ارتودنسی دندان چیست؟(مراحل، معایب و مزایا + عکس قبل و بعد)
تاریخ انتشار: ۱۴۰۳/۳/۵
از چند دهه پیش تاکنون متخصصان بهداشت دهان و دندان، از ارتودنسی به عنوان یکی از پرکاربردترین روش‌های درمانی در حوزه دندانپزشکی، برای درمان ناهنجاری‌های دندانی و فکی استفاده می‌کردند. اما آیا می‌دانستید که علاوه بر بهبود ظاهری، ارتودنسی میتواند در عملکرد دهان، گفتار، تنفس و حتی خودایمنی شما بهبود ایجاد کند؟
در این مقاله، به بررسی چگونگی عملکرد ارتودنسی، اثرات مثبت آن بر سلامت دهان و دندانها و همچنین نکات مهمی که قبل از تصمیم‌گیری برای شروع این درمان باید در نظر گرفته شوند، می‌پردازیم. همراه ما باشید تا با ارتودنسی و اهمیت آن آشنا شوید.
ارتودنسی دندان چیست و چگونه انجام میشود؟
ارتودنسی، هنر و علمی است که به اصلاح ناهنجاری‌های دندانی و فکی می‌پردازد تا دندانها و فک‌ها به حالت صحیح خود بازگردند. این فرآیند، معمولاً با استفاده از وسایل ثابت یا متحرکی صورت می‌گیرد که فشار ملایمی را بر دندانها وارد می‌کنند تا به تدریج در موقعیت صحیح قرار گیرند.
ارتودنسی به ۲ روش اصلی انجام میشود: ارتودنسی ثابت و متحرک. در هر دو حالت، ارتودنتیست با توجه به شدت ناهنجاری و مشخصه‌های دندانی، یک برنامه درمانی متناسب را تعیین میکند.
در ارتودنسی، اولویت بهبود زیبایی لبخند و عملکرد بهتر دهان و فک است که باعث بهبود کیفیت زندگی فرد میشود. بنابراین، هم پیشگیری از مشکلات دندانی و لبخندی جذاب‌تر، هم اصلاح مشکلات موجود از جمله اهداف ارتودنسی است.
مراحل این درمان متناسب با شدت مشکل و واکنش فرد به درمان متفاوت است. این مراحل عموماً شامل معاینه اولیه، عکسبرداری، درمان سایر مشکلات دهانی و در نهایت، شروع درمان ارتودنسی متناسب با نیازهای فرد، میشود.
در هر صورت، مشاوره با یک متخصص ارتودنسی در تهران، اولین گام موفقیت در این مسیر است. از آنجایی که ارتودنسی تاثیر مستقیمی بر ظاهر و عملکرد دهان و فک دارد، انتخاب درمان مناسب و انجام آن تحت نظر یک متخصص میتواند بهبود چشمگیری را برای شما به همراه داشته باشد.
با انجام این درمان، علاوه بر بهبود لبخند و ظاهر فیزیکی، می‌توانید از عملکرد بهتر دهان و فک نیز بهره‌مند شوید و از زندگی با اعتماد به نفس بیشتری، لذت ببرید.
انواع ارتودنسی و تفاوت‌های آنها با یکدیگر
در دنیای ارتودنسی، انواع مختلفی از روش‌ها و دستگاه‌ها برای اصلاح ناهنجاری‌های دندانی و فکی استفاده میشود. در ساده‌ترین تقسیم‌بندی، ارتودنسی به دو گروه ثابت و متحرک تقسیم میشود. در ارتودنسی ثابت، دستگاه‌ها به طور دائمی بر روی دندانها نصب می‌شوند و پس از اتمام درمان توسط متخصص برداشته می‌شوند، در حالی که در ارتودنسی متحرک، دستگاه‌ها قابلیت برداشت و نصب دوباره را دارند.
ارتودنسی ثابت
ارتودنسی ثابت یک روش درمانی است که با استفاده از براکتها و کلمپ‌هایی که بر روی دندانها قرار می‌گیرند، انجام میشود. این براکتها با استفاده از سیم‌هایی که به آنها وصل می‌شوند، فشاری روی دندانها ایجاد می‌کنند تا آنها را به جای خود بازگردانند و به ترتیب، جابجایی و تنظیم آنها را فراهم کنند. این روش اغلب برای تنظیم دندان‌های برجسته، متراکم شده یا چرخشی استفاده میشود.
