آرامگاه دانیال نبی در ساحل شرقی رودخانه «شاوور» و رو‌به‌روی تپه «ارگ» قرار دارد؛ این بنا دارای گنبدی ارچین است که چون نگینی در قدیمی‌ترین شهر جهان (شوش) خودنمایی می‌کند. با ما در کجارو همراه باشید تا بیشتر با وقایع تاریخی پیرامون این منطقه آشنا شویم.
قدمت شهر شوش
شهر شوش به قولی کهن‌ترین شهر جهان است، که در استان خوزستان قرار دارد و حدود ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح (ع) به‌عنوان کانون مذهبی ساکنان دشت اطراف ساخته شد. این شهر سال‌ها حیات پرفراز و نشیب و توام با روزهای پیروزی و شکست، رونق و رکورد و آبادانی و ویرانی را تجربه کرده است. با سقوط هخامنشی در سال ۳۳۲ ق.م به‌مرور در سراشیبی افول افتاد و در قرون میانه اسلامی رونق خود را به‌کل از دست داد و به روستای کوچکی گرداگرد آرامگاه دانیال نبی (ع) تبدیل شد.
شوش در دوره ایلامی‌ها هزاران سال مرکز این تمدن و در دوره هخامنشیان پایتخت سیاسی این امپراتوری پهناور بوده است. در دوره ساسانیان شوش به‌همراه شوشتر و گندی شاپور به‌عنوان مراکز اقتصادی تولید و صادرات ابریشم به اقصی‌نقاط جهان مطرح بودند. شوش در سال ۱۷ ه.ق به تصرف مسلمانان درآمد. هنگامی‌که مرکز خوزستان به اهواز منتقل شد شوش اهمیت خود را از دست داد. با توجه به اهمیت و موقعیت جغرافیایی و سیاسی خاص شوش بود که راه‌های بسیاری و به‌ویژه راه بزرگ موسوم به «راه شاهی» ارتباط این شهر را به نقاط گوناگون جهان برقرار کرد.
دانیال نبی کیست؟
دانیال یکی از پیامبران بنی‌اسرائیل است که در قرن هفتم پیش از میلاد در بابل زندگی می‌کرده، بعد از مدتی وی به‌همراه عده‌ای از قوم یهود به ایران مهاجرت کرد و درشوش ساکن شد، تبارش به پسر چهارم از همسر اول یعقوب برمی‌گردد. زمان دقیق زندگی دانیال مشخص نیست؛ تصور می‌شود که او تا سال سوم زندگی کوروش هخامنشی زنده بودمحل دفن او به قطع مشخص نیست، ولیکن بیشترین تاریخ‌نگاران، آرامگاه دانیال نبی را درشوش می‌دانند، بعد از فتح بابل به دست کورش، دانیال نبی به شوش مهاجرت وحدودا درسن ۸۳ سالگی فوت و جسدش پس از مومیایی شدن در شرق رودخانه شاوور (شاه هور، شاهپور) دفن می‌شود.البته مکان‌های دیگری در عراق، بابل، مصر و سمرقند نیز ادعای مقبره دانیال رادارند. بعضی نوشته‌ها ادعا می‌کنند که تیمورلنگ بقایای دانیال را از شوش به سمرقند آورد که البته این موارد صرفا احتمال است .
مقبره دانیال نبی
محل مقبره دانیال نبی در شوش
بنای آرامگاه دانیال نبی در سال ۱۲۴۹ خورشیدی به دستور روحانی شیعه جعفر شوشتری و به دست حاج ملاحسین معمار پس از سیل ویرانگر همان سال که باعث تخریب بنای قبلی شده بود، ساخته شد و ضریحی در مرکز آن قرار گرفت.
