویز شده توسط پزشک؛

• پیاده‌روی‌های کوتاه و مکرر داشته باشید تا به گردش خون کمک کند و از یبوست جلوگیری نماید.

• پس از عمل ممکن است نیاز به معاینه پزشک و سونوگرافی داشته باشید که این مراحل باید در زمان تعیین شده انجام شود.

• مصرف مواد غذایی سالم و پر از مواد مغذی می‌تواند فرآیند بهبود را تسریع کند. مصرف مواد غذایی غنی از پروتئین، میوه و سبزیجات و نوشیدن آب کافی بر روند درمان تاثیر مثبت دارد.

• در صورتی‌که هرگونه علائم غیر عادی مانند خونریزی شدید، مشکل ادرار، درد شدید یا تورم ناگهانی در محل جراحی مشاهده کردید، باید به‌سرعت با پزشک خود تماس بگیرید و به مراکز درمانی مراجعه نمایید.

بعد از عمل کیست تخمدان چه بخوریم؟

یکی از عوامل موثر بر بهبود بیمار پس از جراحی برداشتن کیست تخمدان، مراقبت‌های بعد از عمل همچون تغذیه مناسب است.  پس از عمل برداشتن کیست تخمدان نوشیدن مایعات و پرهیز از خوردن غذاهای چرب و سنگین اهمیت زیادی دارد. از دیگر نکات مهم در مورد تغذیه پس از عمل نیز باید به‌موارد زیر اشاره کرد:

مواد غذایی غنی از پروتئین: پروتئین برای بهبود سریع عضلات و بازسازی بافت‌های بدن بسیار اهمیت دارد. بنابراین مصرف منابع غذایی حاوی پروتئین همچون مرغ، ماهی، سویا، لبنیات نیمه چرب و حبوبات پس از عمل بسیار مفید است.

مواد غذایی دارای فیبر: مصرف مواد غذایی دارای فیبر می‌تواند از یبوست در دوران پس از عمل جلوگیری کند و باعث بهبود حرکت روده‌ها شود. میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و آرد سبوس‌دار از جمله منابع غنی از فیبر هستند. البته خوردن انواع کلم بروکلی، کلم سفید و میوه‌های نفاخ در این دوران ممنوع است.

مواد غذایی دارای ویتامین و مواد معدنی: ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند ویتامین C، ویتامین A، ویتامین D، کلسیم و آهن برای بهبود عملکرد سیستم ایمنی، بازسازی بافت‌ها و ایجاد انرژی لازم برای بهبودی پس از جراحی برداشتن کیست تخمدان بسیار حیاتی هستند.

مصرف مایعات بیشتر: برای جلوگیری از دهیدراسیون و حفظ وضعیت هیدراته بدن پس از عمل مصرف مایعات بیشتر مانند آب، آب میوه طبیعی، چای و آب‌های معدنی بسیار مفید است. البته مصرف آب پرتقال و آب گوجه‌فرنگی در این دوران ممنوع است.

اجتناب از مواد غذایی مضر: پس از عمل بهتر است از مواد خوردن غذایی مانند فست فودها، شیرینی، قهوه و الکل که احتمال بروز عفونت را افزایش می‌دهند، به‌شدت خودداری کنید.

علت درد بعد از عمل کیست تخمدان

درد پس از عمل کیست تخمدان دلایل مختلفی دارد، معمولا در روزهای ابتدایی پس از عمل این درد طبیعی است و بیمار با مصرف مسکن می‌تواند درد را تحمل کند. اما به‌صورت کلی هر نوع برشی در پوست و بافت باعث درد می‌شود. این درد معمولا طی چند روز یا چند هفته پس از جراحی تخمدان به تدریج فروکش می‌کند.

عوارض جراحی کیست تخمدان چیست؟

عمل کیست تخمدان ممکن است در برخی از بیماران عوارضی داشته باشد که با دقت همراهان بیمار و پزشک این عوارض پس از عمل قابل کنترل است. به‌صورت کلی مهم‌ترین و خطرناک‌ترین عوارض جراحی کیست تخمدان عبارتند از:

• نفخ شکم: در طول جراحی گاز ممکن است وارد حفره شکمی شما شود. این گاز می‌تواند باعث ایجاد نفخ و درد شود. نفخ با گذشت زمان از بین می‌رود.

• تحریک روده: جراحی می تواند روده شما را تحریک کند و منجر به درد، نفخ و یبوست شود که با تغذیه مناسب می‌توان این مشکل را نیز برطرف کرد.

• لخته شدن خون: لخته شدن خون در پا (ترومبوز وریدی عمیق) یا ریه (آمبولی ریه) یک از عوارض خطرناک این عمل است که بیمار باید برای درمان آن سریعا به پزشک مراجعه کند.

• عفونت: عفونت محل جراحی نیز یکی از دلایل شایع درد در محل عمل کیست تخمدان است که باید برای درمان آن به پزشک مراجعه شود.

• خونریزی شدید: در برخی بیماران ممکن است محل جراحی به‌صورت داخلی دچار خونریزی شود و برای بیمار خطر جانی داشته باشد.

• عود کیست پس از جراحی: یکی از عوارض نادر عمل برداشتن کیست تخمدان، عود کردن مجدد کیست چند ماه پس از عمل است که بیمار در این شرایط مجبور به عمل مجدد یا در موارد خاص تخلیه یک یا هر دو تخمدان می‌شود که نتیجه این موضوع ناباروری در بیمار است.

سخن پایانی

عمل کیست تخمدان یکی از روش‌های درمانی موثر برای کاهش درد، جلوگیری از خونریزی شدید، تسکین علائم ناشی از فشار کیست بر اعضا و اندام‌های اطراف و حفظ سلامتی عمومی بیمار است. با انجام این جراحی امکان بهبود باروری، کاهش خطرات مرتبط با کیست‌های بزرگ یا عفونی و بهبود کیفیت زندگی برای بیماران ایجاد می‌شود. اما بهتر است قبل از هر اقدامی برای درمان کیست تخمدان به متخصص زنان مراجعه کنید تا وی تشخیص لازم برای روش درمانی مناسب را بدهد. همچنین جهت دریافت نوبت معاینه از پزشک زنان در شهر خود می‌توانید از سامانه پزشک کمک بگیرید. در این سامانه امکاناتی فراهم شده تا بیماران بتوانند در اسرع وقت از نزدیک‌ترین متخصص به محل زندگی خود وقت ویزیت بگیرید. 

زنان و زایمان