ارتودنسی متحرک
ارتودنسی متحرک یک روش درمانی است که از دستگاههای قابل جابجایی استفاده میکند که میتوان آنها را در وضعیت‌های مختلف قرار داد. این دستگاه‌ها به دندانها و فک‌ها فشار و کششی اعمال می‌کنند تا در طول زمان تغییراتی در ترتیب و موقعیت دندانها به وجود آید.
ارتودنسی سرامیکی
در ارتودنسی سرامیکی، براکتهای سفید رنگ و شفاف به جای براکتهای فلزی بر روی دندانها قرار می‌گیرند. این روش به دلیل ظاهر زیبا و کم‌نمایشی براکتها، محبوبیت زیادی در بین افراد بزرگسال و نیز در افرادی که می‌خواهند ارتودنسی خود را مخفی کنند، دارد.
ارتودنسی لینگوال
در ارتودنسی لینگوال، براکتها به سمت داخل دهان نصب می‌شوند، به طوری که از نظر ظاهری غیر قابل مشاهده هستند. این روش برای افرادی که از نظر ظاهری ترجیح می‌دهند ارتودنسی آنها پنهان باشد، مناسب است.
هر یک از این روش‌ها و دستگاه‌ها، مزایا و معایب خود را دارند و انتخاب مناسب بین آنها به عواملی مانند نوع مشکل، ترجیحات بیمار، بودجه و سایر فاکتورهای شخصی بستگی دارد. برای انتخاب بهترین روش، مشاوره با یک دندانپزشک در تهران و متخصص ارتودنسی و ناهنجاری‌های فکی در تهران ضروری است.
مراحل ارتودنسی دندان
ارتودنسی، فرآیندی پیچیده و چند مرحله‌ای است که برای بهبود و زیبایی ترتیب دندانها و فک‌ها انجام میشود. این فرایند شامل مراحل زیر است:
1. مشاوره
در این مرحله، شما با پزشک متخصص درمورد مشکلات دندانی و فکی خود صحبت می‌کنید و اهدافتان را بیان می‌کنید. پس از بررسی مشکلات، تصمیم برای انجام ارتودنسی یا نیاز به روش‌های درمانی دیگر گرفته میشود.
2. عکس برداری
عکسبرداری از دندانها و فک‌ها برای تشخیص دقیق و برنامه‌ریزی مناسب ارتودنسی انجام میشود. این عکس‌ها شامل OPG و عکس‌های دیجیتال می‌شوند تا وضعیت دندانها به دقت مشخص شود.
3. قالب‌گیری
در این مرحله، قالب‌هایی از دندانها تهیه میشود تا وضعیت قبل و بعد از ارتودنسی بهتر مشخص شود.
4. ترمیم دندانها
در صورت نیاز، قبل از براکت‌گذاری، ترمیم دندان‌های دچار پوسیدگی یا مشکلات دیگر انجام میشود.
5. براکت‌گذاری
براکتها بر روی دندانها قرار می‌گیرند که زمان آن نیز متناسب با نوع ارتودنسی و براکت انتخابی است.
6. مراقبت از دندانها
در طول دوره ارتودنسی، مراقبت از دندانها و براکتها بسیار مهم است. این شامل تمیزی منظم، استفاده از مسواک و نخ دندان، و خودداری از مواد غذایی مخرب میشود.
7. مراجعه‌های دوره‌ای به متخصص ارتودنسی
پس از براکت‌گذاری، شما باید در زمان‌های مشخص به پزشک مراجعه کنید تا براکتها تنظیم شده و فرآیند تغییرات دندانی‌تان بررسی شود.
8. استفاده از ریتینر
پس از اتمام فرایند ارتودنسی، استفاده از ریتینر برای حفظ و ثابت ماندن نتایج بسیار مهم است.
هر مرحله از این فرایند با دقت و با توجه به نیازهای ویژه هر بیمار انجام میشود تا به نتیجه مطلوب دست یابیم. همچنین برای داشتن دندان‌های سالم و زیبا، رعایت همه مراحل و مشاوره با پزشک متخصص ارتودنسی امری ضروری است.
ارتودنسی چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان استفاده از ریتینر یا نگهدارنده ارتودنسی برای هر فرد متفاوت بوده و به عواملی مانند سن، شدت ناهنجاری‌ها، و شرایط مختلف بستگی دارد. اما در اغلب موارد، بین ۱ تا ۳ سال استفاده از ریتینر لازم است تا دندانها به شکل پایدار و محکم در جای خود قرار بگیرند. با این حال مدت زمان ممکن است با توجه به شرایط و نوع درمان متغیر باشد. مشورت با پزشک متخصص و رعایت راهنمایی‌های ارائه شده برای حفظ سلامت دندانها و بهبود ناهنجاری‌های آنها بسیار حیاتی است.
