ESR در آزمایش خون
تاریخ انتشار: ۱۴۰۳/۳/۲۷
فاکتور ESR که به عنوان شاخص التهاب در بدن نیز شناخته می‌شود، برای افرادی با علائمی مثل تنگی نفس و کاهش ناگهانی وزن تجویز می‌شود. این فاکتور به بررسی عفونت یا التهاب در بدن می‌پردازد. البته از طریق ESR نمی‌توانید منشأ یا علت التهاب را پیدا کنید. فاکتور ESR در آزمایش خون کمک زیادی به تشخیص علت علائم شما میکند. در ادامه ضمن بررسی محدوده نرمال و تفسیر ESR در آزمایش خون، به شما نشان می‌دهیم که در چه زمان‌هایی باید برای انجام این آزمایش اقدام کنید.
فاکتور ESR چه چیزی را اندازه‌گیری میکند؟
فاکتور ESR در واقع مخفف "Erythrocyte Sedimentation Rate" است و سرعت رسوب کردن گلبول‌های قرمز خون را اندازه‌گیری میکند. واحد آن برحسب میلی‌متر بر ساعت است و برای افراد با سن و جنسیت مختلف، متفاوت است. آزمایش ESR به عنوان یک آزمایش مکمل می‌تواند به تشخیص بیماریهای التهابی و عفونت‌های بدن کمک کند. کاربرد دیگر ESR در سنجش سیستم ایمنی بدن است به نوعی که ESR بالا می‌تواند نشانه‌ای از بیماریهای خودایمنی باشد.
شاخص التهاب در بدن
همانطور که بالاتر گفتیم، فاکتور ESR به نوعی شاخص التهاب در بدن است، این یعنی هر قدر میزان ESR بیشتر از مقدار نرمال خود باشد، نشان از التهاب یا عفونتی در بدن بوده که منشا و علت آن باید بر اساس آزمایشهای دیگری مورد بررسی قرار بگیرد. همچنین میزان شدت عفونت یا التهاب نیز با این فاکتور قابل بررسی است: هرچقدر سرعت رسوب گلبول‌های قرمز بیشتر باشد، به معنای دیگر هرچقدر ESR عدد بزرگ‌تری را نشان دهد، شدت عفونت در بدن نیز بیشتر است. به همین دلیل به فاکتور ESR در آزمایش خون، شاخص التهاب در بدن نیز می‌گویند.
روش انجام آزمایش ESR
از آنجایی که این آزمایش برای سنجش کیفیت خون انجام می‌شود، نیاز به ناشتا بودن یا شرایط خاص دیگری ندارد. تنها در برخی شرایط که مصرف نوعی خاص از داروها را دارید که بر سطح گلبول‌های قرمز اثرگذاری دارد، ممکن است که پزشک از شما بخواهد برای مدت کوتاهی مصرف آن داروی خاص را متوقف کنید. البته به صورت خودسرانه اقدام به توقف مصرف دارو نکنید و حتماً این مورد را با پزشک خود مطرح نمایید. بد نیست بدانید که در آزمایش ESR از ورید بازوی شما خون نمونه دریافت می‌شود.
محدوده نرمال ESR در آزمایش خون
محدوده نرمال ESR برای افراد با سن و جنسیت تغییر میکند. در نظر داشته باشید که برای بیشتر افراد سطح ESR پایین‌تر از عدد اعلامی است و در بیشتر مواقع تغییرات کم ESR نشانه بیماری خاصی نیست و جای نگرانی ندارد. بااین‌حال برای آگاهی از سطح نرمال ESR به جدول زیر دقت کنید.
همانطور که مشاهده می‌کنید، محدوده نرمال ESR برای زنان بالغ بیشتر از مردان است که دلایل هورمونی دارد. اختلاف ESR به دو شکل کمتر و بیشتر از نرمال سنجیده می‌شود. برای مثال اگر برای مردان بالغ و کمتر از ۵۰ سال، مقدار ESR بیشتر از ۱۵ میلی‌متر بر ساعت باشد، نیاز به رسیدگی دارد. همچنین زمانی که ESR برای این افراد خیلی کمتر از ۱۵ میلی‌متر بر ساعت شود نیز باید مورد بررسی قرار گیرد که چرا این اتفاق افتاده است.
بالا بودن ESR در آزمایش خون چه معنایی دارد؟
اگر فاکتور ESR در آزمایش خون از محدوده نرمال بالاتر بود، چگونه میتوانید آن را تفسیر کنید؟ برای تفسیر این فاکتور در آزمایش خود توجه داشته باشید که با همین یک نتیجه نمی‌توانید علت دقیق التهاب بدن خود یا سر منشا آن را پیدا کنید. بنابراین با در نظر گرفتن این موضوع، نگرانی از بابت احتمالات نداشته باشید تا پزشک بتواند با آزمایشهای بیشتر و معاینه تخصصی به نتیجه دقیق برسد. توصیه می‌کنیم که حتماً تفسیر آزمایش خود را به یک پزشک بسپارید. برای پیدا کردن فوق تخصص خون در تهران از سایت بهترینو اقدام نمایید.