این مکان یکی از آرامگاه‌های مذهبی با گنبدی اورچین و دوپوسته بی‌نظیر ایران است.این گنبد دارای ۲۵ طبقه مضرس و دو پوسته است. ارتفاع گنبد نیز در حدود ۲۰ متر و قطر آن در حدود ۵ متر است. یکی از ویژگی‌های این مقبره مقیاس انسانی بودن در پوسته داخلی یا آهیانه آن است.گنبد دانیال نبی در دوره سلجوقی ساخته می‌شود اما مشخص است که اندیشه سبک معماری چغازنبیل در ذهن معماران آن روزگار هنوز برجای‌مانده است. تقسیم نیروها به‌وسیله آهیانه که در نهایت منجر به افزایش عمر گنبد می‌شود از دیگر ویژگی‌های آن است. پوسته خارجی کارکرد شهری و نمادین دارد که از دور و از تمام نقاط شر و حتی خارج از شهر به چشم می‌خورد و همچون خورشیدی تمام منطقه را ازنظر می‌پوشاند. ساختمان و گنبد موزه آبادان از روی آرامگاه دانیال نبی کپی‌برداری شده است.
از سمت غربی، آرامگاه با کاشی‌کاری‌های ایرانی، اسلامی که بر سر در آن نوشته‌شده، آستانه متبرکه حضرت دانیال نبی تزیین‌شده است. از سمت شرقی دو مناره به ارتفاع حدود ۱۰ متر در دو طرف قرار دارد. تاریخی که روی مناره حک‌شده ۱۳۳۰ هجری قمری است با استادکاری حاج ملأ حسین معمارباشی.
از سوی دیگر می‌توان دید که چطور معماران منطقه بومی جنوب از ساقه درخت خرما برای ساخت گنبد استفاده کرده‌اند. ساقه درخت خرما پله‌پله ای است و در جنوب فراوان یافت می‌شود.
(در برخی از کتب از دانیال نبی به‌عنوان پیامبر باران یاد شده است)چراکه در سال ۱۶ ه ق، فرمانده سپاه اسلام بعد از بازگشت از جنگ هرمزان جسد مومیایی شده دانیال نبی را می بیند و مردم بومی به او می گویند؛ هروقت ما احتیاج به باران داشته باشیم جسد را از آلونک بیرون می آوریم و به حکم خداوند باران می بارد و هروقت آن را داخل می بریم باران تمام می‌شود.ابوموسی اشتری فرمانده سپاه اسلام از خلیفه وقت (عمر) راهکار می‌خواهد و حضرت علی (ع) پیغام می‌دهد؛ دانیال نبی بردار من است، ایشان را پس از غسل، کفن و رو به قبله دفن کنید و آب رودخانه را از روی قبر عبور دهید تا نگهبانی باشد برای غارت نا اهلان. بعد از پیامبر اسلام (ص) تنها پیامبری که رو به کعبه دفن شده، دانیال نبی است.دانیال نبی کتابی دارد به نام “کتاب دانیال” به زبان عبری، مشتمل بر ۱۲ فصل که خوابها، خاطرات زندگی و رویاهای دانیال نبی را بازگو می‌کند، می گویند؛ در کتاب دانیال به منجی آخر الزمان نیز اشاره شده است و شیعیان معتقدند؛ در زمان حضور حضرت مهدی (عج) ۴ پیامبر او را همراهی می‌کنند که دانیال نبی فرمانده سپاه ایشان است.
ورودی آرامگاه دانیال نبی از شرق است که دو مناره به ارتفاع حدود ۱۰ متر در دو طرف آن قرار دارد. تاریخی که روی مناره حک شده ۱۳۳۰ ه ق است با استاد کاری حاج ملاحسین معمار باشی.و خوب است بدانید که ورودی تمامی کنیسه ها از سمت شرق است .
آرامگاه دانیال نبی که از جاهای دیدنی شوش به شمار می‌رود، در سال ۱۳۱۰ تحت مجموعه شهر شوش و تل‌های مجاور آن به شماره ۵۱ در فهرست آثار ملی قرار گرفت اما در سال ۱۳۶۸ لوح المثنی شماره ۵۱ آن ثبت شد. این آرامگاه هرساله پذیرای عده کثیری از زائران مسلمان و غیرمسلمان و همچنین توریست‌های ایرانی و خارجی است.
$('.map-container') .click(function(){$(this).find('iframe').addClass('clicked')}) .mouseleave(function(){$(this).find('iframe').removeClass('clicked')});
عکس کاور از مسعود محمدی
نویسنده: مرتضی گودرزی