مزایا و معایب ارتودنسی چیست؟
درمان ارتودنسی دارای مزایا و معایب متعددی است. مزایا شامل بهبود ظاهر دندانها و فک، اصلاح ناهنجاری‌های دندانی، افزایش اعتماد به نفس، و بهبود عملکرد طبیعی دهان می‌باشد. این درمان میتواند مشکلات ژنتیکی فک و دهان را بهبود بخشد و از مشکلات بعدی نیز جلوگیری کند. از جمله معایب آن میتوان به احتمال بازگشت دندانها به حالت اولیه پس از مدتی، حساسیت دندانی، تغییرات در ساختار لثه، و طولانی بودن دوره درمان اشاره کرد. همچنین همکاری نکردن بیمار با متخصص ارتودنسی و عدم رعایت توصیه‌ها میتواند منجر به تاثیرات منفی در درمان شود. بنابراین، در نظر گرفتن مزایا و معایب این روش و همکاری فعال با پزشک بسیار حیاتی است.
مزایا و معایب انواع روش های ارتودنسی
مزایا و معایب ارتودنسی ثابت
مزایا:
کاربرد بلند مدت: این روش، برای درمان ناهنجاری‌های شدید دندانی بلندمدت مناسب است.
گزینه‌های متنوع: با وجود براکتهای متنوع، افراد می‌توانند براکت‌هایی را انتخاب کنند که با سلیقه شان همخوانی داشته باشد.
کاربرد چندگانه: قابلیت استفاده از ارتودنسی ثابت در تمامی افراد بدون توجه به سن را فراهم میکند.
کنترل توسط متخصص: تحت نظر متخصص ارتودنسی، تنظیمات دقیقی انجام میشود که خطر آسیب به دندانها را کاهش می‌دهد.
معایب:
مدت زمان طولانی درمان: درمان با این روش ممکن است طولانی‌تر از روش‌های دیگر باشد.
احساس ناراحتی و درد: براکتهای ثابت ممکن است احساس ناراحتی و درد در دهان ایجاد کنند.
مشکلات در رعایت بهداشت دهان: براکتهای ثابت می‌توانند رعایت بهداشت دهان و دندان را دشوارتر کنند.
محدودیت در تکلم و غذاخوردن: بعضی از افراد ممکن است در تکلم و غذاخوردن با مشکلاتی روبه‌رو شوند.
مزایا و معایب ارتودنسی متحرک
مزایا:
خروجی موقت: بیمار میتواند دستگاه ارتودنسی را در زمان‌های خاص مانند مسواک زدن و غذاخوردن از دهان خارج کند.
زیبایی: پلاک‌های متحرک به وضوح قابل مشاهده نیستند.
راحتی در بهداشت دهان و دندان: خروج دستگاه متحرک در زمان مسواک زدن باعث میشود بهداشت دهان و دندان راحت‌تر باشد و خطر ابتلا به بیماری‌های لثه کاهش پیدا میکند.
مدت زمان کوتاه‌تر درمان: معمولاً درمان با این روش به زمان کمتری نیاز دارد.
معایب:
نگهداری دشوار: نیاز به نگهداری دقیق و مراقبت از دستگاههای متحرک وجود دارد.
هزینه بالاتر: هزینه این روش ممکن است بالاتر از ارتودنسی ثابت باشد.
ناکارآمدی در موارد شدید: برخی از ناهنجاری‌های شدید دندانی و فکی با این روش قابل درمان نیستند.
وابستگی به همکاری بیمار: نتیجه درمان به همکاری بیمار با ارتودنتیست بستگی دارد.
مزایا و معایب ارتودنسی براکت سرامیکی
مزایا:
نامرئی بودن: براکتهای سرامیکی به وضوح روی دندان قابل مشاهده نیستند.
کمترین آسیب به لثه: این روش به لثه کمترین آسیب را وارد میکند.
کاهش درد: با استفاده از فشار کمتر، درد و حساسیت کمتری برای بیمار ایجاد میشود.
معایب:
هزینه بالا: این روش هزینه بالایی دارد.
تغییر رنگ: به دلیل شفافیت براکتها، احتمال تغییر رنگ در آنها بیشتر است.
مقاومت کمتر: براکتهای سرامیکی معمولاً مقاومت کمتری نسبت به براکتهای فلزی دارند.
مزایا و معایب ارتودنسی لینگوال
مزایا:
نامرئی بودن: براکتهای لینگوال در سطح پشتی دندانها قرار می‌گیرند، بنابراین از نظر ظاهری نامرئی هستند، که برای افرادی که دیده شدن براکتهای ارتودنسی خود را نمی‌پسندند، مناسب است.