بااین‌حال، اگر فاکتور ESR بیشتر از مقدار نرمال باشد، میتوانید چند احتمال را در نظر بگیرید:
کم‌خونی
سرطان
بیماری کلیوی
بارداری در زنان
بیماری تیروئید
بیماریهای خودایمنی مثل لوپوس و آرتریت روماتوئید
تب روماتیسمی
سل
عفونت پوستی شدید مثل اریزیپل
عفونت‌های استخوانی
باز هم تأکید می‌کنیم که این موارد، برخی از مواردی هستند که باعث می‌شود تا سرعت رسوب گلبول‌های قرمز خون بیشتر از نرمال خود شود. برای تشخیص دقیق شما نیاز به انجام آزمایشهای بیشتر دارید.
علائم بالا بودن ESR
برخی از علائم هستند که میتوانند به التهاب یا عفونت در بدن مربوط باشند و باعث افزایش نرخ ESR در آزمایش خون شوند. اگر هر کدام از این علائم را داشتید، میتوانید ضمن مراجعه به پزشک، درخواست چکاپ و انجام آزمایشهای خون را داشته باشید.
سردرد و خستگی بیش از حد معمول
تب‌های بی‌دلیل
نوع خاصی از احساس درد در مفاصل
دردهای عضلانی
مشاهده تورم در بدن
از دست دادن اشتها
پایین بودن فاکتور ESR در آزمایش خون
پایین بودن ESR در حالت کلی مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما اگر فاکتور ESR خیلی از حد نرمال کمتر باشد، می‌تواند نشانه‌ای از بیماری یا اختلالات فیزیکی باشد که باید برای بررسی بیشتر با یک پزشک مشورت کنید. برخی از علت‌های پایین آمدن بیش از حد ESR شامل موارد زیر می‌شوند.
نارسایی قلبی
کم‌خونی
بیماری کبدی
سرطان خون
گلبول قرمز داسیشکل
زیاد بودن گلبول‌های سفید در خون
پلی سایتمی
دقت کنید که هر کدام از این موارد تنها یک احتمال است و شما تنها با یک فاکتور مانند ESR نمی‌توانید و نباید نتیجه‌گیری کنید.
علائم پایین بودن ESR آزمایش خون
اگر هر یک از علائم زیر را در خود مشاهده می‌کنید، میتوانید برای بررسی بیشتر از پزشک خود درخواست تجویز آزمایش ESR را داشته باشید.
خستگی
تنگی نفس
رنگ‌پریدگی
ورم پا و شکم
زرد شدن پوست
از دست دادن وزن
راهکارهایی برای نرمال ماندن ESR
از آنجایی که ESR شاخصی برای التهاب در بدن است، هر اقدامی که به کم شدن التهاب و عفونت در بدن کمک کند، به نوعی به نرمال ماندن ESR در آزمایش خون هم کمک میکند.
سبک زندگی سالم
قدم اول برای مبتلا نشدن به التهاب و عفونت، داشتن یک سبک زندگی سالم و بهداشتی است. سعی کنید در روابط و فعالیت‌های روزمره خود، رعایت بهداشت را به شکلی منطقی و نه وسواسی، در اولویت قرار دهید. در تغذیه خود از مصرف سرخ‌کردنی‌ها تا حد ممکن بپرهیزید و سعی کنید از مواد غذایی ناسالم مصرف نکنید. برای اصلاح سبک تغذیه میتوانید با مراجعه به دکتر تغذیه در تهران، یک برنامه غذایی سالم دریافت کنید.
مصرف ریزمغذی‌ها و آنتی‌اکسیدان
مصرف ویتامین‌ها، آنتی‌اکسیدان‌هایی مثل کورکومین و چای سبز به کاهش التهاب در بدن کمک میکند. شما میتوانید این موارد را به صورت مکمل غذایی با مشورت پزشک تغذیه در برنامه غذایی خود بگنجانید.
ورزش و اصلاح وزن
چاقی یکی از عوامل افزاینده التهاب در بدن است. شما با ورزش مداوم و اصلاح تغذیه میتوانید به اصلاح وزن بپردازید تا تضمینی بر سبک زندگی سالم و کاهش التهاب در بدن شما باشد.
چکاپ دورهای
از آنجایی که پایین آمدن بیش از حد ESR در آزمایش خون نیز مطلوب نیست، مناسب است که در کنار مراقبت‌هایی که گفتیم چکاپ دورهای خود را نیز انجام دهید تا اگر مشکلی در اندام‌های مهم بدن شما ایجاد شده است، در سریع‌ترین زمان ممكن مورد بررسی و درمان قرار بگیرد.
جمع‌بندی
فاکتور ESR یکی از فاکتورهایی است که ضمن بررسی سرعت رسوب گلبول‌های قرمز خون، به نوعی شاخصی از میزان التهاب بدن شماست. کم یا زیاد بودن ESR نسبت به محدوده نرمال خود می‌تواند نشانه‌ای از برخی اختلالات در عملکرد بدن شما یا بیماریهای خاص باشد. بررسی این مورد را در کنار یک پزشک متخصص پیگیر باشید. شما میتوانید همین حالا بهترین آزمایشگاه تهران را در سایت بهترینو پیدا کنید.
سایر مطالب مرتبط با آزمایش