قابلیت درمان برای ناهنجاری‌های شدید: این روش ارتودنسی معمولا برای درمان ناهنجاری‌های شدید فکی و دندانی مناسب است.
معایب:
تاثیرات در تکلم: براکتهای لینگوال در تماس مستقیم با زبان قرار می‌گیرند که میتواند تاثیراتی در تکلم داشته باشد.
هزینه بالا: روند درمانی لینگوال ممکن است پیچیده تر و هزینه بیشتری نسبت به روش‌های دیگر داشته باشد.
رعایت بهداشت دهان و دندان: به دلیل قرارگیری براکتها در ناحیه پشتی دندانها، رعایت بهداشت دهان و دندان ممکن است سخت‌تر باشد.
احتمال بروز زخم‌های دهانی و زبان: براکتهای لینگوال می‌توانند باعث بروز زخم‌های دهانی و زبانی شوند، زیرا در تماس مستقیم با آنها قرار دارند.
بهترین سن ارتودنسی دندان
سن یکی از عوامل مهم در تعیین زمان مناسب برای شروع درمان ارتودنسی است. اگرچه ممکن است برای هر فرد، زمان مناسب برای شروع ارتودنسی متفاوت باشد، اما در کل، سن اهمیت زیادی در این زمینه دارد. به طور کلی، بهترین زمان برای شروع ارتودنسی در دوران بلوغ است. در این دوره، دندانها و فک‌ها به اندازه‌ی کافی رشد کرده‌اند و امکان اصلاح ناهنجاری‌های دندانی و فکی وجود دارد. اما در صورت سالم بودن لثه و استخوان فک، ارتودنسی میتواند در سنین بزرگتر نیز انجام شود.
علاوه بر این، ناهنجاری‌های دندانی و فکی که از کودکی قابل تشخیص است، اگر به تعویق بیفتند، ممکن است نیاز به درمان‌های جراحی داشته باشند. بنابراین، در نظر گرفتن سن در درمان این عارضه اهمیت بسیار زیادی دارد. از این رو، معاینات و مشاوره‌های مرتب با متخصص ارتودنسی، به کودکان و نوجوانان کمک میکند تا در صورت نیاز، در زمان مناسب اقدام به شروع درمان ارتودنسی کنند و از مشکلات بعدی جلوگیری نمایند.
در کل، بهتر است که درمان ارتودنسی از سنین پایین‌تری شروع شود تا بتوان از جراحی‌های بزرگتر و هزینه‌های بیشتر در آینده جلوگیری کرد. اما با توجه به شرایط مختلف هر فرد، تصمیم نهایی برای شروع درمان باید توسط متخصص ارتودنسی و با توجه به شرایط فردی هر بیمار گرفته شود.
قیمت و هزینه ارتودنسی دندان
هرچند که ارتودنسی یکی از درمان‌های رایج در زمینه‌ی بهبود ناهنجاری‌های دندانی و فکی است، اما ارائه‌ی قیمت دقیق برای این درمان بسیار پیچیده است. این پیچیدگی به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد هر بیمار و نوع مختلف ناهنجاری‌های دندانی و فکی است. در واقع، هیچ دو بیماری به یک شکل کاملاً مشابه درمان نمی‌شوند و این امر تاثیر مستقیمی بر هزینه و زمان درمان دارد.
عوامل متعددی از جمله نوع مشکل، شدت ناهنجاری، سن بیمار، روش ارتودنسی، مدت زمان درمان و انتظارات بیمار بر قیمت ارتودنسی تاثیر می‌گذارند. بنابراین، ارائه‌ی قیمت دقیق بدون معاینه حضوری و بررسی دقیق مشکل بیمار امکان‌پذیر نیست.
از این رو، در اغلب موارد، ارائه‌ی یک محدوده قیمت برای ارتودنسی امر معمول است. به عنوان مثال، در تهران، قیمت ارتودنسی برای یک فک معمولاً در حدود ۱۵ تا ۶۵ میلیون تومان تخمین زده میشود. البته، این محدوده‌ها می‌توانند بسته به عوامل مختلفی مانند نوع روش ارتودنسی، شرایط فردی بیمار و سایر جنبه‌های درمانی متفاوت باشند.
در نهایت، برای اطلاعات دقیق‌تر و تعیین قیمت مناسب برای ارتودنسی، توصیه میشود که با یک متخصص ارتودنسی مشورت کرده و پس از معاینه دقیق، قیمت و هزینه‌های مرتبط با درمان را مشخص کنید.
مراقبت‌های قبل و بعد از ارتودنسی دندان
مراقبت‌های قبل و بعد از ارتودنسی دندان برای حفظ سلامت دندانها و بهبود نتایج درمان بسیار حیاتی است. در ادامه به توضیح مراقبت‌های مورد نیاز قبل، حین و بعد از درمان ارتودنسی می‌پردازیم:
مراقبت‌های قبل از ارتودنسی
قبل از شروع درمان ارتودنسی، ملاقات با متخصص ارتودنسی برای بررسی وضعیت دندانها و ارزیابی نیازهای درمانی ضروری است. همچنین، بهداشت دهان را بهبود داده و دندانها را بهترین حالت ممکن قرار داده و عادت‌های نامناسب را کنار بگذارید.
مراقبت‌های حین ارتودنسی
حین درمان ارتودنسی، مراقبت‌های روزانه اساسی میشود. استفاده صحیح از وسایل ارتودنسی، تمیز کردن دندانها و ارتودنسی با نخ و مسواک، و رعایت رژیم غذایی مناسب از موارد حیاتی است. همچنین، ملاقات‌های منظم با متخصص ارتودنسی و تغییر به موقع ابزارهای ارتودنسی از جمله مراقبت‌های لازم در این دوره محسوب می‌شوند.
مراقبت‌های بعد از ارتودنسی
بعد از اتمام درمان ارتودنسی، مراقبت از دندان‌های ارتودنسی شده بسیار مهم است. توجه به تغذیه مناسب، رعایت بهداشت دهان و دندانها، معاینه دندانی منظم، و اصلاح عادات غذایی از جمله مراقبت‌های لازم پس از درمان ارتودنسی هستند. به همین دلیل، از مصرف غذاهای نرم مطمئن شوید و از مواد غذاییی که می‌توانند به دندان‌های ارتودنسی آسیب برسانند، اجتناب کنید.
به طور کلی، مراقبت‌های قبل و بعد از ارتودنسی دندان نقش بسیار مهمی در موفقیت و بهبود نتایج درمان دارند. اجرای صحیح این مراقبت‌ها، به حفظ سلامت دندانها و بهبود لبخند شما کمک خواهد کرد.
آیا ارتودنسی دندان درد دارد؟
هنگامی که یک متخصص ارتودنسی برای اولین بار بریس‌ها را قرار می‌دهد، فرد معمولاً هیچ دردی را در آن لحظه حس نمیکند. متخصص ارتودنسی اغلب نوارهایی را در اطراف دندان‌های آسیاب پشتی می‌چسباند. این فرآیند ممکن است موقتاً با ناراحتی همراه باشد، زیرا شامل مقداری فشار است و میتواند نیشگون بگیرد، اما دردناک نیست.
با این حال، در طی درمان ارتودنسی، ممکن است فرد در طی سه الی چهار روز اول درمان، درد کمی را احساس کند. این درد معمولاً به علت وجود براکتهای ارتودنسی است که باعث ناراحتی فرد می‌شوند و وجود آنها روی دندانها عادی نشده است. در این صورت، متخصص ارتودنسی ممکن است مسکنی را تجویز کند که مخصوص درمان‌های ارتودنسی است.
اگر افراد مسکن را بدون نظر پزشک مصرف کنند، ممکن است دندانها خونریزی کنند، بنابراین توصیه میشود که برای مصرف هرگونه دارو حتما با پزشک مشورت کنید.
عکس‌های قبل و بعد از ارتودنسی دندان
جمع بندی
در انتهای این مقاله، میتوان نتیجه گرفت که ارتودنسی به عنوان یکی از ابزارهای موثر و کارآمد در حوزه بهداشت دهان و دندان، نه تنها بهبودی در ظاهر و زیبایی لبخند شما را به ارمغان می‌آورد، بلکه تأثیرات مثبت بسیاری بر بهبود عملکرد دهان و فک، گفتار، تنفس و خودایمنی گرفته تا حفظ سلامت دندانها و لثه‌ها و به طور کلی سلامت و کیفیت زندگی شما خواهد داشت. اما قبل از هر چیز، مهم است که مشاوره و راهنمایی متخصصان دندانپزشکی، مراقبت دقیق و توجه به نکات اساسی مرتبط با انتخاب و استفاده از ارتودنسی را در نظر داشته باشیم. با رعایت این نکات و همکاری با پزشک خود، می‌توانیم به بهترین نتیجه‌ها در راه بهبود لبخند و سلامت دهان و دندان‌هایتان دست یابید.
سایر مقالات مرتبط